Πρόσφατα πέρασαν για παππού έναν φίλο μου που είχε πάει σε μια παιδική χαρά με τον 2χρονο γιο του. Είναι ένα στιγμιότυπο της μίνι αναγέννησης της πατρότητας σε μεγαλύτερη ηλικία που παρατηρώ στους κοινωνικούς μου κύκλους, καθώς πολλαπλασιάζονται οι άνδρες που αποκτούν μωρά γύρω στα 50 και κάτι. Ενώ οι φίλοι τους ετοιμάζουν τα παιδιά τους για να φύγουν για το κολέγιο, εκείνοι ψάχνουν για καροτσάκια. Ορισμένοι είναι αιώνιοι εργένηδες – ανήσυχοι, κοινωνικοί, γκομενιάρηδες – οι οποίοι, με κάποιον τρόπο στα 50 τους απέκτησαν ένα ή δύο παιδιά. Αλλοι απλώς χρειάστηκαν περισσότερο χρόνο για να το πάρουν απόφαση να δοκιμάσουν την πατρότητα.
Φυσικά, θα υπάρξουν επικριτικοί παρατηρητές που θα σημειώσουν ότι αυτό δεν είναι απαραίτητα προς το συμφέρον των παιδιών. Οτι αυτά τα παιδιά δεν θα έχουν ποτέ έναν γονιό με σφρίγος και διάθεση για ζωή. Οτι είναι κάπως εγωιστικό να δίνεις σε ένα νήπιο έναν 60χρονο για μπαμπά.
Μια μόνιμη ανησυχία των «γεροντομπαμπάδων» που γνωρίζω είναι η εικόνα του εαυτού τους στα εβδομήντα τους να κουβαλούν κουτιά στις σκάλες και να συναρμολογούν έπιπλα για τα παιδιά τους που μετακομίζουν σε φοιτητικές εστίες. Αυτό, νομίζω, υποκρύπτει τα μεγαλύτερα άγχη που έχει κανείς σε αυτές τις ηλικίες για τον θάνατο. «Αισθάνομαι μια κάποια θλίψη», μου είπε ένας από αυτούς, «που δεν θα μπορέσω να είμαι εκεί για μεγαλύτερο μέρος της ζωής του».
Μπορεί όμως να έχει και κάποια θετικά το να είσαι μεγαλύτερος και πιο ήρεμος όταν βρίσκεσαι με ένα μικρό παιδάκι. Ισως να μπορείς να χαλαρώσεις και να τα απολαύσεις περισσότερο. Μπορείς να κάθεσαι στο πάτωμα και να παίζεις επειδή έχεις αφήσει πίσω σου εν μέρει την ξέφρενη, γεμάτη φιλοδοξίες ενέργεια των προηγούμενων χρόνων. Οπως το έθεσε ένας «γεροντομπαμπάς»: «Σε αυτή την ηλικία είναι λιγότερο τρελή φιλοδοξία και περισσότερο ταπεινός σκοπός».
Ο ρόλος της ηλικίας στην πατρότητα
Σε γενικές γραμμές, φαίνεται ότι ο παράγοντας ηλικία έχει σαφώς τα καλά του και τα κακά του. Για κάθε αρνητικό – δεν μπορείς να συμμετέχεις σε τόσες πολλές αθλητικές δραστηριότητες με το παιδί σου, η πλάτη σου πονάει όταν κουβαλάς ένα μικρό παιδί – φαίνεται να υπάρχει και ένα θετικό. Το να είσαι λίγο τσακισμένος και χτυπημένος από τη ζωή μπορεί να φέρει έναν πλούτο στο μεγάλωμα των παιδιών. Η εμπειρία μετουσιώνει την ατμόσφαιρα στην οποία μεγαλώνουν τα παιδιά. Ενας φίλος μου που έγινε μπαμπάς σε μεγαλύτερη ηλικία νιώθει ικανότερος να συζητά με το παιδί του τις δυσκολίες του που συναντά στις διαπροσωπικές του σχέσεις από ό,τι αν ήταν νεότερος.
Το να είσαι πιο ήρεμος, πιο κατασταλαγμένος, πιο σταθερός, βοηθάει στον ρόλο του γονιού. Πολλοί από τους «γεροντομπαμπάδες» είπαν ότι δεν αισθάνονται τόσο ότι τους περιορίζει το παιδί και ότι κάνουν θυσίες επειδή πρέπει να μένουν στο σπίτι μαζί του, σε σύγκριση με το πώς θα ένιωθαν σε μικρότερη ηλικία. Δεν τους ενδιαφέρει πλέον να πηγαίνουν σε πάρτι ή να μπορούν να φύγουν για ένα ταξίδι στα ξαφνικά.
