Αναμνήσεις 28ης

Σαραντατόσα χρόνια πέρασαν, ακόµη έχω εικόνες από τις σχολικές γιορτές της 28ης Οκτωβρίου, τότε που πήγαινα στο Δηµοτικό. Θυµάµαι τις γιρλάντες µε τα σηµαιάκια που τεντώνονταν από τοίχο σε τοίχο πάνω από τα θρανία. Τις αφίσες µε τους γιγαντόσωµους τσολιάδες που κάρφωναν µε την ξιφολόγχη τον Μουσολίνι, ο οποίος ήταν πάντα ένα τοσοδούλικο, γελοίο, κοκκινοντυµένο Στρουµφάκι. Θυµάµαι τα τραγούδια µε τη χαρακτηριστική φωνή της Βέµπο. Θυµάµαι και ένα ευτράπελο: Τότε που στα στολισµένα µε χειροτεχνίες παράθυρα της τάξης µας, ανάµεσα στα δάφνινα στεφάνια, στους σταυρούς, στα τσαρούχια, στα φανταράκια µε τις µατωµένες γάζες στο µέτωπο και στις Παναγίες που τα ευλογούσαν, είχε αναρτηθεί και ένας χριστουγεννιάτικος Αϊ-Βασίλης µε ένα ποτήρι µπίρα στο χέρι. Ο διευθυντής είχε κατσαδιάσει τη δασκαλίτσα που είχε αναλάβει τον στολισµό για την απροσεξία της, εκείνη κατσάδιασε εµάς που µπλέξαµε το «Οχι» µε τα «Τρίγωνα κάλαντα» και την εκθέσαµε, και ο άγιος αποσύρθηκε στο κουτί µε τα χριστουγεννιάτικα (από το οποίο είχε «δραπετεύσει») για να τον διαδεχθεί µια γιαγιά που έπλεκε την κάλτσα του στρατιώτη. Θυµάµαι και όταν µε έβαλαν να πω ένα ποίηµα του Πολέµη: «Πάντα κι όπου σ’ αντικρίζω,/ µε λαχτάρα σταµατώ,/ υπερήφανα δακρύζω,/ ταπεινά σε χαιρετώ…» κ.λπ. Φορούσα το πουλόβερ που µισούσα γιατί µου προκαλούσε φαγούρα (ήταν όµως «το καλό µου») και κάτι παπούτσια (επίσης «τα καλά µου») που µε στένευαν, και ένιωθα άβολα έτσι όπως στεκόµουν µόνος στην έδρα.

Είχε κάτι από ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου ο εορτασμός: Η επισημότητα και η αμηχανία, η εθνική υπερηφάνεια και η πλήξη, το γαλάζιο και το λευκό, η δημοτική και η ολίγη καθαρεύουσα στους λόγους των δασκάλων. Εμείς περιμέναμε να τελειώσει όλο αυτό για να απολαύσουμε την αργία παίζοντας με φίλους και καταβροχθίζοντας μακαρόνια με κιμά που είχε φτιάξει η μαμά. Πάντα έτσι βαρετές για τα παιδιά (και τους ενηλίκους) ήταν οι σχολικές γιορτές, έτσι βαρετές νομίζω πως εξακολουθούν να είναι ακόμη και τώρα που πιθανώς δεν έχουν τη φολκλορική αισθητική του παρελθόντος. Βρέθηκα πρόσφατα σε μία κουβέντα για τη χρησιμότητά τους, από τις κουβέντες που γίνονται συχνά τα τελευταία χρόνια. Ακούστηκαν διάφορα για την καλλιέργεια του εθνικού φρονήματος, την ανάπτυξη της εθνικής και της θρησκευτικής συνείδησης, την αναπαραγωγή στείρων, ακόμη και βλαπτικών στερεοτύπων, τους μηχανισμούς ιδεολογικής και πολιτικής χειραγώγησης των μαθητών… Ενώ οι φίλοι μου διαφωνούσαν μεταξύ τους, θυμήθηκα τον χάρτινο Αϊ-Βασίλη με την μπίρα δίπλα στο «Οχι» και απέμεινα να χαμογελώ μόνος και να νοσταλγώ τα νιάτα μου. Γι’ αυτή και μόνο την ανάμνηση ίσως και να άξιζε η πλήξη των εορτασμών που υπέστην ως παιδί. Οσο για την ιστορική αλήθεια, αυτή τη βρήκα (ή και εξακολουθώ να την αναζητώ) διαβάζοντας, δεν περίμενα ούτε περιμένω να μου τη μάθει καμία σχολική γιορτή.