Το Ανώτατο Δικαστήριο παρείχε στον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ σαρωτικά μεγάλη προστασία κατά ποινικών διώξεων, αποφασίζοντας την περασμένη Δευτέρα ότι ένας πρόεδρος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει κατηγορίες επειδή έκανε τη δουλειά του όπως αυτή περιγράφεται στο Σύνταγμα, ενώ έχει το τεκμήριο της ασυλίας για άλλες ενέργειες που πραγματοποιεί στη διάρκεια της προεδρίας του. Πρόσθεσε όμως ότι ένας πρόεδρος μπορεί να διωχθεί για ανεπίσημες ενέργειες, το οποίο σημαίνει ότι στην υπόθεση του Τραμπ για τις εκλογές του 2020, ο δικαστής πρέπει πλέον να ξεχωρίσει τι συνιστά επίσημη και τι ανεπίσημη συμπεριφορά.
Με ποιο σκεπτικό τού χάρισε ασυλία;
Το δικαστήριο είπε ότι ένας πρόεδρος χρειάζεται ευρεία ασυλία προκειμένου να ασκεί τα καθήκοντα του αξιώματός του άφοβα και δίκαια, και η λήψη των αποφάσεών του να μη διαστρεβλώνεται λόγω της απειλής για δίωξη. Η ποινική δίωξη ενός προέδρου για μια επίσημη ενέργεια θα παρεμβαλλόταν στην εκτελεστική εξουσία που έχει σύμφωνα με τον διαχωρισμό των εξουσιών που ορίζει το Σύνταγμα. Το δικαστήριο αποφάσισε 6-3.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ επίσημων και ανεπίσημων ενεργειών;
Είναι λίγο θολή. «Η διάκριση ανάμεσα στις επίσημες και τις ανεπίσημες ενέργειες του προέδρου μπορεί να είναι δύσκολη» έγραψε ο πρόεδρος του δικαστηρίου, Τζον Ρόμπερτς, εκ μέρους της πλειοψηφίας. Το δικαστήριο είπε ότι ένας πρόεδρος έχει πλήρη ασυλία για ενέργειες που εμπίπτουν στη βασική συνταγματική του εξουσία, όπως η απονομή χάριτος, ο διορισμός υπουργών, η διεξαγωγή των διεθνών σχέσεων και οι ενέργειές του ως αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων. Για οτιδήποτε άλλο θεωρείται κατά τεκμήριο ότι χαίρει ασυλίας αν μπορεί να χαρακτηριστεί ότι εμπίπτει στον ευρύ τομέα της ευθύνης του ως προέδρου. Ενα δικαστήριο όμως μπορεί να καθορίσει ότι ορισμένες ενέργειες, όπως οι προεκλογικές ομιλίες και η συλλογή δωρεών, συνιστούν ανεπίσημες ενέργειες για τις οποίες δεν υπάρχει ασυλία.
Τι σημαίνει για την υπόθεση της 6ης Ιανουαρίου κατά του Τραμπ;
Η υπόθεση κινδυνεύει σοβαρά. Η απόφαση ακυρώνει μέρη του κατηγορητηρίου, όπως ότι ο Τραμπ προσπάθησε να χρησιμοποιήσει το υπουργείο Δικαιοσύνης για να προωθήσει τους ανυπόστατους ισχυρισμούς του για νοθεία στις προεδρικές εκλογές του 2020. Για τις προσπάθειες του Τραμπ να πιέσει τον πρώην αντιπρόεδρο Μάικ Πενς να αλλοιώσει το εκλογικό αποτέλεσμα το Ανώτατο Δικαστήριο είπε ότι ο δικαστής που θα χειριστεί την υπόθεση πρέπει να καθορίσει ποιες κατηγορίες συνεχίζουν να ισχύουν και ποιες απορρίπτονται διότι αφορούν επίσημες ενέργειές του. «Οποτεδήποτε ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος συζητούν, επιδίδονται σε επίσημη πράξη» ανέφερε ο δικαστής Ρόμπερτς. Αυτό και μόνο θα μπορούσε να καθυστερήσει την υπόθεση για αρκετούς μήνες. Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι ο δικαστής δεν μπορεί να αναρωτηθεί για τα κίνητρα του Τραμπ προκειμένου να καθορίσει αν μια ενέργεια είναι επίσημη ή όχι, και οι εισαγγελείς δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις επίσημες ενέργειες ως απόδειξη ότι ο Τραμπ διέπραξε έγκλημα μέσω ανεπίσημων ενεργειών.
