Η απόφαση των ανακτόρων του Μπάκιγχαμ να ανακοινώσουν ότι ο βασιλιάς Κάρολος διαγνώστηκε με καρκίνο σπάει τη μακρά παράδοση της σχεδόν πλήρους εχεμύθειας για την υγεία των βρετανών μοναρχών, καθώς ο σχετικά νέος στα καθήκοντά του βασιλιάς προσπαθεί να παρουσιάσει τον βασιλικό αυτό θεσμό των χιλίων ετών ως πιο ανθρώπινο και πιο κοντά στον λαό.
Ο βασιλιάς Κάρολος είναι ένας μάλλον εθιμοτυπικός αρχηγός κράτους, αν και έχει τη δύναμη να υπογράφει νόμους και να διορίζει πρωθυπουργούς. Αντίθετα προς τους αμερικανούς προέδρους που αναμένεται να κάνουν γνωστές λεπτομερείς αναλύσεις της υγείας τους, οι μη αιρετοί βρετανοί μονάρχες δεν έχουν τέτοια υποχρέωση και μέχρι σήμερα υπήρξαν ασαφείς ως προς την υγεία τους.
Την περασμένη Δευτέρα, το παλάτι ανακοίνωσε ότι στη διάρκεια πρόσφατης επέμβασης για τον προστάτη «παρατηρήθηκε ένα διαφορετικό ανησυχητικό ζήτημα» και ότι οι αναλύσεις έδειξαν πως είναι καρκίνος. Οι αξιωματούχοι του παλατιού δεν αποκάλυψαν τι είδους και σε ποιο στάδιο, παρά μόνο ότι δεν πρόκειται για καρκίνο του προστάτη. Δεν είναι σαφές για πόσο χρόνο θα λείψει από τις δημόσιες εμφανίσεις του ο 75χρονος βασιλιάς, αλλά το παλάτι τονίζει ότι είναι ικανός να συνεχίσει τα συνταγματικά του καθήκοντα, όπως την εβδομαδιαία συζήτηση με τον βρετανό πρωθυπουργό.
Η ανακοίνωση πυροδότησε πανεθνικό κυνηγητό, με τους αναλυτές της μοναρχίας να την εξετάζουν διεξοδικά αναζητώντας στοιχεία για την κατάσταση της υγείας του βασιλιά. Εν τω μεταξύ, γιατροί μιλούν στα μέσα ενημέρωσης εκτιμώντας το πόσο σοβαρή μπορεί να είναι η ασθένεια.
Οταν η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ αναγκάστηκε να ακυρώσει επίσκεψη στη Βόρεια Ιρλανδία πριν από τρία χρόνια επειδή νοσηλεύτηκε αιφνιδίως, το παλάτι ισχυρίστηκε αρχικά ότι απλώς ξεκουραζόταν στο Μπάκιγχαμ. Λίγες ημέρες προτού πεθάνει ο σύζυγός της, πρίγκιπας Φίλιππος, το 2021 το παλάτι ανακοίνωσε ότι ήταν «σε καλή διάθεση».
Ο παππούς του Καρόλου, Γεώργιος Στ’, αναγκάστηκε να αφαιρέσει έναν πνεύμονα λόγω καρκίνου, χωρίς να γίνει γνωστό ούτε στο κοινό ούτε στον ίδιο τον μονάρχη. Η εποχή που ο βασιλιάς ή η βασίλισσα έπρεπε να μοιάζουν άτρωτοι για να διατηρούν την εικόνα του ισχυρού ηγέτη έχει παρέλθει. Τη θέση της έχει πάρει ένας μαλακός, πιο προσιτός βρετανός μονάρχης.
«Η πρακτική άλλαξε άρδην μέσα σε τρεις γενιές» λέει ο Ρόμπερτ Χέιζελ, ειδικός στο βρετανικό Σύνταγμα και καθηγητής στο University College του Λονδίνου. Αρκετές οργανώσεις για τον καρκίνο βγήκαν μπροστά για να επαινέσουν τον Κάρολο επειδή ήταν τόσο ειλικρινής με τη διάγνωσή του.
Ο Κάρολος δεν είχε συνταγματική υποχρέωση να αποκαλύψει τον καρκίνο του. Η βρετανική νομοθεσία ορίζει ότι μπορεί να αντικατασταθεί από έναν αντιβασιλέα αν οι γιατροί καταλήξουν ότι είναι ανίκανος πνευματικά ή σωματικά να συνεχίσει να ασκεί τα βασιλικά του καθήκοντα.
