Βρίσκεται σε σημείο καμπής η αμερικανική οικονομία;

Πριν από έξι μήνες η Alex και ο Aaron Taylor έκλεισαν ένα εξαήμερο ταξίδι από τη Μινεσότα στο Walt Disney World για την πενταμελή οικογένειά τους στις διακοπές των Ευχαριστιών. Στα τέλη Ιουνίου ο Aaron έχασε τη δουλειά του ως οδηγός φορτηγού και ακόμα πασχίζει να βρει καινούργια. Αυτή την εβδομάδα αποφάσισαν να περιορίσουν την επίσκεψη στο Walt Disney World σε μία μόνο ημέρα. Τις υπόλοιπες μέρες θα περάσουν περισσότερο χρόνο στην πισίνα του ξενοδοχείου (αλλά δεν έχουν πει ακόμα στα παιδιά τους ότι τα σχέδια άλλαξαν). «Κατά τη διάρκεια της πανδημίας υπήρχε μεγάλη υπερπροσφορά στην αγορά εργασίας και η κατάσταση δεν έχει εξομαλυνθεί ακόμα» λέει ο 41χρονος Aaron. «Ολα μοιάζουν στάσιμα αυτή τη στιγμή».

Τέτοιου είδους προβλήματα έχουν αντίκτυπο σε ολόκληρη την οικονομία, που βρίσκεται σε αστάθεια, δημιουργώντας ένα κεντρικό ερώτημα: Εχουμε φτάσει σε ένα σημείο καμπής στη μακρά μάχη για τη μείωση του πληθωρισμού και την αποτροπή της ύφεσης;

Μέχρι πρόσφατα φαινόταν ότι οι ΗΠΑ όδευαν προς μια ομαλή προσγείωση – με τον πληθωρισμό να μειώνεται, την απασχόληση να παραμένει σε υψηλά επίπεδα και την ανάπτυξη να διατηρείται σταθερή. Τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων, ωστόσο, έχουν υπονομεύσει την εμπιστοσύνη σε αυτή την προοπτική, με ορισμένους οικονομολόγους να βλέπουν αυξημένη πιθανότητα ύφεσης και άλλους να υποστηρίζουν ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ πρέπει να μειώσει τα επιτόκια πιο άμεσα για να την αποτρέψει. Η αβεβαιότητα πλήττει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις όλων των κατηγοριών καθώς προσπαθούν να πάρουν αποφάσεις για τις δαπάνες και τα σχέδιά τους.

Πολλοί βλέπουν αυξημένη πιθανότητα ύφεσης και υποστηρίζουν ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ πρέπει να μειώσει τα επιτόκια πιο άμεσα για να την αποτρέψει

Η Disney δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι τα έσοδα από τα θεματικά της πάρκα μειώθηκαν, εν μέρει λόγω της υποχώρησης της ζήτησης. Η εταιρεία επικαλέστηκε την «οικονομική αβεβαιότητα που επηρεάζει τους καταναλωτές» και δήλωσε ότι αναμένει να διατηρηθεί η υποτονική καταναλωτική ζήτηση στα θεματικά της πάρκα.

Αρκετές άλλες εταιρείες, όπως η Airbnb, η McDonald’s και η Trex, μια εταιρεία που κατασκευάζει προϊόντα συνθετικού ξύλου, έχουν επισημάνει την υποχώρηση της καταναλωτικής ζήτησης.

Οι εκτιμήσεις των οικονομολόγων

Τα δυσάρεστα νέα από τις αμερικανικές επιχειρήσεις φτάνουν την ώρα που οι οικονομολόγοι κάνουν τις εκτιμήσεις τους για το κατά πόσο η πρόσφατη κάμψη στις προσλήψεις και η άνοδος της ανεργίας, που τάραξαν προσωρινά τα χρηματιστήρια, σηματοδοτούν μια πορεία προς την ύφεση ή οφείλονται σε πρόσκαιρους φόβους. Στα αντιφατικά μηνύματα ήρθε να προστεθεί και η πτώση των επιτοκίων στα στεγαστικά δάνεια, που έφτασαν στο χαμηλότερο επίπεδο του τελευταίου έτους, και η μείωση των αιτήσεων για παροχές ανεργίας, που διασκέδασαν εν μέρει τους φόβους για την αγορά εργασίας και προκάλεσαν ένα ράλι μετοχών την Πέμπτη.

