Tης Katie Roiphe

Εχετε παρατηρήσει ότι οι φίλοι σας είναι κάπως λιγότερο κεφάτοι; Οτι όλοι φεύγουν νωρίτερα από τα βραδινά τραπέζια; Και ότι οι ιστορίες που έχουν να αφηγηθούν είναι λιγότερο έξαλλες ή αστείες ή ενδιαφέρουσες; Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή πολλοί έχουν αποφασίσει πλέον να πίνουν λιγότερο, επηρεασμένοι από έναν καταιγισμό τρομακτικών δημοσιευμάτων για τις επιπτώσεις του αλκοόλ στην υγεία, το οποίο, ακόμα και σε μικρές ποσότητες, φέρεται να αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και άλλων σοβαρών προβλημάτων.

Επειτα από χρόνια επικράτησης του καλοπροαίρετου μύθου ότι ένα ποτήρι κρασί την ημέρα κάνει καλό στην καρδιά, φαίνεται ότι η ιατρική επιστημονική κοινότητα έχει πλέον εγκαταλείψει τους ηδονιστές και όσους επιζητούν τις απολαύσεις. Υπάρχει ασφαλής ποσότητα αλκοόλ; Φαίνεται πως όχι.

Για αυτόν και για άλλους πιο ακαθόριστους λόγους, έχω προσέξει ότι όλο και περισσότεροι γύρω μου έχουν περιορίσει την κατανάλωση αλκοόλ. Πίνουν μόνο με παρέα και μόνο ένα-δύο ποτηράκια κρασί τη βδομάδα ή μόνο όταν βγαίνουν για φαγητό. Δεν είναι διατεθειμένοι να κόψουν εντελώς το ποτό, καθώς νιώθουν ως αυτό θα σήμαινε ότι έχουν παραιτηθεί από τις απολαύσεις της ζωής – μια δυσβάσταχτη, καταθλιπτική παραδοχή. Οπότε βάζουν κανόνες στον εαυτό τους.

Μπίρα (χωρίς αλκοόλ) στην ταράτσα

Μια γνωστή μου έχει καθιερώσει μια καινούργια τελετουργία: παίρνει μια μπίρα χωρίς αλκοόλ και ξηρούς καρπούς και ανεβαίνει να την πιει στην ταράτσα της. Μια άλλη φίλη μού είπε ότι παλαιότερα συνήθιζε να περνάει για ένα ποτό το βράδυ από το σπίτι διαφόρων φίλων, και τώρα τις μισές φορές πίνουν τσάι.

Ενα εμφανές πρόβλημα με αυτόν τον νέο, υπεύθυνο, αξιοπρεπή τρόπο κοινωνικοποίησης είναι ότι συντομεύει τη διάρκεια των κοινωνικών συγκεντρώσεων. Οταν οι άνθρωποι πίνουν, η αίσθηση του χρόνου χάνεται και η βραδιά κυλάει ευχάριστα. Κανένας δεν σκέφτεται το μίτινγκ που έχει την επόμενη μέρα ή ότι θα πρέπει να ετοιμάσει τα παιδιά για το σχολείο. Οταν όμως πίνουμε μόνο ένα ποτηράκι κρασί, η βραδιά τελειώνει γρήγορα. Κανένας δεν καθυστερεί να φύγει, δεν ανοίγουμε δεύτερο μπουκάλι, δεν εμφανίζεται κανένα παιδί που ξύπνησε από τη φασαρία των καλεσμένων, δεν ξεμένουν άδεια μπουκάλια πάνω στα τραπέζια, που τα παράτησαν οι ζαλισμένοι οικοδεσπότες. Φαίνεται πως έχει έρθει το τέλος της εποχής που ξενυχτάγαμε μεθοκοπώντας.

«Θα πάρω μόνο νερό»

Η ζωή με λιγότερο αλκοόλ οδηγεί επίσης σε περίεργες ατραπούς εθιμοτυπίας. Ενας φίλος μου έκανε την εξής παρατήρηση: «Σήμερα, όταν βγαίνεις το βράδυ για φαγητό με κάποιον ή κάποια και έρχεται ο σερβιτόρος να πάρει παραγγελία για τα ποτά και το άτομο αυτό λέει «θα πάρω μόνο νερό», ξέρεις ότι «φυλάει» αυτό το ποτό για μια καλύτερη περίσταση. Δεν επενδύει στη βραδιά. Δεν αξίζεις ένα ποτό».

Για πολλούς, αυτά τα νέα ευρήματα για τις επιπτώσεις του αλκοόλ στην υγεία συμπίπτουν με άλλα πιο ανομολόγητα αισθήματα ότι το αλκοόλ δεν είναι πια τόσο διασκεδαστικό όσο κάποτε. Πλέον μας είναι δυσκολότερο να φτάσουμε σε αυτή την κατάσταση ευφορίας που θυμόμαστε από παλιά. Είναι αυτό θλιβερό; Ή μήπως δεν αποτελεί πρόβλημα και τελικά είναι και ωραίο; Σκεφτείτε εκείνα τα φρέσκα πρωινά του Σαββατοκύριακου που ξυπνάτε από νωρίς και δουλεύετε ή βγάζετε τα σκυλιά βόλτα μέσα στο χρυσοκόκκινο φθινοπωρινό σκηνικό, με το κεφάλι σας καθαρό: δεν είναι και τόσο άσχημα.

Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που όταν βρισκόμαστε πίνουμε πάντα πολύ, επειδή υπάρχει κάποια λανθάνουσα ένταση, επειδή οι ίδιοι είναι πότες ή είναι άνθρωποι που απολαμβάνουν ιδιαίτερα την τελετουργία ενός κοκτέιλ, άνθρωποι που τους αρέσει να διασκεδάζουν με παραδοσιακό τρόπο. Αυτούς τους ανθρώπους διαπιστώνω ότι τους βλέπω όλο και λιγότερο.

Ενας παλιός, «σπαρτιάτης» φίλος

Στα 20κάτι μου, είχα έναν φίλο που δεν έπινε. Δεν ήθελε να έχει θολωμένο μυαλό την επόμενη μέρα. Επινε χυμό γκρέιπφρουτ ή ανθρακούχο νερό. Τότε αυτό με εκνεύριζε. Με ενοχλούσε που αντιμετώπιζε το σώμα του ως κάτι το ιερό και που δεν αφηνόταν ποτέ στ’ αλήθεια να χάσει τον έλεγχο (όχι επειδή είχε κάποτε πρόβλημα με το ποτό, που θα το καταλάβαινα, αλλά απλώς επειδή ήταν αφύσικα υπεύθυνος). Τώρα, σε περιστασιακές αναλαμπές, μπορώ να καταλάβω την επιλογή αυτής της σπαρτιάτικης, υγιεινής ζωής.

Οσοι περιόρισαν πρόσφατα την κατανάλωση αλκοόλ, έχουν μεγάλους σε ηλικία γονείς, έχουν ξενυχτήσει πλάι σε κρεβάτια νοσοκομείων, έχουν νιώσει τον θάνατο να πλησιάζει σιγά σιγά. Εχουν μείνει ξάγρυπνοι ανησυχώντας μήπως οι ίδιοι ή κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο είναι άρρωστο ή φθίνει. Επομένως, δεν είναι πια τόσο εύκολο όσο άλλοτε να αγνοούν τις προειδοποιήσεις των γιατρών. Η επιθυμία τους να νιώσουν καθαροί και υγιείς είναι μεγαλύτερη.

Είναι αλήθεια ότι θαυμάζω τους φίλους και συγγενείς που μπορούν ακόμη να κάνουν υπερβολές και να μη τους νοιάζει, που πίνουν ακόμη πάνω από δύο μαρτίνι. Θυμάμαι να διαβάζω για τη Μέρι Μακάρθι, μία από τις συγγραφείς που θαυμάζω περισσότερο, πώς γύριζε στους δρόμους του Γουέστ Βίλατζ στη δεκαετία του 1940. Το βράδυ που γνώρισε έναν από τους συζύγους της ήπιε τρία ντάκιρι πριν τον συναντήσει, δύο μανχάταν μαζί του και λίγο κόκκινο κρασί με το φαγητό. Ηταν μια άναρχη, πολύ ταραγμένη εποχή. Σκέφτομαι έναν στίχο από ένα ποίημα του Τζον Μπέριμαν που το συνοψίζει πολύ καλά: «Κάποιος χαστούκισε / κάπου τη δεύτερη γυναίκα κάποιου».

Πάρτι με πενήντα φοιτητές

Πριν από λίγο καιρό έκανα ένα πάρτι στο σπίτι μου με 50 φοιτητές μου, τελειόφοιτους και απόφοιτους, και παρατήρησα ότι οι περισσότεροι πίνουν αφειδώς. Μερικές φορές φεύγουν φορώντας το παλτό ή τα παπούτσια κάποιου άλλου. Καπνίζουν στη βεράντα και αφήνουν γόπες στις γλάστρες και μετά πάνε να συνεχίσουν σε κάποιο μπαρ.

Εχοντας πιει μισό ποτήρι κρασί, μου ήταν ξεκάθαρο ότι έκανα καλύτερες, πιο ουσιαστικές συζητήσεις με πιο πολλούς από τους καλεσμένους μου σε σύγκριση με ό,τι θυμάμαι από άλλα πάρτι στο παρελθόν όπου ίσως είχα πιει παραπάνω. Μίλησα με όλους όσους ήθελα να μιλήσω. Φρόντισα να έχουν όλοι παρέα. Προς έκπληξή μου, καθώς έσβηνα κεράκια και μάζευα πλαστικά ποτήρια, συνειδητοποίησα πως πιθανότατα είχα περάσει καλύτερα από ό,τι αν είχα πιει περισσότερο.

Φαίνεται πως ένα ακόμα καλό νέο για τη ζωή με λιγότερο αλκοόλ είναι ότι γεύεσαι και εκτιμάς πραγματικά αυτό το ένα ποτήρι κρασί, σε αυτές τις σπάνιες μικρές ευκαιρίες. Με μια-δυο γουλιές κάνεις πάρτι.