Τρίτη 1η Οκτωβρίου και η φωτογράφιση βρίσκεται σε εξέλιξη. «Κυρία Πρωτοψάλτη, να βάλουμε ένα κόκκινο κρασί επάνω στο πιάνο για ντεκόρ;» τη ρωτούν. «Οχι, όχι. Γιατί δεν πίνω κρασί και εάν το βάλουμε δεν θα είμαι εγώ. Δεν θα είναι η αλήθεια μου αυτή» λέει.
Η Άλκηστις Πρωτοψάλτη λοιπόν, με την πολύτιμη φωνή της, επιλέγει να πορεύεται με τις αλήθειες της. Το κορίτσι που γεννήθηκε ως Αλκηστις-Σεβαστή Αττικιουζέλ στην Αλεξάνδρεια, εκείνη που από παιδάκι έδειξε πόσο ατρόμητη θα γίνει και τρύπωσε στο κλουβί ενός ελέφαντα στον ζωολογικό κήπο του Καΐρου.
Και κάπως έτσι θα προσπαθήσω να αποκρυπτογραφήσω τη γυναίκα που συναντώ στον 7ο όροφο του ξενοδοχείου King George, στο εστιατόριο Tudor Hall, και θα παραδεχθεί: «Μα είμαι λάτρις της αδρεναλίνης, γιατί πραγματικά «σαπουνίζει» τα κύτταρά μου.
Έχω φλερτάρει με τον κίνδυνο στον Ινδικό Ωκεανό, σε μια κατάδυση, όταν συναντήθηκα με καρχαρίες, και στις Αλπεις, κάνοντας αλεξίπτωτο πλαγιάς, όταν εμφανίστηκε τεράστιος βασιλικός αετός ακριβώς από πάνω μας. Ευτυχώς όλα καλά! «Είμαι ακόμα ζωντανή!«».
Πάντα ζωντανή, στη σκηνή. Εκείνη που παιδάκι ξεριζώθηκε από την Αίγυπτο με τους γονείς της και ήρθε στη μαμά Ελλάδα, με τον άγριο τελωνειακό να διαλύει την κούκλα της, ψάχνοντας για τιμαλφή. Εκείνη που ως έφηβη προπονούνταν στα 100 και 400 μέτρα μετ’ εμποδίων, όμως η μεγάλη φωνή της είχε άλλα σχέδια.
Και έτσι βαπτίστηκε Πρωτοψάλτη από τον Δήμο Μούτση, με πρώτο τραγούδι της – το λες και σημάδι της μοίρας – να είναι το «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον», συναντώντας την ποίηση του μεγάλου Αλεξανδρινού Κ. Π. Καβάφη.
Η Άλκηστις Πρωτοψάλτη της δωρικότητας των πρώτων χρόνων έγινε τελικά η ερμηνεύτρια που πειραματίστηκε με τα όριά της, που άγγιξε τον διονυσιασμό, που έδειξε ότι υπάρχει και άλλος δρόμος πέρα από τις «Σειρήνες» και τον πακτωλό χρημάτων των νυχτερινών μαγαζιών της λαμέ παραλιακής των 80s, στήνοντας τα λαϊκά μιούζικαλ «Λεωφόρος Α’» και «Λεωφόρος Β’», εκείνη που το 1993 εγκαινίασε την περιοχή του Γκαζιού και αργότερα πέρασε στις εικονοκλαστικές μουσικές παραστάσεις με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου, εκείνη που δεν σταματά μέχρι σήμερα να πειραματίζεται.
Πρέσβειρα της ελληνικής μουσικής, την ταξίδεψε στα πέρατα του κόσμου, κάνοντας τους άτεγκτους Κινέζους να παραληρούν στη συναυλία της στην Απαγορευμένη Πόλη στο Πεκίνο και φτάνοντας μέχρι ένα μακρινό χωριό της Κένυας, στο ορφανοτροφείο «Μακάριος», για να τραγουδήσει σε 136 ψυχές που δεν είχαν δει ποτέ στη ζωή τους μικρόφωνο.