Οι οικονομολόγοι γενικά αναμένουν ότι η Fed θα αρχίσει τις περικοπές μετά την επόμενη συνεδρίασή της τον Σεπτέμβριο. Στο μεσοδιάστημα, οι επιχειρήσεις και οι απλοί καταναλωτές θα κληθούν να λάβουν μυριάδες αποφάσεις –αν θα κάνουν κρατήσεις για διακοπές, αν θα ανακαινίσουν τις κουζίνες τους, αν θα εγκρίνουν επαγγελματικά ταξίδια ή αν θα προσλάβουν περισσότερους εργαζομένους – που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την πορεία της εθνικής οικονομίας προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. «Πρέπει να βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής» δήλωσε ο Vineer Bhansali, ιδρυτής του hedge fund LongTail Alpha στο Νιούπορτ Μπιτς της Καλιφόρνιας. Είναι δύσκολο να ξέρουμε τι μας περιμένει στη γωνία, είπε, προσθέτοντας: «Ολα εξελίσσονται αργά και μετά παίρνουν μια ξαφνική τροπή».

Για πολλούς Αμερικανούς, οι φόβοι για μια ύφεση και το άγχος για τις δουλειές τους μπορεί να υπερισχύσουν του οφέλους από τους μικρότερους τόκους στα δάνεια, είπε.

Οι καταναλωτικές δαπάνες αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα της αμερικανικής οικονομίας. Ο περιορισμός της κατανάλωσης μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις, οι οποίες ενδέχεται να προχωρήσουν σε περικοπές δαπανών, συχνά απολύοντας εργαζομένους.

Οι καταναλωτικές έρευνες του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν έδειξαν ότι η καταναλωτική εμπιστοσύνη, αν και πολύ πάνω από το ιστορικό χαμηλό που σημείωσε στα μέσα του 2022, παραμένει συγκρατημένη, καθώς οι υψηλές τιμές επηρεάζουν αρνητικά τη συμπεριφορά των καταναλωτών, ιδίως όσων έχουν χαμηλότερα εισοδήματα, ανέφερε η Joanne Hsu, διευθύντρια των ερευνών, μετά την έκθεση του Ιουλίου.

Η Nancy Lazar, υπεύθυνη για την παγκόσμια οικονομία στην επενδυτική τράπεζα και εταιρεία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Piper Sandler, δήλωσε ότι η εμπιστοσύνη των καταναλωτών μεσαίου εισοδήματος βρίσκεται «σε έδαφος ύφεσης. Αρχίζουμε να βλέπουμε ακόμη και τους καταναλωτές υψηλού επιπέδου να δυσκολεύονται».  Το ερώτημα, όπως είπε, τώρα είναι: «Τι θα μπορούσαν να κάνουν οι εταιρείες για να συνεχίσουν να στηρίζουν την κατανάλωση;». Η απάντηση είναι «να δεχτούν να μειώσουν τα περιθώρια κέρδους τους» για να αποφύγουν τις απολύσεις. Οσο απίθανο κι αν ακούγεται αυτό, πρόσθεσε η Lazar, «υπάρχει η άποψη ότι, δεδομένων των δυσκολιών στις προσλήψεις, οι εταιρείες θα αργήσουν να προχωρήσουν σε απολύσεις».

 Προειδοποίηση

Τα σημάδια της καταναλωτικής αστάθειας επανέρχονται συχνά στις πρόσφατες εκθέσεις οικονομικών αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων. Η Trex προειδοποίησε τους επενδυτές την Τετάρτη ότι βλέπει ασθενέστερη ζήτηση για προϊόντα μέσου επιπέδου. Η Monster Beverage απέδωσε τις χαμηλές πωλήσεις των ενεργειακών ποτών της στην πίεση που αισθάνονται οι πελάτες της που ανήκουν σε εργατικά στρώματα.

Οι μετοχές και των δύο εταιρειών σημείωσαν απότομη πτώση μετά τα τελευταία αποτελέσματα που ανακοίνωσαν. «Υπάρχει λίγο μεγαλύτερη αβεβαιότητα σχετικά με το πού βρίσκεται πραγματικά η οικονομία» δήλωσε ο Joseph Hinrichs, διευθύνων σύμβουλος της σιδηροδρομικής εταιρείας CSX, σε μια ανακοίνωση αποτελεσμάτων τη Δευτέρα, καθώς το χρηματιστήριο έκανε βουτιά. Είπε ότι η CSX, η οποία μεταφέρει εμπορεύματα κατά μήκος της Ανατολικής Ακτής των ΗΠΑ, κατέγραψε μείωση των αποστολών από τα εργοστάσια αυτοκινήτων τις τελευταίες εβδομάδες και ότι ο ίδιος παρακολουθούσε στενά τα επιτόκια για τυχόν μειώσεις που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις αγορές των αυτοκινήτων και της κατοικίας. «Θα μπορούσαμε να πούμε ότι στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, σε σχέση με δύο μήνες πριν, η οικονομία φαίνεται να είναι λίγο πιο εύθραυστη» δήλωσε ο Hinrichs. «Και είμαστε αισιόδοξοι ότι μπορεί να ανακάμψει, αλλά παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά τις εξελίξεις».

