Πάντα μου άρεσε αυτό το αστείο για τη θεία πρόνοια: Πόσο σοφός είναι ο Θεός που φτιάχνοντας τον άνθρωπο φρόντισε η απόσταση του αφτιού από το στόμα να είναι τόση όσο του ακουστικού από το μικρόφωνο στα τηλέφωνα.
Ο άνθρωπος, από όταν εμφανίστηκε στη Γη ως homo faber και στις έκτοτε αναβαθμίσεις του μοντέλου, συνεχώς κατασκεύαζε μικρά και μεγάλα αντικείμενα. Αρχικά για την επιβίωσή του και στη συνέχεια, με το πέρασμα χιλιετιών και αιώνων, για τη διευκόλυνσή του, την αναψυχή του, για κάθε πιθανή και απίθανη επιθυμία του.
Συμβάσεις
Θα περίμενε κάποιος όλες αυτές οι επινοήσεις να αφορούν το σύνολο του είδους, την ωφέλεια όλης της ανθρωπότητας. Καλό θα ήταν να μη γενικεύουμε. Διότι, όπως η Ιστορία γράφεται από τους νικητές, έτσι και τα αντικείμενα φτιάχνονται από άντρες – και φυσικά για άντρες.
Αρκεί να κάνουμε ένα βήμα πίσω για να δούμε ότι κάποια πράγματα που τείνουμε να θεωρούμε δεδομένα δεν είναι παρά εσωτερικευμένες συμβάσεις ή αποκρυσταλλώσεις κοινωνικών σχέσεων. Και εδώ και αιώνες η διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι ακριβώς αυτή: από άντρες για άντρες. Ξεκινάμε από αυτό – αυτό που λέμε εργοστασιακές ρυθμίσεις – και μετά ας κάνουμε (κάνουν) και καμιά παραχώρηση στα γυναικόπαιδα.
Θυμάστε ποιοι ψήφιζαν πριν από όχι και τόσο πολλά χρόνια; Αντρες κάποιας ηλικίας, συγκεκριμένου χρώματος και κάποιας οικονομικής κατάστασης. Με κόπο και αίμα (άλλων) κερδίσαμε κάποιοι και κάποιες που δεν εμπίπτουμε στο συγκεκριμένο καλούπι το δικαίωμά μας στην αποχή – συγγνώμη, στην πολιτική συμμετοχή ήθελα να πω.
Και αυτές οι «εργοστασιακές ρυθμίσεις» θα περίμενες να έχουν μειωθεί με την πάροδο των χρόνων, αν δεν ήταν τόσο ενσωματωμένες στα κοινωνικά ήθη ώστε να μοιάζουν σχεδόν φυσικές. Αφορούν, ωστόσο, ακόμη και θέματα ασφάλειας, θέματα ζωής και θανάτου. Ισως είναι γνωστό ότι τα ανδρείκελα δοκιμών πρόσκρουσης (του γνωστού crash test των οχημάτων) κατασκευάστηκαν με βάση τον «μέσο άντρα» (ύψος 1,77, βάρος 76 κιλά). Είναι το ίδιο γνωστό ότι το ίδιο ισχύει και για τις ζώνες ασφαλείας; (Ναι, ακόμη και για τη θέση του συνοδηγού που στερεοτυπικά αποδίδεται στη σύζυγο.) Ή για τον προστατευτικό εξοπλισμό κάποιων επαγγελμάτων (μάσκες, αλεξίσφαιρα);
Ή ότι ενώ οι γυναίκες εμπλέκονται σε λιγότερα αυτοκινητικά, έχουν 47% περισσότερες πιθανότητες να τραυματιστούν βαριά λόγω της κάπως «αρρενωπής» κατασκευής του αυτοκινήτου; Ας μη συζητήσουμε τι θα συμβεί αν νοσηλευτεί μια γυναίκα σε ένα νοσοκομείο φτιαγμένο για άντρες, όπου κατά παράδοση το «πρωτόκολλο» είναι να υποτιμάται το γυναικείο «πονάω» σε σχέση με το ανδρικό.
«Διορθώσεις»
Θα μου πείτε, αυτά είναι παλιά ιστορία, πολλά έχουν διορθωθεί. Π.χ. το 2011 (!) άρχισαν να χρησιμοποιούνται και «γυναικεία» ανδρείκελα. Οχι ακριβώς, βέβαια, απλώς μια πιο μικροκαμωμένη ανδρική εκδοχή και αρχικά οι δοκιμές αφορούσαν μόνο τη θέση του/της συνοδηγού. Οι γυναίκες εξακολουθούν να κάθονται σε λάθος θέση όταν οδηγούν. Για εγκύους ούτε να το συζητούμε βέβαια, παρότι τα αυτοκινητικά είναι νούμερο ένα αιτία θανάτου για τα έμβρυα από τραύμα που έχει προκληθεί στην κυοφορούσα. Αλλά να σας πω και κάτι πιο πρόσφατο; Οτι τα έξυπνα κινητά και τα έξυπνα ρολόγια είναι φτιαγμένα για να είναι πιο… έξυπνα στο μέσο ανδρικό χέρι;
Ας τελειώσουμε με το ταπεινό μπάσκετ, όπου άντρες και γυναίκες παίζουν με το ύψος της στεφάνης απαράλλακτο στα 3,05 μ., πάνω απ’ όλα τα ISO, γιατί ποιος θέλει να βλέπει καρφώματα, σωστά; Και αν επιμένει, τέλος πάντων, τα ανδρικά φτάνουν και περισσεύουν. Αλλά είπαμε: Αφού ο σοφός Θεός τοποθέτησε τη στεφάνη στα 10 πόδια ύψος, ποιοι και ποιες είμαστε εμείς να τη χαμηλώσουμε;
