Δουλεύεις πολύ σκληρά. Γιατί λοιπόν δεν πας μπροστά; «Στην κυριολεξία, τι παραπάνω να κάνω;» σκέφτονται οι πρόθυμοι «στρατιώτες» της δουλειάς, λέει η καθηγήτρια Αλισον Φράγκεϊλ που μελετά την εξουσία. Είμαστε αυτοί που σώζουμε την κατάσταση όταν οι συνάδελφοι δεν τα καταφέρνουν, αυτοί που καλεί το αφεντικό όταν κάτι πρέπει να γίνει γρήγορα ή την τελευταία στιγμή ή εκτός ωραρίου. Και όμως, δεν είμαστε τα αστέρια του γραφείου. Ισως να μας διέφυγε εκείνο το ενημερωτικό σημείωμα με το τι χρειάζεται για να έχεις επιτυχία στη δουλειά.
Είναι δεδομένο ότι πρέπει να καταβάλεις προσπάθεια αν θέλεις να πάρεις αύξηση ή προαγωγή. Ωστόσο, ο καθένας μπορεί να το κάνει αυτό, μου είπαν ερευνητές – το θέμα είναι αν θέλεις να θυσιάσεις την υπόλοιπη ζωή σου. Για να πάρεις εκείνη τη δουλειά ή ένα μεγάλο, υψηλού κύρους πρότζεκτ θα πρέπει να είσαι γνωστός για περισσότερα πράγματα πέρα από το ότι δουλεύεις πολλές ώρες. Θα πρέπει να αλλάξεις το πώς σε βλέπουν οι συνάδελφοι και τα αφεντικά.
«Μας δίνονται συνέχεια ευκαιρίες να πούμε την ιστορία μας και εμείς τις πετάμε» λέει η Φράγκεϊλ, καθηγήτρια Οργανωσιακής Συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας και συγγραφέας ενός υπό έκδοση βιβλίου για την επιστήμη του στάτους. Την επόμενη φορά που ένας συνάδελφος θα σας σταματήσει για κουβεντούλα στον διάδρομο ή θα σας ρωτήσει πώς είστε, μην πείτε απλώς «μια χαρά» ή «έχω πολλή δουλειά». Μιλήστε για το τελευταίο επίτευγμά σας και για τον αντίκτυπό του – «αυτό το πρότζεκτ θα μας εξοικονομήσει 3 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο» ή «ο τάδε πελάτης ανανέωσε τη σύμβαση γιατί εντυπωσιάστηκε από την προσφορά μας».
Αν ανησυχείτε μήπως ακουστείτε καυχησιάρηδες, σκεφτείτε ότι οι φιγουρατζήδες του γραφείου το κάνουν όλη την ώρα, λέει η Φράγκεϊλ. Φανταστείτε πόσο αποτελεσματικοί θα μπορούσατε να είστε αν συνδυάζατε τη σκληρή δουλειά με λίγη αυτοπροβολή. Ρωτήστε τον εαυτό σας: Ποια θετικά σημεία της δουλειάς σας είναι αόρατα στους άλλους; Μιλήστε για αυτά και όχι για το ότι δουλέψατε πάλι Σαββατοκύριακο ή ότι ο καφές στο γραφείο είναι όλο και πιο νερουλός.
Θέλουμε να μας συμπαθούν. Θέλουμε να βοηθάμε. Οταν λέμε «ναι», το αφεντικό μάς επαινεί ή ο συνάδελφος είναι ευγνώμων και αυτό μας κάνει να νιώθουμε όμορφα. Και μετά καταλαβαίνουμε ότι το να ικανοποιούμε τους άλλους δεν μας οδηγεί κάπου.
