Παρ’ όλο που όλο και περισσότεροι άνθρωποι δηλώνουν ότι διερευνούν το ενδεχόμενο να απέχουν πλήρως από το αλκοόλ ή δοκιμάζουν υποκατάστατα χωρίς αλκοόλ, για τους περισσότερους από εμάς το ποτό αποτελεί ένα συνηθισμένο στοιχείο της κοινωνικής μας ζωής. Ενα ποτήρι σαμπάνια μπορεί να κάνει μια γιορτή πιο διασκεδαστική. Ενα κοκτέιλ μπορεί να μας αποφορτίσει ύστερα από μια δύσκολη μέρα. Και μια κρύα μπίρα μπορεί να δώσει ζωντάνια σε έναν αθλητικό αγώνα.

Ωστόσο, οι προειδοποιήσεις των επιστημόνων σχετικά με τα πιθανά προβλήματα υγείας που μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και μικρές ποσότητες οινοπνεύματος γίνονται όλο και πιο σοβαρές. Για τους μετριοπαθείς πότες, μπορεί να είναι δύσκολο να κατανοήσουν ποιες ποσότητες είναι αποδεκτές στην πραγματικότητα: Δύο ποτά αντί για ένα την ημέρα κάνουν τόσο μεγάλη διαφορά; Εχει σημασία αν θα πιει κανείς τα δύο ποτά της εβδομάδας σε μία μέρα;

Η μέση κατανάλωση που δεν υπερβαίνει το ένα ποτό την ημέρα περίπου ενέχει σχετικά χαμηλό κίνδυνο, σύμφωνα με τους επιστήμονες που μελετούν τις συνέπειες του οινοπνεύματος. Προειδοποιούν ότι ο κίνδυνος καρκίνου αυξάνεται σημαντικά όταν υπερβαίνετε αυτό το όριο. Μελέτες έχουν δείξει ότι το αλκοόλ συμβάλλει στην εμφάνιση αρκετών τύπων καρκίνου, όπως του μαστού και του παχέος εντέρου, καθώς και σε παθήσεις της καρδιάς και του ήπατος, μεταξύ άλλων.

Ο μόνος τρόπος για να αποφύγετε εντελώς τα σχετικά προβλήματα υγείας είναι να σταματήσετε να πίνετε αλκοόλ. Πολλοί άνθρωποι το κόβουν τελείως, αλλά πολλοί άλλοι δεν το συζητούν καν.

Πώς μεταβάλλεται ο κίνδυνος θανάτου

Μια ομοσπονδιακή επιτροπή αρμόδια για ζητήματα διατροφής στις ΗΠΑ επανεξετάζει αυτό το διάστημα τις γενικές συστάσεις για την κατανάλωση αλκοόλ, σύμφωνα με τις οποίες οι άνδρες δεν πρέπει να καταναλώνουν πάνω από δύο ποτά την ημέρα και οι γυναίκες πάνω από ένα. Το 2020 μια ομοσπονδιακή επιτροπή πρότεινε οι συνιστώμενες ποσότητες για τους άνδρες να μειωθούν στο επίπεδο της οδηγίας για τις γυναίκες, αλλά η πρόταση αυτή δεν υιοθετήθηκε τελικά.

Αλλοι συνιστούν να είμαστε ακόμη πιο συντηρητικοί. Μια σημαντική ομάδα καναδών ερευνητών, πέρυσι, αφού αξιολόγησε έναν μεγάλο αριθμό διάφορων μελετών, εξέτασε πώς μεταβάλλεται ο κίνδυνος θανάτου από οτιδήποτε σχετίζεται με το αλκοόλ – συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου, των καρδιακών παθήσεων και των ατυχημάτων – ανάλογα με την ποσότητα που καταναλώνει κανείς. Κατέληξαν ότι ο κίνδυνος από την κατανάλωση έως δύο ποτών την εβδομάδα είναι χαμηλός, από τριών έως έξι ποτών μέτριος, ενώ από επτά και πάνω «γίνεται όλο και υψηλότερος».

«Στα επτά τυπικά ποτά την εβδομάδα [ο κίνδυνος] αυξάνεται πολύ πιο απότομα, αυξάνεται εκθετικά» λέει ο δρ Peter Butt, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σασκάτσουαν και συμπρόεδρος της επιτροπής που εκπόνησε το 2023 τις οδηγίες της καναδικής ομάδας για το αλκοόλ και την υγεία.

Στον Καναδά και στις ΗΠΑ ένα τυπικό ποτό αντιστοιχεί σε 12 ουγγιές (περίπου 360 ml) μπίρας, 5 ουγγιές (περ. 150 ml) κρασιού ή 1,5 ουγγιές (περ. 45 ml) ποτού υψηλής περιεκτικότητας σε αλκοόλ, οι οποίες ισοδυναμούν με τις συνήθεις μερίδες σερβιρίσματος.

Η διακοπή κατανάλωσης αλκοόλ είναι από τα σημαντικότερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας εξέτασε τους λεγόμενους τροποποιήσιμους κινδύνους καρκίνου, δηλαδή αυτούς που μπορείτε να επηρεάσετε μέσω αλλαγών στη συμπεριφορά σας. Διαπίστωσε ότι το αλκοόλ είναι ο τρίτος σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για τις γυναίκες, μετά το κάπνισμα και την παχυσαρκία. Για τους άνδρες είναι ο τέταρτος σημαντικότερος, μετά το κάπνισμα, την υπεριώδη ακτινοβολία και την παχυσαρκία.

