Το εθνικιστικό μίσος φουντώνει στην Κίνα

Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας υποδαυλίζει εδώ και χρόνια τον πατριωτισμό στα κρατικά μέσα ενημέρωσης και στα σχολεία της χώρας, πυροδοτώντας εθνικιστική ζέση που ενίοτε βγαίνει εκτός ελέγχου. Τρεις επιθέσεις με μαχαίρι μέσα σε τέσσερις μήνες, με στόχο Ιάπωνες και Αμερικανούς, δείχνουν τη σκοτεινή πλευρά αυτής της εκστρατείας, την οποία πολλοί στην Κίνα περιγράφουν ως «εκπαίδευση μίσους».

Σε περσινό βίντεο που έγινε viral, μια δασκάλα διδάσκει στους μαθητές της, χτυπώντας το χέρι στην έδρα, τη «βεντέτα αίματος» ανάμεσα στην Κίνα και την Ιαπωνία, συμβουλεύοντάς τους να μην ξεχάσουν ποτέ τις θηριωδίες που διέπραξε ο ιαπωνικός στρατός στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης την επαίνεσαν και άλλοι δάσκαλοι ανάρτησαν το βίντεό της.

Σε άλλο βίντεο, μια κινέζα μητέρα εκφράζει την υπερηφάνειά της που η κόρη της, ηλικίας δημοτικού, κάνει παρατήρηση στον προσχολικής ηλικίας αδελφό της επειδή του αρέσει ο Ultraman, ιαπωνικός χαρακτήρας επιστημονικής φαντασίας.

Ο εθνικισμός στα σχολεία στην Κίνα

Η μνησικακία προς τους ξένους ανταγωνιστές της χώρας είναι ανεκτή και σε μερικές περιπτώσεις προωθείται από τις κινεζικές αρχές σε σχολεία και μέσα κοινωνικής δικτύωσης – στα οποία λογοκριτές καταπνίγουν μη καλοδεχούμενες απόψεις και επιτρέπουν σε άλλες να διαδοθούν. Η προσέγγιση αυτή έρχεται σε αντίθεση με την αποστολή του Πεκίνου να αποκαταστήσει τις παγκόσμιες διασυνδέσεις που τροφοδότησαν την οικονομική ανάπτυξη στο παρελθόν.

«Το μίσος έχει εισχωρήσει στην κινεζική εκπαίδευση», στα σχολεία, στα μέσα ενημέρωσης και στις πατριωτικές ταινίες, είπε ο Γουάνγκ Κε, συνταξιούχος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Κόμπε που έχει μελετήσει τον εθνικισμό στην Κίνα και στη σύγχρονη Ιαπωνία. «Το Κομμουνιστικό Κόμμα γλείφει τις ιστορικές πληγές, μην αφήνοντάς τες συνειδητά να γιατρευτούν».

Δημόσιες εκκλήσεις για συμπόνια συχνά καταπνίγονται. Μετά το θανάσιμο μαχαίρωμα ενός 10χρονου αγοριού από την Ιαπωνία καθ’ οδόν προς το σχολείο του στην πόλη Σεντσέν της Νότιας Κίνας στις 18 Σεπτεμβρίου, επέτειο της εισβολής της Ιαπωνίας στη Μαντζουρία το 1931, δύο καθηγητές Νομικής από το Πεκίνο ανάρτησαν προειδοποίηση κατά της εξάπλωσης του μίσους. «Μην καταφεύγετε στη βία στο όνομα του πατριωτισμού» έγραψαν στο προσωπικό τους μπλογκ στην κινεζική πλατφόρμα WeChat ο Τσεν Μπάο και ο Τσάο Χονγκ. «Αν θυμόμαστε την Ιστορία μέσω του μίσους, αυτό που θα ακολουθήσει είναι περισσότεροι σκοτωμοί». Το σχόλιό τους αφαιρέθηκε από τις διαδικτυακές πλατφόρμες αφού το επαναποστάρισαν πολλοί χρήστες.

«Η Κίνα δεν διδάσκει στον λαό της να μισεί την Ιαπωνία» δήλωσε ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Λιν Τζιαν αρκετές ημέρες μετά τον θάνατο του 10χρονου. «Πιστεύουμε ότι το να διδασκόμαστε από την Ιστορία δεν αποσκοπεί στο να διαιωνίζουμε το μίσος αλλά στο να αποφεύγουμε να επαναληφθεί η τραγωδία του πολέμου».

Τα βιβλία και τα μαθήματα στην Κίνα

Τα σχολικά βιβλία της Κίνας τονίζουν τις αγριότητες των Ιαπώνων στους πολέμους και παρουσιάζουν τις ΗΠΑ ως ιδεολογικό ανταγωνιστή. Οπως έχει πει και ο κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ, η επαγρύπνηση κατά της Δύσης είναι αναγκαία. Οι αντίπαλοι της Κίνας «προσπαθούν να κερδίσουν τις καρδιές των νέων μας περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο», είπε σε ομιλία του σε εθνικό εκπαιδευτικό συνέδριο πριν από έξι χρόνια, η οποία δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα.