Οταν τη ρωτώ ποια από όλες τις μεγαλειώδεις στιγμές που έχει βιώσει θα ήθελε να ζήσει ξανά, απαντά χωρίς περιστροφές: «Να ξανάβλεπα τους γονείς μου σε κάποιο θέατρο…». Μα τις λίγες ώρες που θα τη γνωρίσω, θα καταλάβω ότι δεν της αρέσει να μένει στο παρελθόν.
Έτσι, μιλάει με πάθος για τη μουσική παράσταση «Τα τραγούδια των άλλων που αγάπησα», την οποία θα παρουσιάσει τον Νοέμβριο πρώτα στο Radio City Theatre στη Θεσσαλονίκη και έπειτα στο Θέατρο Παλλάς στην Αθήνα. «Η ιδέα πάντα στριφογύριζε στο μυαλό μου σαν δορυφόρος και να που έφτασε η στιγμή να φέρω στο σήμερα, με τον δικό μου τρόπο, ό,τι με συγκινεί από αγαπημένα μου τραγούδια της ελληνικής δισκογραφίας» αναφέρει.
Photo Credits: Ανδρέας Σιμόπουλος
Μαζί της θα βρίσκεται ο μαέστρος-ενορχηστρωτής Αρης Αντωνιάδης, «ένας 32χρονος νεαρός με απίστευτες σπουδές και γνώσεις στην ενορχήστρωση, με καινούργιες ιδέες, με απόλυτη ταύτιση για το πώς θα «φορεθούν» σε εμένα τα τραγούδια αυτά» λέει, όπως και μια «14μελής ορχήστρα από σολίστες μουσικούς και τρεις υπέροχες φωνές: ο Γιώργος Καραδήμος, ο Γιάννης Μαθές και ο Κωνσταντίνος Καϊκής».
Και έτσι η Αλκηστις Πρωτοψάλτη συναντά «τραγούδια υπέροχα, της Χαρούλας, της Δήμητρας, του Σαββόπουλου, της Ελευθερίας, της Μοσχολιού, του Χατζηγιάννη, του Κότσιρα και πολλών άλλων… Δεν θα σας αποκαλύψω όμως τους τίτλους, για να μη χαθεί η έκπληξη» θα πει.
Κυρία Πρωτοψάλτη, ξεκινάτε αυτόν τον Νοέµβριο µε µια νέα παράσταση, «Τα τραγούδια των άλλων που αγάπησα». Δεν είναι δύσκολο για έναν ερµηνευτή, όπως εσείς, µε αυτό το ρεπερτόριο, αποτελούµενο από διαµάντια, να καταπιαστεί σε µια ολόκληρη συναυλία µε τραγούδια άλλων καλλιτεχνών;
Το δύσκολο είναι το ότι δεν θα πω κανένα από τα δικά μου τραγούδια, όμως οι προκλήσεις στη ζωή είναι μαγικό ελιξίριο, φίλτρο… (χαμογελά) Η ιδέα με είχε εξιτάρει από την πρώτη στιγμή της σύλληψής της και χαίρομαι που θα σας τα παρουσιάσω με τον δικό μου τρόπο. Δουλέψαμε πολύ πάνω σε αυτό το project.
Σκέπτεστε όµως, µε µια µικρή έστω αγωνία, τη σύγκριση που µπορεί υποσυνείδητα να προκύψει ανάµεσα σε εσάς και στον πρώτο ερµηνευτή τους;
Η σύγκριση είναι ένα υπέροχο παιχνίδι. Ο φόβος δεν δημιουργεί «τέχνη», τέχνη δημιουργούν τα όνειρα, το πάθος, η έμπνευση, οι προκλήσεις και η καλλιτεχνική ανησυχία. Η μουσική είναι μια συνεχής αναζήτηση, και όταν κάτι το αναζητά η ψυχή και σ’ το φανερώνει, το πραγματοποιείς. Μου αρέσει να ψάχνω την έκφρασή μου, να δοκιμάζω και να μοιράζομαι το βαθύτερο «θέλω» μου.
