400 χρόνια μοναξιάς

Εδώ θα μπορούσε να πει κανείς ότι «τα γλυπτά γυρίζουν στο σπίτι τους» και ας τα φιλοξένησε μόνο για ένα πολύ μικρό μέρος της ζωής τους. Η συλλογή Γκριμάνι, ένας ανεκτίμητος θησαυρός από έργα τέχνης της ελληνικής αρχαιότητας και της ρωμαϊκής εποχής, επανήλθε στον χώρο όπου είχε πρωτοεκτεθεί «μόλις» πριν από τετρακόσια χρόνια. Η έκθεση «Domus Grimani 1594-2019» στο Palazzo Grimani di Santa Maria Formosa, στη Βενετία, παρουσιάζει στο κοινό αυτό το μοναδικό μέγαρο-μουσείο όπου μπορεί να θαυμάσει υπέροχα έργα της αρχαιότητας, περισσότερα από εκατό γλυπτά από τη συλλογή του Τζιοβάνι Γκριμάνι (αρχές 1500-1593) αλλά και να έρθει σε επαφή με την ατμόσφαιρα ενός ανακτόρου της Βενετίας το οποίο είχε κτιστεί όταν η Γαληνοτάτη ήταν ανεξάρτητη πόλη-κράτος και μια άτρωτη ναυτική και εμπορική δύναμη. Γιατί μέχρι να φθάσει ο επισκέπτης στον χώρο όπου εκτίθεται η συλλογή, την περίφημη Sala della Tribuna, περνάει από δωμάτια όπου μπορεί να δει έργα τέχνης και έπιπλα της εποχής τα οποία βρίσκονταν μέχρι πρότινος στο Museo Correr της πλατείας του Αγίου Μάρκου και συντηρήθηκαν για να εκτεθούν. Ορισμένα μάλιστα για πρώτη φορά, όπως μια ταπισερί από τη Φλωρεντία των Μεδίκων, τη δημιουργία της οποίας κατά πάσα πιθανότητα είχε αναθέσει ο ίδιος ο Γκριμάνι, ή ένα ρετάμπλ στο οποίο εικονίζεται ο Δόγης της Βενετίας Αντόνιο Γκριμάνι.

Ο Τζιοβάνι Γκριμάνι ήταν ανιψιός του Αντόνιο Γκριμάνι, μιας ισχυρής όσο και αμφιλεγόμενης προσωπικότητας που έπαιζε κυρίαρχο ρόλο στην οικονομική και πολιτική ζωή της Βενετίας και είχε εκλεγεί δόγης της το 1521. Η οικογένεια των Γκριμάνι ισχυριζόταν ότι αντλούσε την καταγωγή της από τη βασιλική οικογένεια της Απουλίας και είχε στην κατοχή της μεγάλες εκτάσεις στον Κυρηνάλιο λόφο, τον έναν από τους επτά λόφους της Ρώμης στην καρδιά της πόλης. Ηταν τέτοια η δύναμη και βεβαίως ο πλούτος της οικογένειας ώστε η Piazza Barberini, η οποία βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Αιώνιας Πόλης, λεγόταν κάποτε «Piazza Grimana». Οταν η οικογένεια ανήγειρε ένα κτίριο στην περιοχή πάνω από τα ερείπια ρωμαϊκών λουτρών ήρθαν στο φως πολλά αρχαία αγάλματα. Αυτή έγινε η βάση της συλλογής τους. O Τζιοβάνι Γκριμάνι ως αριστοκράτης της εποχής του ήταν ένας εκλεπτυσμένος συλλέκτης ο οποίος είχε κληρονομήσει από τους οικείους του την αγάπη για την τέχνη και την ομορφιά αλλά και τη μεγάλη συλλογή με τις αρχαιότητες όταν πέθαναν τα αδέλφια του. Το όνειρό του ήταν να γίνει καρδινάλιος αλλά όταν το είδε να απομακρύνεται ρίχτηκε με πάθος στον εμπλουτισμό της ήδη πλούσιας συλλογής.