Το TikTok αντιμετωπίζει τη σοβαρότερη απειλή για την ύπαρξή του στις ΗΠΑ, καθώς η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε αυτή την εβδομάδα, με συντριπτική πλειοψηφία, ένα νομοσχέδιο που θα απαγορεύει τη λειτουργία του στην Αμερική, εκτός εάν πουληθεί. Δείτε γιατί οι νομοθέτες δυσφορούν απέναντι στην κινεζικής ιδιοκτησίας πλατφόρμα διαμοιρασμού βίντεο και πώς μπορούν να εξελιχθούν τα πράγματα στο εξής.
Θα απαγορευθεί το TikTok;
Είναι πολύ νωρίς για να ξέρουμε. Ενώ το νομοσχέδιο πέρασε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και ο πρόεδρος Μπάιντεν δήλωσε ότι θα το υπογράψει, η πορεία της νομοθετικής πρωτοβουλίας προοιωνίζεται πιο αβέβαιη στη Γερουσία. Οι νομοθέτες εκεί τράβηξαν χειρόφρενο και πρότειναν πιθανές αλλαγές στο μέτρο, διαψεύδοντας τις ελπίδες των υποστηρικτών του για γρήγορη θέσπιση.
Ακόμη και αν το νομοθέτημα περάσει τελικώς, δεν είναι βέβαιο ότι θα επιβάλει την απαγόρευση και ίσως αργήσει να τεθεί σε ισχύ, αν όντως περάσει. Το νομοσχέδιο της Βουλής καλεί τη μητρική εταιρεία του TikTok, την ByteDance, να αποχωρήσει από την πλατφόρμα, αλλιώς θα αποκλειστεί από τα app stores και τις υπηρεσίες φιλοξενίας ιστοσελίδων στις ΗΠΑ.
Το TikTok, το οποίο χρησιμοποιείται από περίπου 170 εκατομμύρια Αμερικανούς και περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως, έχει στο παρελθόν εμποδίσει ανάλογες προσπάθειες αποκλεισμού του από τις ΗΠΑ, ιδίως το 2020, όταν ο τότε πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ προσπάθησε να το απαγορεύσει. Αυτή τη φορά, η εταιρεία αιφνιδιάστηκε από την προσπάθεια της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Θα πουληθεί το TikTok;
Και αυτό είναι ακόμη άγνωστο και κάθε πιθανή συμφωνία αντιμετωπίζει σημαντικά εμπόδια. Το TikTok έχει δηλώσει ότι βλέπει το εν λόγω νομοθέτημα ουσιαστικά ως απαγόρευση, καθώς η αποκοπή του αμερικανικού τμήματος της πλατφόρμας της μέσω πώλησης ή εκχώρησης του μεριδίου της δεν θα ήταν πρακτικά εφικτή.
Ορισμένα στελέχη αμερικανικών εταιρειών έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την αγορά του TikTok ή τουλάχιστον των δραστηριοτήτων του στις ΗΠΑ. Μεταξύ αυτών είναι και ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της Activision Blizzard, Bobby Kotick. Την Πέμπτη, ο πρώην υπουργός Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν δήλωσε ότι συστήνει μια κοινοπραξία για να επιχειρήσει να αγοράσει την πλατφόρμα. Δεν είπε με ποιον συνεργάζεται ή πώς η ομάδα του θα μπορούσε να συγκεντρώσει τα χρήματα που απαιτούνται για την αγορά της.
Η επίτευξη μιας συμφωνίας μπορεί να αποδειχτεί δύσκολη, λόγω του κόστους, της τεχνικής πολυπλοκότητας του εγχειρήματος και των γεωπολιτικών παραμέτρων της. Δεν είναι σαφές πόσο αποτιμάται η δραστηριότητα της TikTok στις ΗΠΑ, αλλά θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Επιπλέον, ασαφές είναι και το πώς θα μπορούσε να διαχωριστεί ο κώδικας και άλλα στοιχεία μιας εφαρμογής τέτοιου μεγέθους από την παγκόσμια λειτουργία της.
Η κινεζική κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι θα αντιταχθεί σε οποιαδήποτε αναγκαστική πώληση του TikTok και έχει επισημάνει ότι η θέση της δεν έχει αλλάξει.
Γιατί είναι τόσο πολλά τα μέλη του Κογκρέσου που θέλουν να απαγορεύσουν το TikTok ή να επιβάλουν την πώλησή του;
Οι αμερικανοί επικριτές του TikTok προβάλλουν δύο κύριους προβληματισμούς. Η ByteDance ιδρύθηκε στο Πεκίνο και ο πρώτος προβληματισμός αφορά το ενδεχόμενο οι κινεζικές αρχές να υποχρεώσουν την ByteDance να τους δώσει στοιχεία αμερικανών χρηστών τα οποία η κυβέρνηση θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για σκοπούς όπως ο εκβιασμός. Το TikTok έχει δηλώσει ότι δεν έχει λάβει κανένα αίτημα αυτού του είδους και ότι δεν θα συμμορφωνόταν αν του ζητούσαν κάτι τέτοιο. Ωστόσο, οι αναλυτές και οι ειδικοί λένε ότι, εν γένει, οι εταιρείες δεν έχουν το περιθώριο να μη συμμορφωθούν, εφόσον τους ζητηθεί.