Οι καταναλωτικές δαπάνες αντιστοιχούν στα δύο τρίτα της αμερικανικής οικονομίας. Ο περιορισμός της κατανάλωσης μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις

Ο Nick Vaughn, διευθύνων σύμβουλος της Kitchen & Bath Galleries στο Τσάπελ Χιλ, στη Βόρεια Καρολίνα, δήλωσε ότι η εταιρεία θα κινηθεί προσεκτικά όσον αφορά την επέκταση της πίστωσης σε νέους πελάτες και δεν σχεδιάζει να αυξήσει τις δαπάνες κεφαλαίου ή το προσωπικό της, το οποίο αριθμεί 18 άτομα, εκτός εάν βρει κάποιον εξαιρετικό υποψήφιο. Ταυτόχρονα, ο Vaughn ανέφερε ότι η ροή των εργασιών στον τομέα του design είναι μεγαλύτερη από ποτέ εκεί. «Αυτή η ομάδα θα συνεχίσει πολύ δυνατά» είπε. «Η ενέργειά μου είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο αυτή τη στιγμή. Βλέπω ευκαιρίες». Στο Γουισκόνσιν, οι εργαζόμενοι της Huth-Ben Pearson International, η οποία παράγει μηχανήματα κατασκευής αγωγών και σωλήνων, αυτόν τον μήνα δουλεύουν τέσσερις ημέρες την εβδομάδα με μειωμένες αποδοχές.

Ο πρόεδρος της εταιρείας Kenneth Murray δεσμεύτηκε ότι τον Σεπτέμβριο θα επιστρέψουν στο πενθήμερο. Ο αριθμός των εργαζομένων έχει μειωθεί στα 23 άτομα, από το μέγιστο των 27, και ο Murray δεν θέλει να πέσει άλλο. «Ο κόσμος δεν θέλει να δεσμεύσει χρήματα σε μελλοντικά σχέδια μέχρι να δει προς τα πού φυσάει ο άνεμος» επισήμανε ο Murray. Οι διερευνητικές κινήσεις για πιθανές παραγγελίες μηχανημάτων από νέους και υφιστάμενους πελάτες πάνε σχετικά καλά, αλλά οι παραγγελίες βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα, σηματοδοτώντας μια δεύτερη δύσκολη χρονιά στη σειρά για την εταιρεία. Ενα από τα θετικά είναι ότι οι εργαζόμενοι είχαν χρόνο για εργασίες καθαρισμού του εξοπλισμού.

Μια τράπεζα στο Κόβιγκτον

Την Τετάρτη το πρωί, περίπου δώδεκα υπεύθυνοι χορήγησης δανείων συγκεντρώθηκαν στα κεντρικά γραφεία της Fountain Trust Co., μιας κοινοτικής τράπεζας που εδρεύει στο μικρό Κόβινγκτον της Ιντιάνα και μετράει έναν αιώνα ζωής. Είχαν συνάντηση με τα κορυφαία στελέχη της εταιρείας για να συζητήσουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τους πελάτες που εξυπηρετούν.Βλέπουν σημάδια οικονομικής ανθεκτικότητας και παράλληλα υφέρπουσας αβεβαιότητας. «Ο κόσμος εξακολουθεί να κάνει πράγματα» λέει ο Lucas White, πρόεδρος της Fountain. «Ακούμε συχνά παράπονα για το πόσο κοστίζουν τα βασικά. Αλλά οι καταναλωτές εξακολουθούν να αγοράζουν αγαθά και οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να κάνουν αυτό που κάνουν και να αναπτύσσονται». Τον τελευταίο καιρό, ωστόσο, ορισμένοι πελάτες σταματούν συχνότερα στα τοπικά υποκαταστήματα της τράπεζας για να πάρουν τη γνώμη των υπαλλήλων για την κατάσταση της οικονομίας.

«Σε αναμμένα κάρβουνα» λέει ο White, ο οποίος είναι επίσης πρόεδρος της ένωσης τραπεζών Independent Community Bankers of America, περιγράφοντας την ψυχική διάθεση των πελατών. «Θα ήταν υπερβολή να πω ότι έχουν αγωνία. Γνωρίζουν την κατάσταση, αλλά οι περισσότεροι δεν έχουν σταματήσει να ξοδεύουν».