«Δεν πήρα ποτέ εκείνη τη θέση, αν και έκανα εκείνη τη δουλειά» λέει ο Αλεσάντρο Τσέσερ που ζει στην περιοχή του Σαν Φρανσίσκο. Επί χρόνια εργαζόταν σε μια startup και δημιούργησε ένα τμήμα πωλήσεων με 200 άτομα. Εβγαλε πολλά χρήματα – εκατομμύρια τον χρόνο, συμπεριλαμβανομένων των μετοχών – αλλά δεν εκπλήρωσε ποτέ το όνειρό του να γίνει γενικός διευθυντής εσόδων. Ηταν λες και δεν μπορούσε να αποτινάξει την εικόνα του νεαρού άπειρου πωλητή που είχε έρθει στην εταιρεία όταν αυτή ήταν σε νηπιακό στάδιο, λέει ο ίδιος. Τελικά αποχώρησε για να δημιουργήσει τη δική του εταιρεία, την GetDynasty, έναν online πάροχο υπηρεσιών διαχείρισης καταπιστευμάτων.
Οι πρώτες εντυπώσεις ανατρέπονται δύσκολα. Η Λία Γκάρβιν, που πέρασε μια δεκαετία εργαζόμενη σε μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, ξεκινούσε σε κάθε νέα θέση που αναλάμβανε με μια εσωτερική δέσμευση να είναι διαρκώς διαθέσιμη και να δέχεται τα πάντα. «Κατέληξε να είναι το αυτονόητο για εμένα» λέει. Ηταν πάντα πηγμένη στη δουλειά, το άτομο που εμπιστεύονταν όλοι για να εκτελέσει το στρατηγικό σχέδιο κάποιου άλλου. Οταν ζητούσε να δουλέψει σε πρότζεκτ και ρόλους υψηλότερου επιπέδου, τα αφεντικά της ήταν δύσπιστα.
«Αντιδρούσαν κάπως έτσι: «Αλήθεια; Δεν ξέρω αν σε βλέπω έτσι»» λέει η Γκάρβιν. Ξεκίνησε να στέλνει email στους ανωτέρους της κάθε εβδομάδα περιγράφοντας τα επιτεύγματά της. Σταμάτησε να χρησιμοποιεί φράσεις όπως «βοήθησα» ή «εμείς» όταν ήταν η ίδια υπεύθυνη για μια επιτυχία. Αντί για αυτό επέλεγε λέξεις όπως «καθοδήγησα» και «προώθησα». Στις περιπτώσεις που το πρότζεκτ που εκτελούσε δεν συνδεόταν με άμεση εισροή εσόδων, στηριζόταν σε στοιχεία και παρουσίαζε ποσοτικά δεδομένα, όπως ο χρόνος που είχε κερδηθεί. Οταν έπιασε δουλειά ως team operations manager στην Google, συνέταξε ένα έγγραφο όπου περιέγραφε τις αρμοδιότητές της. Αυτό τη βοήθησε να δείξει δυνατή και με στρατηγικό προσανατολισμό, ενώ της έδωσε επίσης τη δυνατότητα να λέει «όχι» σε αιτήματα που δεν είχαν σχέση με το περίγραμμα της θέσης. Τώρα εργάζεται ως σύμβουλος εταιρειών σε θέματα διοίκησης ομάδων.
Αφανής εργασία
Κάνουμε όλο και περισσότερη έξτρα δουλειά που δεν φαίνεται, καθώς συνδεόμαστε με τον υπολογιστή μας στο γραφείο από το σπίτι και διεκπεραιώνουμε αιτήματα πολλών διαφορετικών μάνατζερ. Σύμφωνα με μια έρευνα της Τέσα Γουέστ, καθηγήτριας Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ποσοστό 80% των εργαζομένων έχουν πολλαπλά καθήκοντα στη εργασία τους, όπως ο συντονισμός μιας επιτροπής ή η συνεργασία σε ένα πρότζεκτ άλλου τμήματος. Πάνω από τα μισά επιπλέον καθήκοντα αυτού του είδους δεν συνεπάγονται πρόσθετες αποδοχές, λέει η Γουέστ. «Οι εργαζόμενοι συχνά υποθέτουν ότι αναγνωρίζεται η δουλειά τους σε αυτές τις περιπτώσεις, αλλά αυτή η αναγνώριση υπάρχει μόνο στο κεφάλι του αφεντικού – αν θυμάται τίποτα το αφεντικό».