Η στροφή προς την ημι-διαφάνεια ξεκίνησε στη διάρκεια της πανδημίας. Ο Κάρολος κόλλησε δύο φορές κορωνοϊό. Η βασίλισσα Ελισάβετ κόλλησε τον ιό το 2022 και το παλάτι ανακοίνωσε ότι παρουσίαζε ήπια συμπτώματα γρίπης. Η είδηση σόκαρε τη Βρετανία αλλά έκανε τη βασιλική οικογένεια, που ήταν απομονωμένη στα διάφορα παλάτια, να μοιάζει πιο προσιτή. Ως διάδοχος, ο Κάρολος υπήρξε σε όλη του τη ζωή σχετικά ανοιχτός για την κατάσταση της υγείας του.
Στο παρελθόν, οι περισσότερες περιπέτειες της υγείας του προέκυπταν από την αγάπη του για την ιππασία και το πόλο, το οποίο εγκατέλειψε το 2005. Το 2001 έπεσε αναίσθητος και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο στη διάρκεια αγώνα πόλο που έπαιζε με τους γιους του, πρίγκιπες Ουίλιαμ και Χάρι. Είχε προηγηθεί μια σειρά από άλλα ατυχήματα, όπως κάταγμα στο χέρι του στη δεκαετία του ’90, επίσης σε αγώνα πόλο.
Η ιππασία τού έχει κοστίσει ένα σπασμένο πλευρό, έναν ραγισμένο ώμο και ράμματα στο μάγουλο – τα οποία όλα ανακοινώθηκαν από το επιτελείο του. Οι δημοσιογράφοι πληροφορήθηκαν για έναν μη καρκινικό όγκο που αφαιρέθηκε από τη μύτη του το 2003 και μια εγχείρηση κήλης το 2008. Ο βασιλιάς υποφέρει και από πόνους στην πλάτη, για τους οποίους έχει μιλήσει ο ίδιος, και ταξιδεύει με ένα ειδικό μαξιλάρι.
Αφότου ανέβηκε στον θρόνο, τα πράγματα άλλαξαν επειδή είναι ο επικεφαλής 14 κρατών. Ισχύει ένα σύστημα σύμφωνα με το οποίο η βασίλισσα ή οι άμεσοι διάδοχοι του Καρόλου μπορούν να τον αντικαταστήσουν αν βρίσκεται στο εξωτερικό ή είναι προσωρινά αδιάθετος. Δύο από αυτούς τους αποκαλούμενους συμβούλους επικρατείας μπορούν να ενεργούν εκ μέρους του βασιλιά.
Για παράδειγμα, το 1974, η βασιλομήτωρ και η πριγκίπισσα Μαργαρίτα κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης και διέλυσαν τη Βουλή ενώ η τότε βασίλισσα, Ελισάβετ, απουσίαζε. Μόνο αν ο Κάρολος γίνει εντελώς ανίκανος θα εφαρμοστεί το μέτρο της αντιβασιλείας, επιτρέποντας στον διάδοχό του, Ουίλιαμ, να ενεργεί αντ’ αυτού. Θα μπορούσε επίσης να ενεργοποιηθεί μια πιο μαλακή αντιβασιλεία, στην οποία ο Κάρολος θα παραχωρήσει πιο ανεπίσημα μερικά από τα καθήκοντά του στους διαδόχους του, όπως την έναρξη των εργασιών του Κοινοβουλίου.
Στην πραγματικότητα, θα ήταν δύσκολο για τον βασιλιά να παρίστανε ότι όλα πάνε καλά ενώ θα ματαίωνε επισκέψεις στο εξωτερικό και υποχρεώσεις στη Βρετανία. «Στη σημερινή εποχή της κυριαρχίας των μέσων, το παλάτι θα δυσκολευόταν να αποκρύψει το γεγονός ότι ένας 75χρονος άνδρας μπήκε στο νοσοκομείο για να αντιμετωπίσει ένα καλόηθες πρόβλημα στον προστάτη και βγήκε με κάτι κάπου αλλού που δεν ήταν καλόηθες» λέει ο Μπομπ Μόρις, συγγραφέας και ειδικός συνταγματολόγος.
