Ενας μηχανικός από την περιοχή του Ντιτρόιτ με περισσότερες από δύο δεκαετίες στη General Motors ξύπνησε μια Παρασκευή τον περασμένο μήνα και βρήκε στο επαγγελματικό του τηλέφωνο ένα μήνυμα που είχε έρθει μέσα στη νύχτα. Περιείχε ένα δυσοίωνο μήνυμα: Ελέγξτε το ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο.

Μέχρι να μπει στα εισερχόμενά του, όπως υποδείκνυε το μήνυμα, η σύζυγός του είχε ήδη δει την είδηση στην τηλεόραση. Η αυτοκινητοβιομηχανία έκανε 1.000 νέες απολύσεις.

Μια τυπική επιστολή στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του μηχανικού τον ενημέρωνε ότι η συνεργασία του με την GM είχε λάβει τέλος, αλλά κανείς από την εταιρεία δεν του τηλεφώνησε. Δεν υπήρξε κάποια συνάντηση με όλους τους εργαζομένους. Καμία προσωπική συνομιλία. Αν αισθανόταν την ανάγκη να μιλήσει με κάποιον, το email έδινε τον αριθμό ενός τηλεφωνικού κέντρου.

Οι νέοι τρόποι

Στην εποχή της υβριδικής εργασίας, ορισμένες εταιρείες δεν αισθάνονται πλέον υποχρεωμένες να μεταφέρουν τα κακά νέα από κοντά, ούτε καν μέσω μιας κλήσης στο Zoom. Η απόλυση μπορεί να έρθει μέσω γραπτού μηνύματος και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Η στάση της GM δείχνει ότι οι τρόποι με τους οποίους οι εταιρείες απολύουν εργαζομένους εξελίσσονται, λένε οι ειδικοί σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού, κατά τη διάρκεια μιας ακόμη περιόδου απολύσεων στο τέλος του έτους. Τις τελευταίες εβδομάδες, εργοδότες όπως η Boeing, ο Sotheby’s και άλλοι ανακοίνωσαν περικοπές θέσεων εργασίας.

Οι τακτικές που χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις για τις απολύσεις ποικίλλουν. Η Boeing δήλωσε τον Οκτώβριο ότι θα περικόψει γύρω στις 17.000 θέσεις εργασίας, που αντιστοιχεί περίπου στο 10% του εργατικού δυναμικού παγκοσμίως. Λίγο αργότερα, η Boeing ενημέρωσε τους εργαζομένους ότι οι περισσότερες ειδοποιήσεις απόλυσης θα αποστέλλονταν στα μέσα Νοεμβρίου. Οι διευθυντές στις περισσότερες περιπτώσεις είδαν τους εργαζομένους προσωπικά, είτε διά ζώσης είτε διαδικτυακά, για να τους ανακοινώσουν τα νέα.

Κλάμα στα γραφεία

Στον οίκο Sotheby’s, ο οποίος απολύει πάνω από 100 άτομα, ορισμένοι εργαζόμενοι έμαθαν αυτόν τον μήνα για τη μείωση προσωπικού στον οίκο δημοπρασιών, όταν είδαν ανθρώπους να κλαίνε στα γραφεία τους, ανέφερε η «Wall Street Journal». Η εταιρεία ανέθεσε στα στελέχη του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού να καλέσουν έναν-έναν τους συναδέλφους τους για να τους προσφέρουν πακέτα αποζημίωσης.

Οι υπάλληλοι του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού έχουν αποκτήσει εδώ και καιρό εμμονή με το πώς να πραγματοποιούν καλύτερα τις απολύσεις. Ορισμένοι επιμένουν ότι οι απολύσεις στα μέσα της εβδομάδας – μια Τρίτη ή Τετάρτη, για παράδειγμα – είναι πιο ανθρώπινες από μια απόλυση που γίνεται Παρασκευή, καθώς δίνουν χρόνο στους εργαζομένους να ασχοληθούν με τα διαδικαστικά κατά τις εργάσιμες ημέρες.

