Oλα αυτά τα αφεντικά που γκρινιάζουν διαρκώς για την ηθική της εξ αποστάσεως εργασίας έχουν δίκιο σε ένα πράγμα: Τις Παρασκευές δουλεύουμε λιγότερο απ’ ό,τι παλαιότερα – μερικοί από εμάς πολύ λιγότερο.
Από τη Δευτέρα έως την Πέμπτη η αμερικανική εργασιακή ζωή προσεγγίζει πλέον κάπως την πρότερη κανονικότητα. Η κίνηση στους δρόμους έχει επιστρέψει. Τα γραφεία είναι και πάλι γεμάτα ζωή, ειδικά στα μέσα της εβδομάδας. Μερικές φορές έως που φοράμε γραβάτες και ψηλά τακούνια. Ωστόσο, τα τελευταία δύο χρόνια η άλλοτε χαλαρή Παρασκευή (Casual Friday) τείνει να διολισθαίνει όλο και πιο πολύ σε μια ασαφή κατάσταση μεταξύ εργασίας και ελεύθερου χρόνου – και να μοιάζει λιγότερο με πλήρη εργάσιμη ημέρα και περισσότερο με ημέρα προετοιμασίας για το Σαββατοκύριακο. Ναι, το γραφείο τις Παρασκευές είναι μια πόλη-φάντασμα, αλλά αυτό είναι μόνο ένα κομμάτι της συνολικότερης εικόνας.
Σε σύγκριση με τις αρχές του 2021, τότε που ο χρόνος της εξ αποστάσεως εργασίας συχνά έμοιαζε να διαστέλλεται φτάνοντας ως το βράδυ, ο μέσος εργαζόμενος σήμερα αποσυνδέεται μία ώρα νωρίτερα από το σύνηθες, στις 4.03 μ.μ., σύμφωνα με μια μελέτη της εταιρείας αναλύσεων εργατικού δυναμικού ActivTrak σε 75.000 εργαζομένους σε ολόκληρη τη Βόρεια Αμερική. Σε σχέση με τη μέση ώρα αποχώρησης τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδας είναι επίσης μία ώρα νωρίτερα (αν και, από την άλλη, τις Παρασκευές τείνουμε να ξεκινάμε τη δουλειά λιγουλάκι νωρίτερα).
Γιατί λοιπόν δεν έχει έρθει το τέλος του κόσμου και μαζί της παραγωγικότητας των εργαζομένων; Eχουμε όλο και περισσότερα στοιχεία που δείχνουν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μια χαλαρότερη ημέρα την εβδομάδα μπορεί να ενισχύσει την εργασιακή απόδοση τις υπόλοιπες ημέρες, καθώς και να αμβλύνει το κόστος της επαγγελματικής εξουθένωσης και της διαρροής προσωπικού. Ορισμένα αφεντικά ανακαλύπτουν, μάλιστα, ότι οι υπάλληλοί τους εργάζονται πιο αποτελεσματικά όταν τους αφήνουν να διευθετούν μόνοι τους τις Παρασκευές τους.
«Συμβιβασμός»
Οι εταιρείες έχουν ενδώσει και έχουν παραδώσει σε μεγάλο βαθμό τις Παρασκευές στο στρατόπεδο της εξ αποστάσεως εργασίας ως συμβιβασμό. Οι λιγότερες ώρες δουλειάς την Παρασκευή αποτυπώνονται και σε άλλες πτυχές της ζωής. Η ClassPass, μια συνδρομητική εφαρμογή που παρέχει στα μέλη της πρόσβαση σε χιλιάδες γυμναστήρια, κομμωτήρια, ινστιτούτα αισθητικής και σπα, διαπίστωσε ότι η Παρασκευή ήταν η πιο δημοφιλής ημέρα της εβδομάδας το 2023 για τον προγραμματισμό υπηρεσιών ευεξίας και ομορφιάς. Το 2019, τότε που τα γεύματα εργασίας ήταν ακόμη της μόδας, τα εστιατόρια έκαναν συνήθως τις υψηλότερες εισπράξεις της εβδομάδας το μεσημέρι της Παρασκευής. Πλέον τις κάνουν στο brunch του Σαββάτου, σύμφωνα με στοιχεία της πλατφόρμας πληρωμών Square.