Οι πόλεμοι στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή, οι τεταμένες προεδρικές εκλογές και οι πρόσφατες αναταράξεις στην αγορά ώθησαν τον 70χρονο Bill Quackenbush να ζητήσει να εργαστεί part-time ως σύμβουλος στην εταιρεία αξιολόγησης ιδιωτικών συμμετοχών από την οποία συνταξιοδοτήθηκε πέρυσι. Ο ίδιος και η σύζυγός του Robin ανέβαλαν ένα προγραμματισμένο ταξίδι για την επερχόμενη 50ή επέτειο του γάμου τους και αποφάσισαν να μην αγοράσουν καινούργιο αυτοκίνητο και να κρατήσουν το Toyota RAV4 του 2016 που έχουν. Προετοιμάζονται για να αντιμετωπίσουν την οικονομική αβεβαιότητα που βλέπουν να έρχεται, όπως δήλωσε το ζευγάρι από το Νιούμπουργκ της Νέας Υόρκης.

«Με την τρέλα που επικρατεί στην αγορά, αντί να κάνω αναλήψεις που αντιστοιχούν σε ένα ολόκληρο έτος, μπορώ να εργαστώ με μερική απασχόληση και να μη χρειαστεί να αγγίξω τον συνταξιοδοτικό μου λογαριασμό» λέει ο Bill. Ο Aaron Arizmendi, ο οποίος διδάσκει ισπανικά σε ένα ιδιωτικό σχολείο στο Φοίνιξ, εγκατέλειψε πέρυσι τα σχέδιά του να αλλάξει αυτοκίνητο, ένα Lexus του 2009. Είναι επίσης προσεκτικός με τις δαπάνες του τα τελευταία χρόνια, καθώς ανησυχεί για τις υψηλές τιμές που ροκανίζουν τις αποταμιεύσεις του, έχει μειώσει τις εξόδους για φαγητό και έχει καθυστερήσει κάποιες επισκευές στο σπίτι. Η πρόσφατη οικονομική αβεβαιότητα ενίσχυσε αυτή του την επιφυλακτικότητα. «Προσέχω πολύ περισσότερο πού βάζω τα χρήματά μου» λέει ο 41χρονος Arizmendi.

Ο Juan Hernandez Ariano, financial planner και διευθυντής της WealthCreate στο Χιούστον, ανέφερε ότι αρκετοί από τους πελάτες του έχουν σκεφτεί να δουλέψουν λίγο καιρό ακόμα αντί να βγουν στη σύνταξη μέσα στην επόμενη πενταετία, όπως είχαν προγραμματίσει. Γενικότερα, λέει ότι, μιλώντας με τους πελάτες του, δεν βλέπει να επικρατεί τόση ανησυχία όσο στην κρίση του 2007-09, στην πανδημία ή στην κατάρρευση της Silicon Valley Bank το 2023. «Δεν πρόκειται για πανικό, αλλά για περιέργεια» είπε.

Τα στεγαστικά δάνεια

Ο κλάδος των ακινήτων βασίζεται στη μείωση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων για να προσελκύσει επίδοξους αγοραστές που αποθαρρύνθηκαν από τα υψηλά επιτόκια και τις τιμές-ρεκόρ. «Ο κόσμος ανησυχεί για την αποδυνάμωση της οικονομίας, αλλά νομίζω ότι είναι περισσότερο ενθουσιασμένοι που θα διευκολυνθεί η πρόσβαση στην αγορά ακινήτων, κάτι που περιμένουν εδώ και πολλούς μήνες» ανέφερε ο Corey Burr, μεσίτης ακινήτων στην Ουάσιγκτον.

Τα χαμηλότερα επιτόκια θα βοηθούσαν επίσης τον ταλαιπωρημένο κλάδο των εμπορικών ακινήτων που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον δανεισμό. Για άλλους, βασικό μέλημα είναι η εξασφάλιση απασχόλησης και εισοδήματος. Η Mindy DeHate, αφού έχασε τη δουλειά της ως chief operating officer στη Μινεάπολη τον Ιούνιο και συνειδητοποίησε τις πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά εργασίας και στο χρηματιστήριο, ακύρωσε δύο ταξίδια: ένα στη Νέα Υόρκη και ένα στην Ιταλία. Το διαζύγιό της πέρυσι ροκάνισε τις οικονομίες της και ελπίζει να βρει καινούργια δουλειά προτού αναγκαστεί να βάλει χέρι στο συνταξιοδοτικό της πρόγραμμα. «Είμαι εξαιρετικά διστακτική να κάνω ακόμη και τις πιο μικρές αγορές αυτή τη στιγμή» δήλωσε η 54χρονη DeHate.

Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Jon Kamp στο Jon.Kamp@wsj.com, με τη Rachel Wolfe στο rachel.wolfe@wsj.com, με τη Ruth Simon στο Ruth.Simon@wsj.com και με τον Justin Baer στο justin.baer@wsj.com.