Οταν η Λόλα Ράινχαρντ άνοιξε τον φορητό υπολογιστή της και άρχισε να επεξεργάζεται την ιστοσελίδα της επιχείρησής της, είδε τη μητριά της να γουρλώνει τα μάτια της. Η 24χρονη Ράινχαρντ, που δουλεύει ως freelance φωτογράφος και barista μερικής απασχόλησης στο Σιάτλ, κοιτούσε επίμονα τον υπολογιστή της ψάχνοντας το επόμενο γράμμα στο πληκτρολόγιο, καθώς δεν ξέρει τυφλό σύστημα.

«Τα παιδιά της εποχής μας…», θυμάται η Ράινχαρντ να σχολιάζει η μητριά της, μια πολυγραφότατη συγγραφέας ρομαντικών βιβλίων, η οποία πληκτρολογούσε «ένα εκατομμύριο μίλια το λεπτό». Η Ράινχαρντ χαζογέλασε και είπε προς υπεράσπισή της ότι σε όλα τα χρόνια του σχολείου δεν διδάχτηκε ποτέ δακτυλογράφηση.

Η Ράινχαρντ είναι μία από τους πολλούς εκπροσώπους της τεχνολογικά καταρτισμένης γενιάς Ζ που γεννήθηκαν μεταξύ 1997 και 2012, οι οποίοι μπορούν να κάνουν τα πάντα σε έναν υπολογιστή – εκτός από το να πληκτρολογούν χωρίς να κοιτάζουν τα πλήκτρα.

Τον Απρίλιο η 22χρονη τραγουδίστρια Μπίλι Αϊλις δήλωσε στο «Rolling Stone»: «Δεν έμαθα ποτέ να δακτυλογραφώ, επειδή δεν ήμουν αυτής της γενιάς, και τώρα το μετανιώνω».

Τα τελευταία 25 χρόνια ο αριθμός των λυκείων στις ΗΠΑ που διδάσκουν δακτυλογράφηση έχει μειωθεί δραματικά. Ενώ από τους μαθητές που αποφοίτησαν από το λύκειο το 2000 είχε παρακολουθήσει μαθήματα δακτυλογράφησης περίπου το 44%, μέχρι το 2019 το ποσοστό αυτό είχε πέσει στο 2,5%, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας των ΗΠΑ.

 Online «σχεδόν μόνιμα»

Οι εκπαιδευτικοί μερικές φορές θεωρούν δεδομένο ότι όσοι ανήκουν στη γενιά Z, ως παιδιά της ψηφιακής εποχής, γνωρίζουν ήδη πώς να πληκτρολογούν επειδή είναι τόσο εξοικειωμένοι με τους υπολογιστές. Αλλωστε, σχεδόν οι μισοί έφηβοι δηλώνουν ότι είναι «σχεδόν μόνιμα» online, σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center. Ωστόσο, αν και οι σημερινοί μαθητές έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση σε φορητούς υπολογιστές, tablet και smartphone, αυτή η πρόσβαση δεν μεταφράζεται αυτομάτως σε δεξιότητες δακτυλογράφησης.

Οταν η Κριστίν Μιούλερ εργαζόταν στην υπηρεσία εκπαιδευτικών τεχνολογικών υπηρεσιών της Οκλαχόμα Σίτι, αποφάσισε να οργανώσει μια παρέμβαση. Ολοι οι δάσκαλοι, μηδενός εξαιρουμένου, ήταν απελπισμένοι με τους μαθητές της τρίτης τάξης. Η σχολική περιφέρεια παρείχε σε αυτά τα παιδιά φορητούς υπολογιστές, αλλά δεν προέβλεπε χρόνο ειδικά αφιερωμένο στο να μάθουν οι μαθητές να δακτυλογραφούν.

Ετσι, η Μιούλερ διοργάνωσε τον πρώτο διαγωνισμό πληκτρολόγησης στα δημόσια σχολεία της Οκλαχόμα Σίτι, που ονομάστηκε «Key Bee» και θα αναδείκνυε τους πιο γρήγορους μαθητές στη δακτυλογράφηση. Ηλπιζε ότι τα παιδιά θα ανταποκρίνονταν και θα εξασκούνταν.

Την ημέρα του διαγωνισμού εμφανίστηκε και η μασκότ της ομάδας μπάσκετ Oklahoma City Thunder, ο Ραμπλ ο Βίσωνας, για να εμψυχώσει τους δακτυλογράφους. Ο ταχύτερος μαθητής έφτασε τις 91 λέξεις το λεπτό. Και γενικότερα η εξάσκηση απέδωσε καρπούς. Μια δασκάλα της τετάρτης τάξης ανέφερε ότι η μέση ταχύτητα δακτυλογράφησης των μαθητών στην τάξη της αυξήθηκε από 13 σε 25 λέξεις το λεπτό.

Κάποιες σχολικές περιφέρειες προβλέπουν πιο οργανωμένη διδασκαλία της δακτυλογράφησης στο πλαίσιο της γνωριμίας των μαθητών με τα Chromebooks, αλλά το πρόγραμμα σπουδών ποικίλλει.

