Ο «Λούντβιχ» και η «Μαρία» είδαν τη μυστική τους καριέρα να τερματίζεται απότομα, όταν μια μέρα τους συνέλαβαν ενώ έτρωγαν πρωινό στο σπίτι τους, στα προάστια της Λουμπλιάνας στη Σλοβενία. Το ζεύγος συνελήφθη και εξεδιώχθη από τη χώρα ως κατάσκοποι της Μόσχας. Τον περασμένο μήνα, στο πλαίσιο μιας ιστορικής ανταλλαγής  κρατουμένων μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, το ζεύγος επιβιβάστηκε σε αεροσκάφος με προορισμό τη Μόσχα. Στη διάρκεια του ταξιδιού, το κύριο μέλημά τους ήταν πώς θα αποκάλυπταν στα παιδιά τους την αλήθεια. «Σας παρακαλούμε», είπαν στους Σλοβένους που τους συνόδευαν, «μη μας απευθύνεστε με τα αληθινά μας ονόματα».

Οικογένεια χτισμένη πάνω σε ένα ψέμα

Δεν είχαν πει στον γιο και στην κόρη τους ότι ήταν Ρώσοι. Ο άνδρας και η γυναίκα ήταν αξιωματικοί των μυστικών υπηρεσιών της Ρωσίας και είχαν περάσει μία δεκαετία «χτίζοντας» τις ψεύτικες ταυτότητές τους. Τα παιδιά τους, ο Ντανιέλ, 9 ετών, και η Σοφία, 11 ετών, ήξεραν ότι οι γονείς τους ήταν Αργεντινοί, που ονομάζονταν Λούντβιχ Χις και Μαρία Μάγερ Μουνιός. Αυτό που δεν ήξεραν ήταν ότι η οικογένειά τους είχε χτιστεί προσεκτικά πάνω σε ένα ψέμα.

Τα αληθινά ονόματα του ζεύγους ήταν Αρτέμ και Αννα Ντούλτσεφ. Ο γάμος τους είχε οργανωθεί από τη Διεύθυνση S των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, η οποία τους έστειλε στη Αργεντινή όπου γεννήθηκαν τα δύο παιδιά τους. Οταν η Μόσχα τούς μετέφερε από το Μπουένος Αϊρες σε ένα ήσυχο προάστιο της Λουμπλιάνας, πρωτεύουσας της Σλοβενίας, τα παιδιά γράφτηκαν στο διεθνές σχολείο της πόλης, όπου φοιτούσαν τα παιδιά των μεσοαστικών οικογενειών. Ακόμα και όταν συνελήφθησαν και κατηγορήθηκαν ως κατάσκοποι, οι Ντούλτσεφ δεν είπαν στα παιδιά τους ότι τα ρωσικά, και όχι τα ισπανικά, ήταν η μητρική τους γλώσσα.

Το σοκ των παιδιών όταν έμαθαν την αλήθεια

Στο αεροπλάνο προς τη Μόσχα, τα παιδιά μιλούσαν με έναν Σλοβένο που είχε αναλάβει τη φροντίδα τους για τον ενάμιση χρόνο που οι γονείς τους βρίσκονταν στη φυλακή. Δεν γνώριζαν ότι επρόκειτο για τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Σλοβενίας, ο οποίος βοήθησε τις ΗΠΑ να συλλάβουν τους γονείς τους και να οργανώσουν την ανταλλαγή τους με Αμερικανούς που είχαν συλλάβει οι Ρώσοι, η οποία πραγματοποιήθηκε τελικώς στην Αγκυρα. Στη διάρκεια του ταξιδιού προς τη Μόσχα οι γονείς άρχισαν να αποκαλύπτουν την αλήθεια στα παιδιά τους και να προβληματίζονται σοβαρά για το πολιτισμικό σοκ που τα περίμενε.

Η δημιουργία οικογένειας για έναν κατάσκοπο έχει πολύ υψηλό τίμημα και θέτει τόσο σοβαρά ηθικά ζητήματα που οι δυτικές χώρες πολύ σπάνια ακολουθούν αυτή την πρακτική.

Για τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, το έργο των «παράνομων» κατασκόπων – παράνομων γιατί δεν καλύπτονται από διπλωματική ασυλία – είναι υψίστης σημασίας. Ο Πούτιν αφιέρωσε δεκαετίες για να ξαναδώσει κύρος στο πρόγραμμα της ρωσικής κατασκοπείας που ανάγεται στις ένδοξες μέρες της Σοβιετικής Ενωσης. Σύμφωνα με ρωσικά κρατικά ΜΜΕ, στην πρώτη τηλεοπτική εμφάνισή του το 1991, ο Πούτιν παραδέχθηκε ότι είχε εργαστεί για τις σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες, την KGB.

«Δεν μπορεί ο οποιοσδήποτε να αφήσει τη ζωή του, τους αγαπημένους του και τη χώρα του για πολλά χρόνια και να αφιερώσει τη ζωή του στην πατρίδα» είπε ο Πούτιν σε άλλη συνέντευξη το 2017. «Μόνο λίγοι και εκλεκτοί μπορούν».

Υψηλό τίμημα και ηθικά ζητήματα

Ανώτατοι  αξιωματούχοι της CIA πάντως, που αναγνωρίζουν τον ρόλο των κατασκόπων στη ρωσική μυθολογία και οι οποίοι έχουν εργαστεί στο παρελθόν στη Μόσχα, υποστηρίζουν ότι τα τελευταία χρόνια το ρωσικό κατασκοπευτικό πρόγραμμα έχει αποδώσει ελάχιστα.