Βρήκα ενδιαφέρον το γεγονός ότι αυτοί οι άνδρες αισθάνονταν ως έναν βαθμό το ίδιο κοινωνικό στίγμα με τις ανύπαντρες γυναίκες που δεν έχουν κάνει παιδιά και οικογένεια. Εχουμε την τάση να πιστεύουμε ότι οι άνδρες είναι απρόσβλητοι από τέτοιου είδους πιέσεις, ότι κινούνται ομαλά και ανεμπόδιστα μέσα στη ζωή κάνοντας ό,τι θέλουν. Ομως, ένας από τους μπαμπάδες μεγαλύτερης ηλικίας είπε ότι το γεγονός ότι απέκτησε παιδί «βελτίωσε πραγματικά τη θέση μου απέναντι στους φίλους και την οικογένειά μου. Οι άνθρωποι είναι επιφυλακτικοί και επικριτικοί όταν δεν έχεις οικογένεια. Το παιδί μού προσέδωσε μια κάποια αξιοπιστία. Εκανε τους ανθρώπους να πιστέψουν ότι είχα επιτέλους ωριμάσει. Δεν ήμουν πια αυτό το αιώνιο παιδί, η φιγούρα του Πίτερ Παν».
Πρόκειται για μια παραλλαγή της παραδοσιακής κρίσης μέσης ηλικίας
Ενας άλλος φίλος μου, που βρέθηκε με νεογέννητο γύρω στα 55 του, παρατήρησε ότι αφότου οι άντρες φίλοι του απέκτησαν παιδιά πριν από 20 χρόνια «ήμουν το αξιοπερίεργο της παρέας, που τους έφερνε περιπετειώδεις ιστορίες από την εργένικη ζωή. Ζούσα τις δικές τους φαντασιώσεις διαφυγής. Δεν είχα συνειδητοποιήσει πόσο επιφανειακές είχαν γίνει οι φιλίες μας μέχρι που απέκτησα παιδί και με μύησαν στο κλειστό κλαμπ των μπαμπάδων».
Κάποιοι μπορεί να μπουν στον πειρασμό να υποστηρίξουν ότι πίσω από κάθε μπαμπά μεγαλύτερης ηλικίας που ακτινοβολεί από ευτυχία υπάρχει μια γυναίκα που έχει αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινής φροντίδας του παιδιού. Αυτό ισχύει για πολλούς από τους μπαμπάδες μεγάλης ηλικίας που γνωρίζω, αλλά σίγουρα όχι για όλους. Ο συγγραφέας Akhil Sharma, ο οποίος έχει γράψει ένα υπέροχο δοκίμιο για την απόφασή του να αποκτήσει παιδί λίγο μετά τα 50, ασχολείται περισσότερο με τη φροντίδα του παιδιού απ’ ό,τι η σύζυγός του, η οποία ολοκληρώνει τις ανώτατες σπουδές της. Ο ίδιος έχει δεχτεί ένα πλήγμα στην παραγωγικότητά του: «Είναι όπως ακριβώς τα λένε. Κοιμάσαι όταν κοιμάται το μωρό. Γράφεις μυθιστορήματα όταν γράφει μυθιστορήματα το μωρό». Αλλά είναι ευγνώμων που είχε την ευκαιρία να την αγαπήσει. Εχει γίνει ένας νέος άνθρωπος.
Κατά κάποιον τρόπο, πρόκειται για μια παραλλαγή της παραδοσιακής κρίσης μέσης ηλικίας. Αντί για ένα καινούργιο αυτοκίνητο ή μια ερωτική περιπέτεια που αναστατώνει τα πάντα και σου δίνει τη δυνατότητα να κάνεις μια καινούργια αρχή, έρχεται ένα μωρό.
Η απόκτηση ενός μωρού μπορεί να δώσει σε κάποιον την αίσθηση μιας καινούργιας αρχής
Οταν γίνεσαι πατέρας, νιώθεις μια έκρηξη ενέργειας. Ο Τζον Απντάικ έγραψε κάποτε ότι οι ερωτικές περιπέτειες του έδιναν μια λάμψη αθανασίας. Εγραψε ότι «βρίσκει σκόρπιες ώρες και φτιάχνει με αυτές μια δεύτερη ζωή που δεν είχε ζήσει ούτε καν φανταστεί πιο πριν». Η απόκτηση ενός μωρού τόσο αργά στη ζωή κάποιου μπορεί να λειτουργήσει με ανάλογο τρόπο – μπορεί να δώσει σε κάποιον την αίσθηση μιας καινούργιας αρχής, του νέου. Δεν είσαι νέος, αλλά κάνεις κάτι νεανικό. Οι άλλοι γονείς στην τάξη του παιδιού σου είναι νέοι. Λίγη από αυτή τη νεότητα μεταφέρεται και σε σένα.
Είναι σπάνιο, βαθιά μέσα στην ενήλικη ζωή σου, να μπορείς να την επανεφεύρεις. Να διαλύσεις πλήρως την ταυτότητά σου και να σφυρηλατήσεις μια νέα. Να ξεκινήσεις ένα νέο μεγάλο σχέδιο που σε αναπλάθει ολοκληρωτικά.
Τις προάλλες είχα πάει να πάρω δώρο για το μωρό ενός 50άρη νέου πατέρα. Εξω έκανε τσουχτερό κρύο, και καθώς διάλεγα ένα μικροσκοπικό κόκκινο πουλόβερ από τα ράφια, ένιωσα ένα φως να απλώνεται. Χάρηκα για τον παλιό μου φίλο που τελικά βρήκε αυτή τη χαρά, που παραλίγο θα την είχε χάσει. Ενιωσα κι εγώ μια μικρή σπίθα, αυτής της φρεσκάδας, της ενέργειας, του νέου.