Ο 23χρονος Τζόνα Μάγερ έμαθε να δακτυλογραφεί στην έβδομη τάξη, αλλά λέει ότι εξακολουθεί να κοιτάζει το πληκτρολόγιο για να είναι σίγουρος ότι χτυπάει τα σωστά πλήκτρα. Κάθε τόσο διαβάζει τις γραμμές που έχει γράψει για να ελέγξει ξανά τι έχει κάνει. Για τον Μάγερ η δακτυλογράφηση αποδείχτηκε ιδιαίτερα κουραστική στο κολέγιο, όταν δούλευε την τελική του εργασία στο πλαίσιο μιας βιβλιογραφικής ανασκόπησης για τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά στην τεχνητή νοημοσύνη. Στα μισά περίπου της εικοσασέλιδης εργασίας, δοκίμασε να υπαγορεύσει το κείμενο χρησιμοποιώντας λογισμικό μετατροπής ομιλίας σε κείμενο. Το πρόγραμμα έκανε πάρα πολλά γραμματικά λάθη. «Ηταν τόσο κουραστικό» σχολίασε ο Μάγερ. Τελείωσε την εργασία του με τον παραδοσιακό τρόπο: πληκτρολογώντας την στον φορητό του υπολογιστή.

Οι οθόνες αφής

Αλλοι μαθητές, αντί για τα κανονικά πληκτρολόγια προτιμούν τις οθόνες αφής των iPad – που ουσιαστικά είναι μια μεγαλύτερη εκδοχή του smartphone τους. Δεδομένου ότι στα σχολεία τα tablet είναι πανταχού παρόντα, είναι ευκολότερο για τη γενιά Z να αποφύγει εντελώς το πληκτρολόγιο του υπολογιστή. Η 18χρονη Πέιτζ Ντετσέινι έμαθε να δακτυλογραφεί σε πληκτρολόγιο υπολογιστή στο δημοτικό σχολείο, αλλά από τότε έχει περάσει περισσότερες ώρες πληκτρολογώντας στο iPad που της παραχώρησε η σχολική της περιφέρεια στο Μόρτον του Ιλινόις από την έβδομη τάξη και για ολόκληρο το λύκειο.

Το προηγούμενο εξάμηνο έγραψε μια οκτασέλιδη σχολική εργασία πληκτρολογώντας την ολόκληρη στο iPad. Γνωρίζει τη διάταξη του πληκτρολογίου στην οθόνη του και χρησιμοποιεί όλα της τα δάχτυλα για να γράφει γρήγορα. «Εχει συμβεί να με κοιτάζουν περίεργα επειδή δακτυλογραφώ στην οθόνη του iPad» ανέφερε η Ντετσέινι.

Οι μαθητές υποβάλλουν όλο και μεγαλύτερο μέρος των εργασιών τους μέσω φορητών συσκευών. Μεταξύ Μαρτίου και Μαΐου το 39% των εργασιών που υπέβαλαν οι μαθητές μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας Canvas μεταφορτώθηκαν από φορητές συσκευές. Τα σχολεία χρησιμοποιούν το Canvas για να διακινούν υλικό στους μαθητές και ως χώρο όπου οι μαθητές παραδίδουν τις εργασίες τους.

«Αυτό που θέλουν οι μαθητές είναι να κάνουν τη δουλειά από τις κινητές συσκευές τους» λέει η Μελίσα Λομπλ, κύρια επιστημονική υπεύθυνη της Instructure, της εταιρείας που κατασκευάζει το Canvas. Την ίδια στιγμή, οι εκπαιδευτικοί επεξεργάστηκαν σε υπολογιστή πάνω από 90% του υλικού που ανέβασαν στο Canvas. «Εχουμε δύο γενιές που βιώνουν τη διδασκαλία και τη μάθηση με πολύ διαφορετικό τρόπο» δήλωσε. «Αυτό με προβληματίζει».

Καθώς όλο και περισσότερες πολιτείες μεταφέρουν σε υπολογιστές τις αναλογικές τυποποιημένες εξετάσεις τους, ο Τιμ Ντίκαν, επιχειρησιακός διευθυντής της Teaching.com, της μητρικής εταιρείας της Typing.com, λέει ότι αναμένει περισσότερα σχολεία να δώσουν ξανά προτεραιότητα στην εκμάθηση της δακτυλογράφησης.

«Οι μαθητές θα πετυχαίνουν υψηλότερες βαθμολογίες στις εξετάσεις αν δεν χρειάζεται να σκέφτονται πώς θα πληκτρολογήσουν και μπορούν να σκέφτονται μόνο αυτό που γράφουν» δήλωσε. Ηδη, όπως αναφέρει ο Ντίκαν, η Typing.com έχει διαπιστώσει αυξημένη ζήτηση για προγράμματα εκμάθησης δακτυλογράφησης σε Πολιτείες όπως η Νέα Υόρκη και το Τέξας, στις οποίες οι εξετάσεις γίνονται μέσω υπολογιστή.

 «Μυστική γνώση»

Η 16χρονη Σοφία Στράντι, κόρη υπαλλήλου της Typing.com, άρχισε να εξασκείται όταν ο πατέρας της έπιασε δουλειά στην εταιρεία, πριν από επτά χρόνια περίπου. Από τότε έχει φτάσει να δακτυλογραφεί με ταχύτητα 95 λέξεων το λεπτό. Δεν αποκαλύπτει στους συνομηλίκους της αυτή της την ικανότητα στη δακτυλογράφηση. «Αισθάνομαι σαν να κατέχω κάποια μυστική γνώση». Ωστόσο, κάποιοι από τους συνομηλίκους της τής Gen-Z θα ήθελαν να μάθουν. Ο Ρούμπεν Τάσλερ, 17 ετών, είπε ότι προς το παρόν πληκτρολογεί ψάχνοντας τα γράμματα στο πληκτρολόγιο, αλλά ελπίζει να μάθει να δακτυλογραφεί κανονικά πριν πάει στο κολέγιο.

«Μπορεί όταν μάθω να δακτυλογραφώ να σκεφτώ ότι έπρεπε να το είχα κάνει νωρίτερα» είπε ο Τάσλερ. «Ξέρω ότι θα είναι πιο αποτελεσματικό – τότε θα μπορώ να κοιτάζω το πληκτρολόγιο λιγότερο».