Στην πόλη Ρέξαμ της Ουαλίας συμβαίνει κάτι πιο σημαντικό από την ανάλαφρη τηλεοπτική σειρά την οποία γυρίζουν δύο χολιγουντιανοί αστέρες για μια σχεδόν άγνωστη ποδοσφαιρική ομάδα.

Σε μια βαλτώδη περιοχή λίγο έξω από την πόλη, η Material Evolution χτίζει μια εργοστασιακή μονάδα παραγωγής ενός προϊόντος χαμηλών εκπομπών άνθρακα, το οποίο θα είναι υποκατάστατο του τσιμέντου, ενός υλικού που συμβάλλει πολύ στις παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα. Η εταιρεία έχει να δώσει πολύ σκληρότερο αγώνα από ό,τι η τοπική ομάδα που προσπαθεί να ανέβει κατηγορία.

«Κοιλάδα του θανάτου»

Εκατοντάδες νέες εταιρείες που επικεντρώνονται στην κλιματική αλλαγή, όπως η Material Evolution, ξοδεύουν μεγάλα ποσά και αγωνίζονται να μετατρέψουν νέες τεχνολογίες σε κερδοφόρες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Αυτή η μεταβατική περίοδος ονομάζεται «κοιλάδα του θανάτου», καθώς πολύ λίγες startups επιβιώνουν από το πέρασμά της.

Η επιτυχία τουλάχιστον ορισμένων από αυτές τις startups είναι κρίσιμη για τις προσπάθειες περιορισμού της κλιματικής αλλαγής σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, οι εταιρείες στα πρώτα στάδια της ύπαρξής τους συχνά εκτροχιάζονται λόγω υπερβάσεων στον προϋπολογισμό, αποτυχιών στον σχεδιασμό και άλλων απροσδόκητων κινδύνων.

«Ολοι λένε ότι υπάρχει ένα εγχειρίδιο οδηγιών» λέει η Λιζ Γκίλιγκαν, διευθύνουσα σύμβουλος της Material Evolution. «Δεν υπάρχει εγχειρίδιο». Αν ήξερε πόσο δύσκολο θα ήταν το εγχείρημά της στον τομέα της βιομηχανικής τεχνολογίας, θα είχε ξεκινήσει μια εταιρεία λογισμικού, αστειεύεται η Γκίλιγκαν.

Διακυβεύονται δισεκατομμύρια δολάρια επενδυτών και τεχνολογίες που αποσκοπούν στην αναμόρφωση μεγάλων τμημάτων της οικονομίας, όπως είναι τα καθαρότερα καύσιμα για πλοία και αεροπλάνα, και οι μεγαλύτερης διάρκειας μπαταρίες για ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ολα αυτά συμβαίνουν ενώ τα διευθυντικά στελέχη διαχειρίζονται την αβεβαιότητα σχετικά με τα επιτόκια, την εμπορική πολιτική και τις κρατικές επιδοτήσεις.

Πολλές απέτυχαν

Μια προηγούμενη έκρηξη χρηματοδοτήσεων για καθαρές τεχνολογίες δεν είχε καλό τέλος. Οι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων, αφού έριξαν 25 δισ. δολάρια στον συγκεκριμένο κλάδο το διάστημα 2006-2011, έχασαν περισσότερα από τα μισά μέχρι το 2015, καθώς πολλές startups απέτυχαν.

Πιο πρόσφατα, ένα κύμα startups καθαρής ενέργειας που εισήχθησαν στο χρηματιστήριο κατά τη διάρκεια μιας κορύφωσης της χρηματοδότησης το 2020 και το 2021, κατέρρευσε. Οι startups ηλεκτρικών οχημάτων Fisker και Lordstown Motors είναι μεταξύ αυτών που κήρυξαν πτώχευση ή βρίσκονται στα πρόθυρα να το κάνουν.

Η οικοδόμηση οποιασδήποτε startup είναι «μια μακρά κοιλάδα του θανάτου με περιστασιακά διαλείμματα» λέει ο Ντέιβιντ Γε, επενδυτής κλιματικής τεχνολογίας και πρώην σύμβουλος στον Λευκό Οίκο επί προεδρίας Ομπάμα. Για πολλές εταιρείες, είπε, η πιο επικίνδυνη στιγμή είναι η ανέγερση του πρώτου τους εργοστασίου.

Στην Ουαλία, η Material Evolution σκοπεύει να παράγει υποκατάστατο του τσιμέντου μέσω επεξεργασίας αποβλήτων παραγωγής χάλυβα, στον χώρο του εργοστασίου κάποιου πελάτη της, όπου παράγονται προϊόντα σκυροδέματος. Για την παραγωγή χρησιμοποιείται ένας αντιδραστήρας τον οποίο η Γκίλιγκαν παρομοιάζει με γιγαντιαίο μπλέντερ. Λειτουργεί με ηλεκτρικό ρεύμα σε χαμηλές θερμοκρασίες, μειώνοντας τη ρύπανση που δημιουργείται κατά την παραγωγή του κανονικού τσιμέντου που απαιτεί τη θέρμανση ασβεστόλιθου με ορυκτά καύσιμα.

Απρόοπτες δυσκολίες

Η εταιρεία βρέθηκε αντιμέτωπη με πολλές απρόοπτες δυσκολίες κατά την κατασκευή του πρώτου εργοστασίου της κοντά στο Ρέξαμ – μια πόλη που έγινε διάσημη όταν οι ηθοποιοί Ράιαν Ρέινολντς και Ρομπ ΜακΕλένι αγόρασαν την ποδοσφαιρική ομάδα της περιοχής, το 2020.