Παράλληλα κυκλοφόρησε πριν από λίγες ηµέρες και το νέο σας τραγούδι, µε τίτλο «Ζωή µου ρούχο µου».
Ναι, είναι ένα νέο άκουσμα που με συγκίνησε από το πρώτο δευτερόλεπτο. Δημιούργησε αυτό το φτερούγισμα της καρδιάς, την ανατριχίλα στο δέρμα που το ένστικτο λέει ότι χτύπησε κέντρο. Το τραγούδι αυτό, του εξαιρετικού συνθέτη Ανδρέα Κατσιγιάννη, προκαλεί ένα μελαγχολικό συναίσθημα που καταλήγει σε μια δυναμική κορύφωση. Φλέβα μουσικότητας ο Ανδρέας, με την εμπνευσμένη στιχουργό Λίνα Δημοπούλου, η οποία με έναν σπαρακτικό στίχο σε παρασύρει σε ένα ταξίδι απελπισμένου έρωτα, εσωτερικότητας και αυτοκριτικής. Χαίρεσαι να συνεργάζεσαι με τέτοιους καλλιτέχνες.
Καταλαβαίνω ότι ξεχωρίζετε αυτό το τραγούδι. Σήµερα όµως γενικότερα γράφονται καλά τραγούδια;
Γράφονται κάποια, σε πείσμα των καιρών – τραγούδια όμως χωρίς την ένταση και ίσως την ίδια διάρκεια που έχουν τα τραγούδια της γενιάς μου. Ενδεχομένως δεν υπάρχουν τα ίδια ερεθίσματα. Νιώθω ότι η έμπνευση, η δημιουργικότητα και η αυθεντικότητα έχουν χαθεί στην ταχύτητα της καθημερινότητας. Εχουν συρρικνωθεί…
Πράγµατι, η δισκογραφία µοιάζει να έχει µεταλλαχθεί από την εποχή που εσείς ξεκινήσατε. Από τη µελοποίηση σπουδαίων ποιητών σήµερα κυριαρχούν η trap, το εύκολο σουξέ, οι κοιλιακοί και όχι η φωνή. Τις πταίει;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει κυριαρχία, υπάρχει όμως όντως μια τέτοια περίεργη τάση τα τελευταία χρόνια στον χώρο μας – η οποία ευτυχώς έχει αρχίσει και ξεθωριάζει – ειδικά στην trap. Οσον αφορά τα εύκολα σουξέ, είναι φωτοβολίδες στον χρόνο. Το ίδιο ισχύει και για αυτούς που προσπαθούν να κάνουν καριέρα με τους κοιλιακούς.
Εχουν σύντομη ημερομηνία λήξης. Η εποχή μας δυστυχώς έχει πολύπλευρα θέματα να αντιμετωπίσει σε όλους τους τομείς – τα οποία ξεκινούν κατ’ αρχάς από την παντελή έλλειψη παιδείας – και φυσικά το τραγούδι δεν έμεινε αμέτοχο σε όλη αυτή τη βαρύγδουπη πτώση… Ευτυχώς το σύμπαν της ποίησης και της μουσικής έχει υπέρλαμπρα «αστέρια» που με αυτά μεγαλώσαμε, που θα μεγαλώνουν γενιές και γενιές και θα μας συντροφεύουν στη ζωή μας.
Θέλω να γυρίσουµε πίσω. Ποια ήταν η στιγµή που συνειδητοποιήσατε ότι έχετε καλή φωνή;
Στην Ευαγγελική Σχολή Νέας Σμύρνης έλεγα την προσευχή χωρίς μικρόφωνο κάθε πρωί για έξι χρόνια. Επίσης, πάντα με μια κιθάρα στο χέρι στο Γυμνάσιο, στις εκδρομές, και όλοι γύρω-γύρω. Ηξερα ενδόμυχα τι θα γίνει, παρόλο που με «φλέρταρε» καθημερινά ο αθλητισμός.