Ο διευθυντής σας μπορεί να μη θέλει καν να αναφέρεται δημοσίως στην επιπλέον δουλειά που κάνετε. Αν παραδεχθεί ότι σας τηλεφωνεί στις 10 το βράδυ ή ότι σας ζητεί να ξαναδουλέψετε τις διαφάνειες που έχει ετοιμάσει ένας συνάδελφός σας, δίνει κακή εντύπωση για τον εαυτό του, λέει η Γουέστ, ότι είναι ένας επιπόλαιος συντονιστής που δεν δείχνει αποφασιστικότητα ώστε να απομακρύνει όσους δεν αποδίδουν επαρκώς.
Η Γουέστ συνιστά να ρωτήσετε το αφεντικό σας αν οι επιπλέον δουλειές που κάνετε αναφέρονται στις ετήσιες συζητήσεις για την απόδοση του προσωπικού, όπου τα αφεντικά κρίνουν τους εργαζομένους πίσω από κλειστές πόρτες. Να θυμίζετε στον εαυτό σας ότι οι αστέρες του γραφείου συχνά λένε «όχι» σε πράγματα που τους ζητούνται και προστατεύουν τον χρόνο τους, ξοδεύοντάς τον στοχευμένα στα βασικά τους καθήκοντα.
Ενα «εργατικό μυρμήγκι»
Η Τζέσικα Κοέν, στην πρώτη της δουλειά ως δημοσιογράφος στην τηλεόραση μετά το κολέγιο, ήθελε να ευχαριστήσει τους πάντες και έτσι της έβαλαν την ταμπέλα του «εργατικού μυρμηγκιού». Δεν μπορούσε να πει «όχι» στις επιπλέον βάρδιες του Σαββατοκύριακου. Και έτσι αποφάσισε να τις αξιοποιήσει. Κολλημένη στο στούντιο τα Σάββατα και τις Κυριακές που ήταν ήσυχα, επιστράτευε τη μικρή ομάδα που ήταν εκεί για να τη βοηθάει να προβάρει μικρά δοκιμαστικά βίντεο ως παρουσιάστρια ειδήσεων – αυτό ήταν το πραγματικό της όνειρο. Σύντομα είχε στα χέρια της αρκετό υλικό για να το στέλνει με τις αιτήσεις της για καινούργια δουλειά. Δεν άργησε να τη βρει. Ολοι έχουμε να κάνουμε ενοχλητικές δουλειές κάποιες φορές, λέει η Τσεν, η οποία σήμερα είναι ιδιοκτήτρια ενός οργανισμού επικοινωνιακής κατάρτισης. Εκμεταλλευτείτε το για να πάρετε αυτό που πραγματικά θέλετε.
Η Μέρεντιθ Στρετζ στο Μπούνβιλ του Μιζούρι προσπαθούσε επί χρόνια να τραβήξει την προσοχή στη δουλειά της, παρουσιάζοντας τις επιτυχίες της σε Power Point σε στελέχη της εταιρείας. Αντί να προαχθεί σε διευθύντρια, απλώς βρέθηκε με περισσότερες δουλειές: δεκαοκτώ απευθείας αναφορές έναντι τεσσάρων προηγουμένως. Οταν έφυγε την αντικατέστησαν τρεις άνθρωποι, λέει. Σήμερα εργάζεται σε μια συμβουλευτική εταιρεία που βοηθά τις επιχειρήσεις να εφαρμόσουν το λογισμικό Salesforce και έχει ξεκαθαρίσει ότι είναι σημαντικό να προβάλλεις τη δουλειά σου. Ενημερώνει για τις επιτυχίες της σε ένα κανάλι στο Slack της εταιρείας και ζητεί από το αφεντικό της να τη συμπεριλαμβάνει σε μεγάλα πρότζεκτ μαζί με στελέχη. Παρακολουθεί και σημειώνει τα θετικά σχόλια που δέχεται. «Για εμένα», λέει, «είναι εργασιακή ασφάλεια».