Υπήρχαν ανησυχίες ότι το βαλτώδες έδαφος δεν θα μπορούσε να αντέξει το εργοστάσιο και ότι ένα αμφίβιο – ο μεγάλος λοφιοφόρος τρίτωνας, γνωστό εμπόδιο για την υλοποίηση οικοδομικών σχεδίων στη Βρετανία – θα καθυστερούσε το έργο. Η χειρότερη στιγμή ήταν στις αρχές της χρονιάς, όταν η Material Evolution δεν ήταν σίγουρη αν θα κατάφερνε να εξασφαλίσει επαρκή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στο εργοτάξιο.

«Αισθάνεσαι τελείως χαζός, γιατί όλοι σου λένε ότι θα έπρεπε να το έχεις ελέγξει από πριν» λέει η Γκίλιγκαν.

Στις ΗΠΑ, μια άλλη startup κλιματικής τεχνολογίας αντιμετώπισε προβλήματα κατά την κατασκευή ενός από τα πρώτα έργα στη χώρα για την παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου, που έχει την προοπτική να υποκαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα στην παραγωγή χάλυβα και χημικών.

Ο CEO της Plug Power Αντι Μαρς ανέφερε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα με τη μονάδα στη νοτιοανατολική Τζόρτζια ήταν η εγκατάσταση του συστήματος ψύξης και υγροποίησης που απαιτείται για τη μεταφορά και αποθήκευση υγροποιημένου υδρογόνου. Το σύστημα καταλαμβάνει έκταση μεγαλύτερη από ένα γήπεδο ποδοσφαίρου και διατηρεί το υδρογόνο στους -423 βαθμούς Φαρενάιτ (-217 βαθμούς Κελσίου).

Η προετοιμασία

Η Plug Power πίστευε ότι η προετοιμασία και η εγκατάσταση θα διαρκούσαν μερικές εβδομάδες. Χρειάστηκαν τελικά πέντε μήνες για να διασφαλιστεί ότι το σύστημα δεν θα ήταν ευάλωτο σε επιμόλυνση. Η καθυστέρηση αυτή αύξησε δραματικά την πίεση στην Plug Power, της οποίας τα έξοδα έτρεχαν κανονικά.

Μετά από διαρκείς καθυστερήσεις, η παραγωγή ξεκίνησε τον Ιανουάριο, γεγονός που επέτρεψε στην Plug να εξασφαλίσει δέσμευση για ομοσπονδιακό δάνειο 1,66 δισ. δολαρίων για την κατασκευή μεγαλύτερων εργοστασιακών μονάδων.

Στο μεταξύ, ορισμένες startups αλλάζουν τη στρατηγική τους για να επιβιώσουν.

Η Origin Materials, η οποία στοχεύει να παράγει πλαστικό και άλλα υλικά από φυτά, εισήλθε στο χρηματιστήριο το 2021 ελπίζοντας να χρηματοδοτήσει τις εργοστασιακές της μονάδες. Υστερα όμως από τη αναστάτωση που προκάλεσε η πανδημία στις αλυσίδες εφοδιασμού, το κόστος κατασκευής του πρώτου της εμπορικού εργοστασίου στο Οντάριο του Καναδά αυξήθηκε κατά 10% τουλάχιστον, η αποπεράτωσή του καθυστέρησε για μήνες και η παραγωγή ξεκίνησε μόλις πέρυσι.

Οι δυσκολίες ανάγκασαν την Origin να απολύσει το 30% των περίπου 200 υπαλλήλων της.

Η εταιρεία έχει μεταθέσει σε μελλοντικό χρόνο τον στόχο της για παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων χημικών προϊόντων φυτικής βάσης στα δικά της εργοστάσια. Αντ’ αυτού, βρίσκει συνεργάτες που μπορούν να τη βοηθήσουν να κατασκευάσει γρήγορα εργοστάσια και προϊόντα μαζικής παραγωγής, όπως καπάκια μπουκαλιών από ανακυκλωμένο πλαστικό. Η μετοχή της έχει σημειώσει πτώση σχεδόν 90%.

Τα διεθνή κόλπα

«Είναι ήδη δύσκολο να κατασκευάσεις εργοστάσια που είναι τα πρώτα στο είδος τους και γενικά εργοστάσια» είπε ο Τζον Μπίσελ, ένας από τους δύο CEO της Origin. «Δεν φτάνουν όλα τα άλλα, έχεις από πάνω και όλα αυτά τα διεθνή κόλπα, και μετά το εγχείρημα γίνεται πραγματικά δύσκολο και πραγματικά ακριβό».

Για την Γκίλιγκαν, τη διευθύνουσα σύμβουλο της εταιρείας με το «πράσινο» τσιμέντο, οι κίνδυνοι δεν έχουν ξεπεραστεί. Υπάρχει πάντα η πιθανότητα, για παράδειγμα, να πήξει το μείγμα του τσιμέντου για κάποιον λόγο. Παρ’ όλα αυτά, η Γκίλιγκαν θέλει να πιστεύει ότι το εργοστάσιο στην Ουαλία θα ξεκινήσει την παραγωγή στην ώρα του και εντός προϋπολογισμού, αυτό το καλοκαίρι.

Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Ed Ballard στο ed.ballard@wsj.com και με τον Amrith Ramkumar στο amrith.ramkumar@wsj.com