Θυμάμαι τη χαρά αλλά και τον βαθύ υπόκωφο κραδασμό του φόβου στο τύμπανο του «καινούργιου». Καθαρό καύσιμο η μουσική, μαγευόμουν με ό,τι έβγαζε ήχο. Μουσική στο σπίτι: Κάλλας, Μοσχολιού, Μπιθικώτσης, θάλασσα, αντίλαλος στα βουνά. Ευάλωτη, αληθινή, με θάρρος και ξάστερο συναίσθημα, με τις κεραίες ανοιχτές, ήξερα εξ ενστίκτου ότι αυτό που διάλεξα θα ήταν η περιπέτεια και η εξερεύνηση της ζωής. Ετσι, από μικρή ηλικία, σε μια απλή τελετή, παντρεύτηκα τη μουσική…
Το να είστε όµως η Πρωτοψάλτη τι κόστισε στην Άλκηστη;
Κατ’ αρχάς, δεν είμαι η Ιφιγένεια… (χαμογελά), είμαι η Αλκηστις και δεν είδα κανέναν βωμό εδώ και πέντε δεκαετίες. Τη μουσική την παντρεύτηκα μικρή, την τιμώ και στα εύκολα και στα δύσκολα, δεν πλήρωσα, ούτε πληρώνω κανένα τίμημα. Ηταν επιλογή μου να ακολουθήσω αυτό που ζήταγε η ψυχή μου, χρόνια γεμάτα μουσική, εικόνες από ανθρώπους, επικοινωνία με το κοινό μου που τη χαρακτηρίζει συναίσθημα και πάθος.
Νιώθω ευτυχισμένη και τυχερή που ακολούθησα αυτό ακριβώς που ήθελα. Κάνοντας έναν γρήγορο απολογισμό, θα έλεγα ότι όλα κερδήθηκαν με σκληρή δουλειά, πολύ ιδρώτα, αρκετή δόση «τρέλας» και θάρρος. Στα μάτια μου μπροστά έχω εικόνες για δύο ζωές από το κοινό, το ευλογημένο αυτό κοινό, που μοιράστηκε και μοιράζεται μαζί μου όλα όσα ονειρεύομαι. Το χειροκρότημα και η αγάπη που εισπράττω είναι αυτό που γεμίζει την ψυχή μου!
Και η προσωπική σας ζωή; Μου είχε κάνει εντύπωση η δήλωσή σας ότι είστε «monahus anarxoaytonomus». Τι εννοείτε;
Εννοώ ότι λόγω της προσωπικής μου ιδιοσυγκρασίας δεν μπαίνω σε καλούπια, προτιμώ τη συνειδητή μοναξιά από την ανούσια σχέση. Ο Αριστοτέλης έλεγε ότι οι αισθήσεις μας δεν μας εξαπατούν ποτέ. Θα συμπλήρωνα ότι η ψυχή μας είναι ένα άγραφο χαρτί και με τα χρόνια αποτυπώνονται όλα επάνω της. Στη ζωή μου έχασα ανθρώπους, κέρδισα άλλους, ερωτεύτηκα παράφορα, απελπίστηκα, ένιωσα μοναξιά και θλίψη, έφτασα όμως και στα αστέρια. Πιστεύω ότι ο έρωτας ανασταίνει νεκρούς και πεθαίνει ζωντανούς.
Αν δεν απατώµαι, έχετε κάνει έναν γάµο. Με την ιδέα της οικογένειας δεν φλερτάρατε ποτέ;
Ναι, έχω κάνει κι έναν γάμο. Ηταν μια υπέροχη δεκαετία που ευτυχώς ο κύκλος της έκλεισε ειρηνικά και ο καθένας πήγε σε ξεχωριστά μονοπάτια. Διαπίστωσα ότι είναι πολύ σημαντικό να παραμένει η φιλία μετά από μια μακρόχρονη σχέση. Οσο για το ζήτημα «παιδί», μετάνιωσα που δεν έκανα, γι’ αυτό και αναζητώ να είμαι κοντά στα παιδιά που έχουν ανάγκη και να γίνομαι η φωνή που εκείνα δεν έχουν… Είναι και αυτό μια μεγάλη ισορροπία στη ζωή μου.