Σύμφωνα με τη μελέτη, στην οποία αναλύθηκαν δεδομένα από το 2019, η κατανάλωση αλκοόλ ευθύνεται για περίπου 24.400 θανάτους από καρκίνο και σχεδόν 97.000 περιπτώσεις καρκίνου στις ΗΠΑ. Με την κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται περίπου το 13% των περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου, όπως και το 16% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού.

Πώς επηρεάζει το αλκοόλ το σώμα σας

Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να βλάψει το σώμα σας με διάφορους τρόπους. Οταν μεταβολίζετε το οινόπνευμα, το σώμα σας το διασπά σε ακεταλδεΰδη, μια τοξική χημική ουσία που μπορεί να επηρεάσει το DNA και τις πρωτεΐνες στον οργανισμό σας. Το οινόπνευμα παράγει επίσης χημικά δραστικά μόρια που περιέχουν οξυγόνο, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν τις πρωτεΐνες, τα λίπη και το DNA. Και μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα των οιστρογόνων, που συνδέονται με τον καρκίνο του μαστού.

Περίπου 16.800 θάνατοι θα μπορούσαν να αποτραπούν ετησίως εάν οι ενήλικοι που υπερβαίνουν τις σχετικές συστάσεις στις ΗΠΑ μείωναν τις ποσότητες αλκοόλ που καταναλώνουν, σύμφωνα με μια μελέτη ερευνητών των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο στο «American Journal of Preventive Medicine». Περίπου 650 θάνατοι θα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν οι άνδρες έπιναν ένα ποτό την ημέρα αντί για δύο.

Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η οποία συνήθως ορίζεται ως η κατανάλωση τεσσάρων έως πέντε και πλέον ποτών τη φορά. Πέρα από τους τραυματισμούς και τα ατυχήματα που σχετίζονται με τη μέθη, η βαριά κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, όπως έχει διαπιστωθεί από μελέτες.

«Υπάρχουν πολλές παθήσεις που συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ» λέει ο William Kerr, κύριος ερευνητής και επιστημονικός διευθυντής της ερευνητικής ομάδας για το αλκοόλ του μη κερδοσκοπικού Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας. Κατά τον μεταβολισμό μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ μπορεί να προκληθεί φλεγμονή και άλλες βλαπτικές βιολογικές διεργασίες.

Στην εν λόγω έρευνα έχει επίσης διαπιστωθεί ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ των ποτών. Το σκληρό αλκοόλ είναι πιο επιβλαβές από την μπίρα ή το κρασί, ειδικά όταν πίνεται σκέτο, επισημαίνει ο Kerr.

Διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών

Οι κίνδυνοι από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι ιδιαίτερα μεγάλοι για τις γυναίκες, οι οποίες έχουν χαμηλότερα επίπεδα ενός ενζύμου που διασπά το οινόπνευμα. Το σώμα τους περιέχει επίσης λιγότερο νερό και περισσότερο λίπος, ενώ έχουν, κατά μέσο όρο, μικρότερο βάρος από τους άνδρες.

«Οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες στις διάφορες βλάβες που προκαλεί στην υγεία η κατανάλωση άνω των έξι ποτών την εβδομάδα» λέει ο δρ Tim Stockwell, επιστήμονας του Καναδικού Ινστιτούτου Ερευνας για τη Χρήση Ουσιών, ο οποίος συνέβαλε στη διαμόρφωση των πιο πρόσφατων γενικών συστάσεων για το αλκοόλ στον Καναδά, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Αυστραλία.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις γυναίκες που πίνουν περισσότερο αλκοόλ συνδέεται κυρίως με τον καρκίνο του μαστού, λέει ο Nigel Brockton, αντιπρόεδρος για την έρευνα στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Ερευνας για τον Καρκίνο. Οι άλλες μορφές καρκίνου που συνδέονται με την κατανάλωση αλκοόλ είναι πιο συνηθισμένες στους άνδρες.

Αν έχετε σκοπό να πάτε για ποτά σήμερα μετά τη δουλειά, υπάρχουν μερικές στρατηγικές που μπορείτε να δοκιμάσετε για να παραμείνετε πιο υγιείς. Μπορείτε να πίνετε εναλλάξ αλκοολούχα και μη αλκοολούχα ποτά. Αυτό θα επιβραδύνει την πρόσληψη αλκοόλ και θα σας κάνει να αισθανθείτε χορτάτοι, ωθώντας σας να πιείτε λιγότερο, λέει ο Butt.

Μην πίνετε πολύ γρήγορα. Η χρονική απόσταση μεταξύ των ποτών μπορεί να επιβραδύνει την απορρόφηση και να μειώσει την επίδρασή τους. Και αποφύγετε να πίνετε με άδειο στομάχι – φάτε πριν και ενώ πίνετε για να επιβραδύνετε την απορρόφηση του αλκοόλ.