Ισως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, πλέον, το μεσημέρι της Παρασκευής πολλοί περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονται καθ’ οδόν. Σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ, η ώρα αιχμής το πρωί της Παρασκευής είναι μεταξύ αυτών με τη μικρότερη κυκλοφοριακή συμφόρηση κατά τις εργάσιμες ημέρες, μικρότερη ακόμα και σε σχέση με το 2019, σύμφωνα με κυκλοφοριακά δεδομένα της εταιρείας χαρτογράφησης και τεχνολογίας εντοπισμού TomTom. Αντιθέτως, η κυκλοφορία είναι πιο αυξημένη νωρίς το απόγευμα της Παρασκευής, καθώς οι άνθρωποι φεύγουν νωρίτερα για Σαββατοκύριακο ή μετακινούνται για άλλες μη επαγγελματικές δραστηριότητες.
Η Παρασκευή, βέβαια, ήταν πάντα η μέρα που μπορεί να ντυνόμασταν πιο χαλαρά ή να σταματούσαμε νωρίτερα τη δουλειά για Happy Hour με τους συναδέλφους. Η διαφορά τώρα είναι ότι η Παρασκευή έχει γίνει ένα πανόραμα όλων των τρόπων με τους οποίους επιδιώκουμε να βελτιώσουμε την εργασιακή μας ζωή.
Ελευθερία, όχι λιγότερες ώρες
Τίποτα από αυτά δεν κάνει τον Luke Liu, ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της Albert, μιας διαδραστικής εκπαιδευτικής πλατφόρμας για το νηπιαγωγείο και το δημοτικό, να χάνει τον ύπνο του για την παραγωγικότητα του προσωπικού του, το οποίο εργάζεται αποκλειστικά εξ αποστάσεως. Το 2022 προχώρησε στην υιοθέτηση μιας πολιτικής μισής εργάσιμης ημέρας τις Παρασκευές, για να αντιμετωπίσει την εργασιακή εξουθένωση, με το σκεπτικό ότι τα απογεύματα της Παρασκευής ήταν ούτως ή άλλως το λιγότερο παραγωγικό κομμάτι της εβδομάδας. «Θεωρητικά, πρόκειται για απώλεια χρόνου 10%», λέει. «Στην πραγματικότητα, πρόκειται για απώλεια 2% έως 5%».
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι πιο χαλαρές Παρασκευές συνδέονται με μεγαλύτερο αριθμό ατόμων που εργάζονται εξ αποστάσεως εκείνη την ημέρα, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα, λέει ο Nicholas Bloom, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. «Αν κοιτάτε απλώς τις μέρες που οι άνθρωποι είναι στο σπίτι, θα νομίζετε ότι χαζεύουν» επισημαίνει. «Αν κοιτάξετε τα δεδομένα, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα».
Παραπέμπει σε μια μελέτη του 2022, την οποία εκπόνησε μαζί με άλλους ερευνητές, για μια μεγάλη εταιρεία τεχνολογίας, με περισσότερους από 1.600 υπαλλήλους, που ήθελε να σταθμίσει αν θα υιοθετούσε ένα υβριδικό μοντέλο εργασίας. Κατά τη διάρκεια του πειράματος, που διήρκεσε έξι μήνες, το μισό προσωπικό εργαζόταν στο γραφείο με πλήρη απασχόληση, ενώ οι υπόλοιποι είχαν τη δυνατότητα να εργάζονται εξ αποστάσεως κάθε Τετάρτη και Παρασκευή.