Ο δεύτερος προβληματισμός αφορά το γεγονός ότι το Πεκίνο θα μπορούσε να βάλει το TikTok να τροποποιήσει τους αλγορίθμους του ώστε να προωθεί στους αμερικανούς χρήστες προπαγανδιστικά μηνύματα και ιδέες της κινεζικής κυβέρνησης. Ορισμένοι βουλευτές έχουν θορυβηθεί ιδιαίτερα λόγω κάποιων ισχυρισμών σύμφωνα με τους οποίους το περιεχόμενο στο TikTok εμφανίζεται δυσανάλογα αντι-ισραηλινό αφότου ξέσπασε η σύγκρουση Ισραήλ – Χαμάς. Η ByteDance δήλωσε ότι η πλατφόρμα της δεν μεροληπτεί.
Οπως και άλλες μεγάλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, έτσι και το TikTok βρίσκεται στο στόχαστρο νομοθετών, ακτιβιστών, γονέων και άλλων, καθώς υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι πλατφόρμες αυτές μπορεί να έχουν βλαβερή επίδραση στους χρήστες, ιδίως στους νέους. Οι αλγόριθμοι του TikTok έχουν δεχθεί επικρίσεις για βομβαρδισμό των νέων με βίντεο για ευαίσθητα θέματα όπως οι διατροφικές διαταραχές, για παράδειγμα.
Η εταιρεία έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να αφαιρέσει βίντεο που προωθούν ή εκθειάζουν τον αυτοτραυματισμό και αναπροσαρμόζει διαρκώς τον αλγόριθμό της προκειμένου να αποφύγει να προτείνει κατ’ επανάληψη ένα περιορισμένο φάσμα περιεχομένου στους χρήστες.
Θα μπορούσε η TikTok να προσφύγει στα δικαστήρια κατά της νομοθετικής ρύθμισης;
Οι ιδιοκτήτες του TikTok πιθανότατα θα προσφύγουν στη δικαιοσύνη κατά οποιουδήποτε νέου νόμου. Το 2020, ο Τραμπ προσπάθησε να απαγορεύσει την πλατφόρμα με εκτελεστικό διάταγμα, αλλά τα δικαστήρια μπλόκαραν την προσπάθεια αυτή.
Πέρυσι, η Πολιτεία της Μοντάνα νομοθέτησε για να θέσει εκτός νόμου το TikTok, αλλά ένας ομοσπονδιακός δικαστής εξέδωσε προσωρινή διαταγή που μπλόκαρε τον νόμο εν αναμονή της έκβασης μιας δικαστικής προσφυγής που κατέθεσε η εταιρεία. Η νομιμότητα της ίδιας της απαγόρευσης θα κριθεί αργότερα σε δίκη χωρίς ενόρκους, η ημερομηνία της οποίας δεν έχει προσδιοριστεί.
Πώς θα μπορούσαν να εξελιχθούν τα πράγματα;
Η μάχη στο νομοθετικό μέτωπο μπορεί να αργήσει να κριθεί, καθώς μεταφέρεται στη Γερουσία, όπου ορισμένοι γερουσιαστές έχουν διαμηνύσει ότι θα επιδιώξουν αλλαγές. Η αναμενόμενη καθυστέρηση θα δώσει στο TikTok – όπως και στους αντιπάλους του – περισσότερο χρόνο για να ασκήσει πιέσεις σε μέλη του νομοθετικού σώματος σχετικά με το μέλλον της πλατφόρμας.
Το νομοσχέδιο της Βουλής των Αντιπροσώπων συνάντησε αντιδράσεις και στις δύο πολιτικές πτέρυγες – από τη Δημοκρατική Alexandria Ocasio-Cortez, από την Πολιτεία της Νέας Υόρκης, έως τη Ρεπουμπλικανή Marjorie Taylor Greene, από την Πολιτεία της Τζόρτζια – καθώς διατυπώθηκαν επιφυλάξεις για την ταχύτητα με την οποία δρομολογήθηκε η νομοθετική ρύθμιση και για τον χαρακτήρα του νομοθετήματος που θα έθετε περιορισμούς στην πρόσβαση των αμερικανών πολιτών σε πληροφορίες.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Associated Press και του NORC Center for Public Affairs Research, το 31% των ενηλίκων στις ΗΠΑ θα τάσσονταν υπέρ μιας απαγόρευσης της χρήσης του TikTok σε εθνικό επίπεδο, ενώ το 35% θα ήταν αντίθετο σε μια τέτοια ενέργεια.