Δίνετε την αίσθηση ενός ανθρώπου φύσει αισιόδοξου. Ποιες είναι οι στιγμές που σας λύγισαν;
Είμαι αισιόδοξη και πάντα η θετική σκέψη κυριαρχεί. Ο θάνατος των γονιών μου και αγαπημένων φίλων – αυτό το «για πάντα» με λυγίζει, δεν το αντέχω…
Κρίση ηλικίας περάσατε ποτέ;
Δεν έχω καμία αγωνία για τις ρυτίδες μου, τις εξωτερικές ή και τις εσωτερικές, είναι τα μετάλλια της ζωής μου. (χαμογελά) Υπάρχουν κάποιες τέτοιες σκέψεις φυσικά, αλλά ευτυχώς σε υγιείς δόσεις… Προς το παρόν απολαμβάνω όλο το «παιχνίδι με τον χρόνο», γνωρίζοντας ότι βρίσκομαι στο δεύτερο ημίχρονο. Γενικά θα έλεγα ότι είμαι αθεράπευτα ερωτευμένη με τη ζωή και το φως.
Στον Θεό πιστεύετε;
Φυσικά και πιστεύω πολύ και έχω έναν δικό μου τρόπο προσευχής…
Σας πάω σε κάτι που συζητήθηκε πολύ: στην απόφασή σας να αφαιρέσετε τη λέξη «χοντρή» από το τραγούδι «Aδωνις» Αλήθεια, γιατί το κάνατε;
Τώρα που σταμάτησαν οι συζητήσεις, θα σας πω. Πριν από πολλά χρόνια, σε μια συναυλία, την ώρα που έλεγα το τραγούδι, στην πρώτη σειρά καθόταν ένα ευτραφές κοριτσάκι σε αναπηρικό καρότσι. Τη στιγμή της λέξης αυτής τα μάτια μου διασταυρώθηκαν με του παιδιού και «έπιασα» τη στενοχώρια της, κατέβασε το κεφάλι και κατάλαβα πολλά… Ετσι αποφάσισα να αφήσω κενό στη λέξη αυτή.
Αυτές οι ελάχιστες επιθέσεις που έχετε δεχτεί, όπως µε την κινητή συναυλία σας την περίοδο της Covid-19, τελικά σας «αγγίζουν», σας στενοχωρούν ή σας αφήνουν αδιάφορη; Μου έχει κάνει µεγάλη εντύπωση ότι δεν αναλώνεστε σε απαντήσεις…
Μα απαντήσατε μόνη σας… Δεν αναλώνομαι σε απαντήσεις. Θέλει ψυχική δύναμη, ηρεμία και αυτοσυγκράτηση η σιωπή. Δεν είναι ένδειξη αδυναμίας ή φόβου. Είναι θέμα πολιτισμού. Εξάλλου το έχω πει: ο καθένας βλέπει αυτό που έχει μέσα του…
Κυρία Πρωτοψάλτη, νιώθετε ότι ζούµε σε τοξικούς καιρούς;
Η λέξη «toxic» θα μπορούσε να ανακηρυχθεί η λέξη των τελευταίων ετών. Τι φαινόμενο είναι αυτό που ζούμε; Πόσο λυπηρό. Ψυχική δηλητηρίαση, συναισθηματική καταπίεση ανακατεμένη με βία και εξωπραγματικές κοινωνικές καταστάσεις. Δεν ξέρω τι συμβαίνει και από πού πηγάζει αυτή η χυδαιότητα. Αυτή η έλλειψη παιδείας, ευγένειας, δικαιοσύνης, κατανόησης, σεβασμού… Το σίγουρο είναι ότι η τοξικότητα επηρεάζει αρνητικά την ψυχική μας υγεία.