Η δημιουργία οικογένειας για έναν κατάσκοπο έχει πολύ υψηλό τίμημα και θέτει τόσο σοβαρά ηθικά ζητήματα που οι δυτικές χώρες πολύ σπάνια ακολουθούν αυτή την πρακτική. Η Ρωσία ζητεί από τους αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών να ζουν για χρόνια ή και δεκαετίες στο ψέμα. Η Διεύθυνση S επιλέγει τα ζεύγη των κατασκόπων και οργανώνει τον γάμο μεταξύ τους. Τα παιδιά των κατασκόπων γεννιούνται και μεγαλώνουν σε χώρες από τις οποίες μπορεί να απελαθούν, η ταυτότητά τους κλονίζεται, χάνουν τους φίλους τους.

Ελεύθερο πλέον, το ζεύγος Ντούλτσεφ δίνει συνεντεύξεις στη ρωσική τηλεόραση. Από αργεντινοί μετανάστες, ο Αρτέμ και η Αννα έχουν μεταμορφωθεί στους πιο διάσημους κατασκόπους της Ρωσίας. Στους θαυμαστές τους συγκαταλέγεται και ο ίδιος ο Πούτιν, ο οποίος τους υποδέχθηκε στο αεροδρόμιο της Μόσχας με μια ανθοδέσμη. Οταν κατέβηκαν από το αεροπλάνο, ο ρώσος πρόεδρος τους αγκάλιασε και φίλησε την Αννα στο μάγουλο. Ο Πούτιν παρακολουθούσε στενά τη δουλειά του ζεύγους που ταξίδευε συχνά σε χώρες της ΕΕ, όπως υποστηρίζουν ευρωπαίοι και αμερικανοί αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών.

Κρατικά βραβεία και δημοσιότητα

Ο Αρτέμ είχε ιδρύσει μια εταιρεία πληροφορικής και η Αννα είχε ανοίξει μια γκαλερί τέχνης, δουλειά που της χρησίμευε ως «βιτρίνα» για τις μετακινήσεις της στην ΕΕ, με σκοπό να επισκέπτεται εκθέσεις αλλά και να μεταφέρει χρήματα. Οι Ντούλτσεφ χρησιμοποιούσαν την ανωνυμία τους για να συναντούν και να πληρώνουν «πηγές», να καλλιεργούν σχέσεις με χρήσιμα πρόσωπα τα οποία «παρέδιδαν» σε μέλη των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών που εργάζονταν στις κατά τόπους ρωσικές πρεσβείες.

Σύμφωνα με τις αρχές της Σλοβενίας, οι Ντούλτσεφ δεν είχαν μιλήσει στα παιδιά τους ούτε για τη δουλειά τους ούτε για την αληθινή τους ταυτότητα, όμως τους είχαν πει ότι κάποτε ίσως χρειαστεί να μείνουν για ένα διάστημα μακριά τους εξαιτίας της δουλειάς τους.

Στους θαυμαστές του ζεύγους Ντούλτσεφ συγκαταλέγεται και ο ίδιος ο Πούτιν, ο οποίος τους υποδέχθηκε στο αεροδρόμιο της Μόσχας με μια ανθοδέσμη.

Στις 5 Δεκεμβρίου 2022, και ενώ τα παιδιά ήταν στο σχολείο, άνδρες των ειδικών δυνάμεων της Σλοβενίας μπήκαν στο σπίτι στη Λουμπλιάνα και συνέλαβαν τους γονείς τους. Κατέσχεσαν έγγραφα και υπολογιστές και εντόπισαν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ κρυμμένα στο ψυγείο. Ο Αρτέμ και η Αννα Ντούλτσεφ συνελήφθησαν και τη φροντίδα των παιδιών τους ανέλαβε ανάδοχη οικογένεια. Στα παιδιά είπαν ότι οι γονείς τους είχαν προβλήματα με τις άδειες παραμονής τους στη Σλοβενία και γι’ αυτό θα έπρεπε να τεθούν για ένα διάστημα υπό κράτηση.

«Θα τιμηθείτε με κρατικά βραβεία» είπε ο Πούτιν στους Ντούλτσεφ και σε άλλους κατασκόπους κατά την υποδοχή τους στο αεροδρόμιο. «Θα συναντηθούμε ξανά για να συζητήσουμε για το μέλλον σας».

Ρώσοι πρώην κατάσκοποι έχουν γίνει στελέχη επιχειρήσεων, βουλευτές, περσόνες των media. Οι πρώην κατάσκοποι Αννα Τσάπμαν και Μαρία Μπούτινα παρουσίαζαν πολιτικές εκπομπές στη ρωσική τηλεόραση. Ο Βρετανός Κιμ Φίλμπι, ο πιο διάσημος κατάσκοπος της Σοβιετικής Ενωσης την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, στον οποίο είχε απονεμηθεί ο βαθμός του συνταγματάρχη, έδινε διαλέξεις στην έδρα της KGB. Τέσσερις ημέρες μετά την ανταλλαγή των κρατουμένων, η Αννα Ντούλτσεφ εμφανίστηκε στη ρωσική τηλεόραση απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων. Η οικογένειά της, είπε, θα εξακολουθήσει να υπηρετεί τη Ρωσία.