Αναστοχασμός και μελλοντικές κρίσεις

Η παρούσα τροµερή κρίση λόγω κορωνοϊού αλλάζει ριζικά τις ζωές όλων µας και µας οδηγεί σε µια νέα «κανονικότητα» χωρίς τις σταθερές του παρελθόντος. Η πανδηµία αλλάζει εκ βάθρων αντιλήψεις, συµπεριφορές, συνήθειες, αλλά και θέτει νέα διλήµµατα στο τραπέζι του διαλόγου. Κυρίως όµως αναδεικνύει πτυχές της ζωής – κοινωνικής, οικονοµικής και πολιτικής – που είχαν παραµεριστεί τις τελευταίες δεκαετίες και δεν θεωρούνταν ελκυστικές προς συζήτηση και µας οδηγεί σε ευρύτερες σκέψεις. Η κρίση, όταν τελειώσει, είναι σίγουρο ότι θα διαµορφώσει νέες συνθήκες και θα κληροδοτήσει νέα δεδοµένα. Κυρίως όµως θα δηµιουργήσει ένα νέο περιβάλλον µέσα και στο πλαίσιο της αυτογνωσίας που κατακτούµε συλλογικά ως κοινωνία. Σε αυτό το νέο τοπίο οφείλουµε όλοι να προσαρµοστούµε την επόµενη µέρα και να αναλογιστούµε τι είχε γίνει λάθος τα προηγούµενα χρόνια σε σηµαντικούς τοµείς της δηµόσιας πολιτικής. Είναι περίοδος ενός νέου αναστοχασµού πάνω σε σειρά κρίσιµων ζητηµάτων που αναδεικνύονται λόγω και της κρίσης, τόσο στο οικονοµικό, πολιτικό, οικονοµικό, αλλά ακόµα και στο ηθικό πεδίο. Εξάλλου πάντα οι κρίσεις θεωρούνται και µιας µορφής ευκαιρίες, αρκεί να µπορεί κανείς να τις αξιοποιήσει και να δει το θετικό κοµµάτι. Oταν τελειώσει η παρούσα κατάσταση κινδύνου, θα υπάρξει χρόνος για ουσιαστική συζήτηση επί των συγκεκριµένων ζητηµάτων που τέθηκαν µετ’ επιτάσεως στον δηµόσιο διάλογο. Ενα από τα σηµαντικά θέµατα συζήτησης πρέπει να αποτελέσει η ανάγκη ενίσχυσης του Εθνικού Συστήµατος Υγείας, αλλά και άλλων δοµών που έχουν σχέση µε την αντιµετώπιση µελλοντικών κρίσεων. Να υπάρξει ένα οργανωµένο σχέδιο δράσης και παρεµβάσεων που θα οικοδοµήσουν ένα νέο ΕΣΥ και να µη µείνουµε στις διορθωτικές κινήσεις λόγω της πανδηµίας. Εκτός όµως από την COVID-19, οι κρίσεις, διαφορετικής µορφής, θα είναι αρκετές στο µέλλον και οφείλει η συντεταγµένη πολιτεία να επεξεργαστεί συγκεκριµένα σχέδια δράσης και αντιµετώπισής τους, ειδικά σε έκτακτες συνθήκες. Για παράδειγµα, η κλιµατική αλλαγή θα είναι µία από τις πιο βαθιές κρίσεις και παρότι µπορεί να φαντάζει µακρινή και αδιάφορη για πολλούς, συνδέεται άµεσα µε τη ζωή µας, µε το νερό που πίνουµε, µε τον αέρα που αναπνέουµε, µε τη διατροφική αλυσίδα κ.λπ. Από την άλλη πλευρά, εκτός από τη συζήτηση που πρέπει να ανοίξει για την κοινωνική συµπεριφορά όλων µας και το κατά πόσο µπορεί να πειθαρχήσουµε ή όχι σε µια απόφαση που αφορά τη δηµόσια υγεία, θα προκύψουν θέµατα και για το πλαίσιο της οικονοµικής πολιτικής, αρκεί όµως να µην τεθούν σε κίνδυνο κατακτήσεις δεκαετιών σε κρίσιµα πεδία της δηµόσιας ζωής. Το µόνο σίγουρο είναι ότι όλα θα είναι διαφορετικά. Και όπως έλεγαν οι Ρωµαίοι: «Omnia mutantur, nos et mutamur in illis» («Ολα τα πράγµατα αλλάζουν, κι εµείς αλλάζουµε µαζί µε αυτά»).