Τις ημέρες που δούλευαν από το σπίτι, συνήθως μία ημέρα την εβδομάδα, οι υπάλληλοι είχαν την τάση να εργάζονται δύο ώρες λιγότερο σε σύγκριση με την ομάδα πλήρους απασχόλησης στο γραφείο. Πολλοί χρησιμοποιούσαν τον χρόνο αυτό για ιατρικά ραντεβού, για να πάρουν τα παιδιά από το σχολείο ή για να γυμναστούν. Ωστόσο αναπλήρωναν τη μιάμιση ώρα δουλεύοντας περισσότερο την υπόλοιπη εβδομάδα. Επίσης, έπαιρναν 15% λιγότερες ημέρες αναρρωτικών και άλλων αδειών, ενώ η βαθμολογία απόδοσης και το ποσοστό προαγωγής τους ήταν ίδια με εκείνα των άλλων εργαζομένων. «Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι η παρουσία στο γραφείο τις Παρασκευές βελτιώνει την παραγωγικότητα» λέει ο Bloom. «Υπάρχουν όμως πολλές αποδείξεις ότι εκνευρίζει πραγματικά τους ανθρώπους».
Πιο ουσιαστική δουλειά
Οταν υπάρχει λιγότερη πίεση από συσκέψεις την Παρασκευή, διαδικτυακά ή διά ζώσης, κάποιοι εργαζόμενοι αναφέρουν ότι τότε κάνουν πιο ουσιαστική δουλειά – ακόμη και αν εργαστούν λιγότερες ώρες συνολικά εκείνη τη μέρα.
Οι εργαζόμενοι της Super.com, μιας εφαρμογής που βρίσκει εκπτώσεις για αγορές και άλλους τρόπους για να εξοικονομήσουν και να κερδίσουν χρήματα οι χρήστες στο Διαδίκτυο, κάθε Παρασκευή κρατούν ένα συγκεκριμένο τρίωρο ελεύθερο από συναντήσεις ώστε να μπορέσουν να δουλέψουν πιο συγκεντρωμένα. Οταν ο διευθύνων σύμβουλος Hussein Fazal ανέλυσε πρόσφατα τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν τον χρόνο αυτόν οι μηχανικοί της Super.com, διαπίστωσε ότι ξεκινούν 18% περισσότερες εργασίες προγραμματισμού – όπως την προσθήκη ενός χαρακτηριστικού ή τη διόρθωση ενός σφάλματος λογισμικού – τις Παρασκευές από ό,τι τις άλλες ημέρες της εβδομάδας.
Ο χρόνος χωρίς διακοπές είναι το κλειδί για τον αποτελεσματικό χειρισμό αυτών των πιο σοβαρών εργασιών, λέει ο senior engineering manager Chau Duong, 34 ετών. «Αν χρειαστεί να διακόψεις τη δουλειά, ύστερα χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να την ξαναπιάσεις» λέει.
Σε μια εσωτερική έρευνα, το 40% των υπαλλήλων της Super.com δήλωσε ότι κρατάει τις Παρασκευές για τις σοβαρότερες εργασίες του. Οι μισοί, ωστόσο, δήλωσαν ότι επιδιώκουν να έχουν μικρότερο φόρτο εργασίας την Παρασκευή ή τη χρησιμοποιούν για να προετοιμαστούν για την επόμενη εβδομάδα. Ο ίδιος ο Duong λέει ότι χρησιμοποιεί τις Παρασκευές για να τακτοποιήσει εκκρεμότητες και να σχεδιάσει την εβδομάδα που έρχεται. Η πολυσυζητημένη τετραήμερη εργασία μπορεί να μη γίνει ποτέ επισήμως ο κανόνας στον επιχειρηματικό κόσμο. Αλλά οι Παρασκευές με λιγότερες ώρες και μικρότερο φόρτο εργασίας φαίνεται να είναι ένας τρόπος για πολλούς ανθρώπους να εφαρμόσουν μια τροποποιημένη εκδοχή της με οργανικό τρόπο.