Τι σημαίνει για τις άλλες υποθέσεις που αντιμετωπίζει ο Τραμπ;
Οι δικηγόροι του Τραμπ μπορούν να χρησιμοποιήσουν την απόφαση για να υποστηρίξουν ότι οι τρεις άλλες ποινικές υποθέσεις που αντιμετωπίζει πρέπει να τεθούν στο αρχείο διότι αφορούν επίσημη συμπεριφορά.
Τι είπε η μειοψηφία που καταψήφισε την απόφαση στο Ανώτατο Δικαστήριο;
Η δικαστής Σόνια Σοτομαγιόρ είπε ότι η απόφαση της πλειοψηφίας καταστρατηγεί την αρχή ότι κανείς δεν είναι υπεράνω νόμου. «Σε κάθε χρήση της επίσημης εξουσίας του, ο πρόεδρος είναι πλέον ένας βασιλιάς υπεράνω νόμου» έγραψε η Σοτομαγιόρ εκ μέρους της μειοψηφίας. «Το σχέδιο αυτό της πλειοψηφίας θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την προεδρία και για τη δημοκρατία μας».
Περιέγραψε την απόφαση ως υπερβολικά ασαφή, λέγοντας ότι είναι σχεδόν αδύνατο να πούμε πότε και υπό ποιες συνθήκες ένας πρόεδρος μπορεί να κριθεί υπόλογος για εγκλήματα. «Η πλειοψηφία», κατέληξε, «μας έβαλε σε νέα, επικίνδυνα νερά. Για κάθε ισχυρισμό εναντίον του προέδρου, τα δικαστήρια πρέπει πρώτα να περνούν αυτή την κρησάρα – ανεξάρτητα από το πόσο καλά τεκμηριωμένη ή αποτρόπαια είναι η εγκληματική πράξη» είπε.
Τι σημαίνει για τον Μπάιντεν και άλλους μελλοντικούς προέδρους;
Ο Τραμπ έχει μιλήσει για διώξεις κατά των αντιπάλων του, υπονοώντας ότι αν επανεκλεγεί, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το υπουργείο Δικαιοσύνης για να κυνηγήσει την οικογένεια Μπάιντεν και άλλους. «Μόλις τελειώσουν οι εκλογές, με βάση όσα έκαναν, θα έχω κάθε δικαίωμα να στραφώ εναντίον τους» δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου δυσκολεύει αυτή την προοπτική.
Θα μπορούσε επίσης να ανοίξει τον δρόμο ώστε οι μελλοντικοί πρόεδροι να χαίρουν ατιμωρησίας από το ποινικό σύστημα σχεδόν για τα πάντα, είπε ο Ράνταλ Ελιασον, καθηγητής Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσιγκτον. Υπό το πλαίσιο που έθεσε το Ανώτατο Δικαστήριο, ένας πρόεδρος θα μπορούσε να διατάξει την επίλεκτη Ομάδα Εξι των SEAL να δολοφονήσει έναν πολιτικό αντίπαλο και αυτό να θεωρηθεί νόμιμο. «Ενας πρόεδρος με σκοτεινά κίνητρα και κακό χαρακτήρα θα μπορούσε εύκολα να καλύψει άσχημες ενέργειες με τον μανδύα της επίσημης συμπεριφοράς και να μη φοβάται τη δίωξη» πρόσθεσε.