Δεν μπορώ να πιστέψω ότι είναι αυτό το πρόσωπο της σύγχρονης Ελλάδας. Γιατί λείπει η αγάπη από τη σημερινή κοινωνία; Αν η αγάπη διδάσκεται και προέρχεται από τους γονείς… ας τη διδάξουμε! Επίσης, ας μάθουμε στα παιδιά ότι πρόοδος χωρίς ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΑ δεν υφίσταται. Ας ξαναθυμηθούμε τους κανόνες καλής ανατροφής και συμπεριφοράς. Ας μην ξεχάσουμε τις παραδόσεις.
Αλήθεια, αντέξατε να δείτε το στιγµιότυπο της κατάρρευσης της Μαρινέλλας στο Ηρώδειο; Ακόµα και σε αυτό η ανθρωποφαγία µας ήρθε στο προσκήνιο…
Κατ’ αρχάς να σεβαστούμε τις δύσκολες αυτές στιγμές. Η Μαρινέλλα είναι δυνατή γυναίκα. Θα το παλέψει και εύχομαι τάχιστα να επανέλθει στην κανονική της ζωή. Η Μαρινέλλα στο Ηρώδειο εκπλήρωνε τον σκοπό της ζωής της. Δεν δούλευε εκείνη τη στιγμή, δημιουργούσε, έπαιρνε ζωή από τη συναυλία, από τα τραγούδια της, από το κοινό της… Η τέχνη δεν «βγαίνει στη σύνταξη» όταν ο καλλιτέχνης στέκεται στα πόδια του και λειτουργούν το μυαλό, το ταλέντο και οι αισθήσεις του.
Στενοχωρήθηκα πολύ με τη δημοσιοποίηση της κατάρρευσής της και δεν κατάλαβα σε τι ωφέλησε αυτή η καταγραφή. Καθρέφτης αυτής της τόσο ιδιαίτερης στιγμής ήταν και πάλι η ανθρωποφαγία. Δυστυχώς τα media αντί να προστατεύουν κάποιες τόσο ευαίσθητες στιγμές τις αναπαράγουν – είναι φαινόμενο των καιρών και αυτό. Είμαι πολύ στενοχωρημένη για το συμβάν και εύχομαι ολόψυχα να γίνει καλά.
Κεφάλαιο «πολιτική»: ποια γεύση σάς άφησε η θητεία των 22 ηµερών σας ως αναπληρώτριας υπουργού Τουρισµού στην υπηρεσιακή κυβέρνηση της Βασιλικής Θάνου; Θα σας ενδιέφερε ποτέ µια αντίστοιχη θέση;
Ηταν μια εξαιρετικά τιμητική θέση να υπηρετήσω την πατρίδα μου και γι’ αυτό οι ημέρες αυτές έχουν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου, αλλά, όπως έχω ξαναπεί, στο αίμα μου τρέχει μόνο μουσική…
Σήµερα πιστεύετε ότι υπάρχουν ιδεολογίες;
Αν θεωρήσουμε ότι ιδεολογία είναι μια συνολική συλλογή ιδεών, ότι πρέπει να υπάρχει ένα κοινό όραμα, τότε νομίζω ότι στην εποχή μας δεν υπάρχουν ιδεολογίες, γιατί η νέα γενιά αγωνίζεται απεγνωσμένα να βρει την ισορροπία της, τον στόχο της… Δυστυχώς τα θεμέλια που της αφήσαμε είναι πολύ σαθρά.
Κύρια Πρωτοψάλτη, κλείνοντας θέλω να σας ρωτήσω: τη σωτηρία της ψυχής την έχετε βρει;
Την έχω βρει. Τη ζω καθημερινά και απολαμβάνω το θαύμα της ζωής. Εχω πολύ καλούς φίλους και, το κυριότερο, ευτυχώς έχω δίπλα μου ανθρώπους που όταν το κύμα της ζωής θα με βγάλει στην ακτή θα με περιμένουν… Αυτό είναι το πιο σημαντικό. Είμαι συμφιλιωμένη με τον χρόνο και για όλα είμαι προετοιμασμένη.