Στο μεταξύ, τα ανώτερα στελέχη έχουν δοκιμάσει να τελειοποιήσουν την τέχνη του ενημερωτικού σημειώματος περί απολύσεων που απευθύνεται στο σύνολο του προσωπικού, το οποίο παρουσιάζει στους υπαλλήλους κάποιο σκεπτικό για τις περικοπές χωρίς να δίνει πολλές εξηγήσεις.

Αλλαγή μεθοδολογίας

Ολες οι απολύσεις φέρνουν άγχος, λένε οι ειδικοί σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού, και αυτός είναι ένας λόγος που αλλάζει διαρκώς η διαδικασία που ακολουθείται στις απολύσεις.

«Είναι ένα από τα πιο δύσκολα μηνύματα που θα λάβει ποτέ ένας εργαζόμενος και που ένας διευθυντής ή άλλοι θα κληθούν να μεταφέρουν» δήλωσε ο George Penn, διευθύνων αντιπρόεδρος στο τμήμα Σχεδιασμού και Πολιτικής Ανθρώπινου Δυναμικού της Gartner, που συμβουλεύει εταιρείες σε θέματα απολύσεων μεταξύ άλλων. «Πώς μπορούμε να πάρουμε το χειρότερο σενάριο για έναν εργαζόμενο και να βρούμε έναν τρόπο να τον βοηθήσουμε καθώς περνά από αυτή τη διαδικασία;».

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλές επιχειρήσεις απέκτησαν τη συνήθεια να στέλνουν στους υπαλλήλους μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στην περίπτωση που οι θέσεις εργασίας τους είχαν καταργηθεί – μια πρακτική που συνεχίζεται σε μεγάλο βαθμό και σήμερα. Οταν η εταιρεία παραγωγής λογισμικού Intuit μείωσε τον Ιούλιο το προσωπικό της κατά 10%, δηλαδή κατά 1.800 υπαλλήλους περίπου, ο διευθύνων σύμβουλος Sasan Goodarzi ενημέρωσε τους εργαζομένους ότι θα έπρεπε να αναμένουν μια ειδική ειδοποίηση ημερολογίου από τους διευθυντές τους.

Τα δυσάρεστα νέα

Οσοι απολύθηκαν από την Intuit, την κατασκευάστρια του προγράμματος TurboTax, έλαβαν πρόσκληση για μια σύσκεψη με τίτλο «Συζήτηση για αποχώρηση από την Intuit». Οσοι δεν έλαβαν αυτό το μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου θα έπρεπε «να θεωρήσουν ότι δεν επηρεάζονται και κλήθηκαν να υποστηρίξουν τους συναδέλφους τους να διαχειριστούν τα δυσάρεστα νέα» όπως έγραψε τότε ο Goodarzi σε ένα σημείωμα προς όλο το προσωπικό.

Οταν η αυτοκινητοβιομηχανία Tesla προχώρησε σε απολύσεις νωρίτερα μέσα στο χρόνο, έστειλε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στη μέση της νύχτας. Ορισμένοι βρέθηκαν ξαφνικά να μην έχουν πρόσβαση στις συσκευές τους και χρειάστηκε να βγάλουν άκρη μόνοι τους με τους διευθυντές και τους φίλους τους για να καταλάβουν τι είχε συμβεί. Αλλά και όταν ο Ιλον Μασκ πήρε το Twitter, το 2022, οι εργαζόμενοι έμαθαν ότι είχαν χάσει τη δουλειά τους μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Ζήτησε συγγνώμη

Οι εξ αποστάσεως μέθοδοι μπορεί να έχουν δυσάρεστες επιπτώσεις. Το 2021, η εταιρεία Better.com, που παρέχει διαδικτυακά ενυπόθηκα δάνεια, απέλυσε εκατοντάδες εργαζομένους μέσω μιας τηλεδιάσκεψης στο Zoom, η οποία αργότερα ανέβηκε στο TikTok και την είδαν εκατομμύρια άνθρωποι.

Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ζήτησε αργότερα συγγνώμη, λέγοντας ότι «τα θαλάσσωσε στην εκτέλεση». Οι εργασιακοί σύμβουλοι λένε ότι, ιδανικά, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να μαθαίνουν ότι χάνουν τη δουλειά τους από έναν προϊστάμενο, έναν τμηματάρχη ή κάποιον που γνωρίζουν ήδη. Με μια τέτοια προσωπική προσέγγιση μπορεί να αποτρέψει τον εκνευρισμό των υπαλλήλων ή το ενδεχόμενο να γίνει ακόμα δυσκολότερη μια κατάσταση που είναι ήδη δύσκολη, σημειώνει η Stacey Berk, πρώην υπεύθυνη ανθρώπινου δυναμικού στην εταιρεία παροχής υπηρεσιών τροφίμων Sodexo, η οποία τώρα διευθύνει τη συμβουλευτική εταιρεία Expand HR Consulting.

«Εχουμε να κάνουμε με ανθρώπους. Χάνουν τη δουλειά τους» δήλωσε η Berk. «Μπορούμε να αφιερώσουμε μισή ώρα από την ημέρα μας για να κάνουμε αυτές τις συζητήσεις».

Γενική ενημέρωση

Στην GM, τη μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της χώρας, είναι πάγια τακτική να γίνονται απολύσεις κατά διαστήματα. Η κίνηση της 15ης Νοεμβρίου ήταν ο δεύτερος γύρος 1.000 περικοπών περίπου που πραγματοποίησε η GM μέσα σε τέσσερις μήνες. Σε δήλωσή της προς τη WSJ, η εταιρεία δήλωσε ευγνώμων προς τους εργαζομένους που επηρέασε η κίνηση αυτή. Δεδομένου ότι οι απολύσεις αφορούσαν υπαλλήλους της εταιρείας σε ολόκληρο τον κόσμο, η GM χρησιμοποίησε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για να διασφαλίσει ότι οι εργαζόμενοι θα το μάθαιναν ταυτόχρονα, δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας.

«Αυτό τελικά ήταν λάθος» δήλωσε ο John Martin McDonald, συνταξιούχος σήμερα, άλλοτε στέλεχος επικοινωνίας στην GM, που στις αρχές της δεκαετίας του 2000 εργαζόταν στο ίδιο τμήμα με τη σημερινή διευθύνουσα σύμβουλο Mary Barra.

Ο McDonald, ο οποίος έφυγε από την GM το 2010, έμαθε για τις απολύσεις από δύο πρώην συναδέλφους του στην εταιρεία, οι οποίοι απολύθηκαν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μετά από δεκαετίες στην επιχείρηση, είπε. Αυτό ώθησε τον McDonald να επικρίνει την GM και το πρώην αφεντικό του σε μια ανάρτηση στο LinkedIn.

Ενα γρανάζι

«Δημιουργείται η εντύπωση, και δικαίως, ότι «η εταιρεία δεν νοιάζεται για μένα»» είπε. «Είμαι ένας ακόμη αριθμός. Είμαι απλώς ένα γρανάζι στη μηχανή».

Μια πρώην υπεύθυνη προσλήψεων στην GM, αρμόδια για την εξεύρεση νέων υποψηφίων προς πρόσληψη, σχολίασε ότι η εμπειρία αυτή ήταν το ακριβώς αντίθετο σε σχέση με την τελευταία φορά που η ίδια απολύθηκε από μια άλλη εταιρεία πριν από έξι χρόνια.

Στον προηγούμενο εργοδότη της δέχτηκε τρία διαφορετικά τηλεφωνήματα από άτομα της εταιρείας τη μέρα εκείνη για να δουν αν είναι καλά και να την ενημερώσουν για διοικητικές λεπτομέρειες όπως η αποζημίωση και η ασφάλιση υγείας.

Στις 15 Νοεμβρίου, η υπεύθυνη προσλήψεων βρέθηκε χωρίς πρόσβαση στον υπολογιστή που της παρείχε η GM και χρειάστηκε να αναζητήσει μόνη της τον αριθμό της τηλεφωνικής γραμμής βοήθειας και να περιμένει στην αναμονή για να επιβεβαιωθούν τελικά οι υποψίες της: Είχε απολυθεί και αυτή.