Τα τελευταία χρόνια η Κίνα αναθεώρησε τα σχολικά βιβλία προκειμένου να υποστηρίζουν την ηγεσία του Σι και την έμφαση που δίνει στην εθνική ασφάλεια, παράλληλα με την υποστήριξη προς το Κομμουνιστικό Κόμμα και άλλα θέματα που βρίσκονται στην καρδιά του κινεζικού πατριωτισμού.

Τα μαθήματα στα κινεζικά σχολεία ενισχύουν τις επίσημες θέσεις σε ζητήματα όπως οι συνοριακές διαμάχες με την Ινδία και η κυριαρχία του Πεκίνου στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Στα αναθεωρημένα βιβλία διατηρούνται επίσης θέματα όπως ο πόλεμος της Κίνας με τις ΗΠΑ στη Χερσόνησο της Κορέας και ηρωικές ιστορίες από τους πολέμους με τους Ιάπωνες.

Η πρόσφατη έκρηξη του αντι-ιαπωνικού αισθήματος εντάθηκε πέρυσι, αφότου το Πεκίνο κατηγόρησε το Τόκιο για το ότι έριξε νερό από το πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα στον Ειρηνικό Ωκεανό, παρόλο που είχε την έγκριση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας.

Λίγο μετά, σε θεατρική παράσταση γυμνασίου της πόλης Ζαοτσουάνγκ, οι μαθητές χειροκροτήθηκαν όταν αναπαράστησαν τη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού της Ιαπωνίας Σίνζο Αμπε το 2022 και ύψωσαν πανό που επέκρινε τη ρίψη νερού από το εργοστάσιο της Φουκουσίμα. Οι τοπικές εκπαιδευτικές αρχές παραδέχθηκαν αργότερα ότι η παράσταση «δεν ήταν εντελώς πρέπουσα» αλλά πρόσθεσαν ότι οι μαθητές πρέπει να αντιμετωπιστούν με κατανόηση για τα λάθη τους λόγω ηλικίας.

Η δημόσια συζήτηση στο κινεζικό Internet αμφιταλαντεύτηκε ανάμεσα στη δικαιολόγηση των μαθητών που εξέφρασαν αντι-ιαπωνικά αισθήματα και στην ανησυχία ότι μια πράξη πολιτικής βίας αντιμετωπίστηκε με υπερβολική ελαφρότητα.

Τι γίνεται με τα ιαπωνικά σχολεία

Στους μήνες που ακολούθησαν, τα ιαπωνικά σχολεία στην Κίνα έγιναν στόχος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το οποίο πήρε θανάσιμη τροπή φέτος. Πριν το μαχαίρωμα του Σεπτεμβρίου προηγήθηκε η επίθεση ενός Κινέζου με μαχαίρι κατά μιας γυναίκας από την Ιαπωνία και του παιδιού της ενώ περίμεναν το σχολικό στην πόλη Σουτσού της Aνατολικής Κίνας που έχει μεγάλο ιαπωνικό πληθυσμό. Οι δυο τους τραυματίστηκαν, αλλά η κινέζα οδηγός του σχολικού, που προσπάθησε να αντιμετωπίσει τον άντρα με το μαχαίρι, σκοτώθηκε.

Λίγες εβδομάδες νωρίτερα τέσσερις εκπαιδευτικοί αμερικανικού κολεγίου μαχαιρώθηκαν από Κινέζο ενώ έκαναν βόλτα σε πάρκο της πόλης Τζιλίν στη Bόρεια Κίνα. Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι το περιστατικό δεν θα επηρεάσει «την κανονική ανάπτυξη των πολιτιστικών και άλλων ανταλλαγών ανάμεσα στην Κίνα και τις ΗΠΑ».

Μετά τη δολοφονία του αγοριού στο Σεντσέν, το Τόκιο ζήτησε από την Κίνα να αφαιρέσει το ακραίο αντι-ιαπωνικό περιεχόμενο από το Internet. Οι περισσότερες κινεζικές πλατφόρμες είχαν ήδη αρχίσει να το αφαιρούν μετά το μαχαίρωμα στο Σουτσού τον Ιούνιο, αλλά το αντι-ιαπωνικό περιεχόμενο δεν μειώθηκε και πολλές από τις κυριότερες φωνές που προωθούν τον ακραίο εθνικισμό στα σόσιαλ μίντια παραμένουν άθικτες.

Η επίσημη «πρεσβευτής προπαγάνδας» της επαρχίας Γκουανγκντόνγκ συνέκρινε την επίθεση στο Σεντσέν με ένα περιστατικό του 1937 που πυροδότησε τον Β’ Σινοϊαπωνικό Πόλεμο – υπονοώντας ότι η Ιαπωνία μεταχειρίζεται την επίθεση ως δικαιολογία για να πυροδοτήσει σύγκρουση με την Κίνα. Στη συνέχεια, η Γκου Γιαν Μου Τσαν επανέλαβε το επιχείρημα των επίσημων μέσων ενημέρωσης ότι η δολοφονία ήταν αποτέλεσμα του αντικινεζικού αισθήματος στην Ιαπωνία.

Η αύξηση του περιεχομένου μίσους στο κινεζικό Διαδίκτυο έχει επιταχυνθεί, σύμφωνα με τους ειδικούς, εν μέρει λόγω τεχνολογικών περιορισμών αλλά και επειδή οι πλατφόρμες διστάζουν να αφαιρέσουν περιεχόμενο που προσελκύει χρήστες.