Την περασμένη Πέμπτη και την περασμένη Παρασκευή ξεκίνησαν οι πανελλαδικές εξετάσεις. Σχεδόν 100.000 παιδιά ζουν – κατά πλειονότητα – για μία ακόμα χρονιά τη γνωστή αγωνία τού να πιστεύουν ότι από τέσσερα γραπτά εξαρτάται το μέλλον τους. Φυσικά αυτό δεν τους αφορά όλους και όλες. Ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχει πάντα η λύση του εξωτερικού για κάποιους και προσεχώς και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.

Μεταξύ μας, βέβαια, μάλλον τη μεγαλύτερη αγωνία πρέπει να τη ζουν κάποιοι γονείς που σκέφτονται πόσο δυσβάστακτο θα είναι να περάσουν τα παιδιά τους σε κάποια σχολή σε άλλη πόλη. Επειτα από τόσα φροντιστήρια κατά τη διαδικασία τής – δωρεάν κατά τα άλλα – παιδείας, και τώρα θα πρέπει να συντηρούν και ένα δεύτερο σπίτι…

Μια έκθεση

Μια και παραδοσιακά οι πανελλαδικές ξεκινούν με τα Νέα Ελληνικά, θα είχε ενδιαφέρον ένα νοητικό πείραμα, όπου οι πολιτικοί μας εξετάζονται στην πάλαι ποτέ έκθεση. Φανταστείτε να τους έβαζαν θέμα «Η άποψη του κόμματός σας για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης εν όψει τον επερχόμενων ευρωεκλογών». Θα είχε ενδιαφέρον πόσα γραπτά θα κόβονταν με την ένδειξη «εκτός θέματος», όπως λέγαμε στα χρόνια μου, τότε λίγο πριν κατατεθεί το πολεοδομικό σχέδιο για την ανέγερση της Ακρόπολης.

Εχει επίσης ενδιαφέρον ότι όσο συχνά ακούγεται το κλισέ ότι όλα είναι θέμα παιδείας, τόσο περισσότερη μοιάζει η αδιαφορία για την πραγματική επιτέλεσή της. Καλυμμένοι πίσω από το αδιαμφισβήτητο αδιάβλητο των πανελλαδικών, μοιάζουν όλοι να εφησυχάζουν που εδώ και δεκαετίες η εκπαίδευση έχει γίνει ένας δωδεκαετής μαραθώνιος αποστήθισης μέχρι να φτάσουμε στην τελική ευθεία των τεσσάρων γραπτών.

Πάντως, όσο δεν θα ήθελα να βρίσκομαι στη θέση των παιδιών που μέσα σε τρελό άγχος προσπαθούν να τα δώσουν όλα αυτές τις ημέρες, τόσο τα ζηλεύω για τη στιγμή που θα βιώσουν σε 10, σε 15, σε 20 χρόνια (μακάρι σε κάποια να συμβεί πολύ πιο νωρίς), όταν θα καταλάβουν ότι αυτές οι τέσσερις μέρες των εξετάσεων ήταν απλά άλλες τέσσερις μέρες της ζωής τους. Ηταν πρακτικά τέσσερα επεισόδια στη δημιουργία παράλληλων συμπάντων: Λίγο πιο καλά στη γλώσσα, λίγο χειρότερα στα μαθηματικά, λίγο πιο διαβασμένη να ήμουν στα αρχαία, ίσως θα είχα περάσει σε άλλη σχολή, θα γνώριζα άλλους ανθρώπους, θα έκανα μια άλλη δουλειά, θα ήμουν ένας άλλος άνθρωπος…

Και τι σημασία έχει; Αν στόχος σου είναι να γίνεις μια καλύτερη εκδοχή του χθεσινού εαυτού σου, δεν θα παίζει κανένα ρόλο τι έκανες στις πανελλαδικές. Το δύσκολο είναι να το πεις τώρα στα παιδιά και να το ακούσουν, να τα πείσεις ότι όλα θα πάνε καλά.

Ισως η κατάσταση περιγράφεται με ακρίβεια σε μία από τις κορυφαίες στιγμές του Αρκά από τον Ισοβίτη. Ο μελλοθάνατος βηματίζει προς την εκτέλεση, δίπλα του προχωρούν ο ιερέας, ο γιατρός και ένας εκπρόσωπος του κράτους, και ο ίδιος απλά μονολογεί: «Κάποτε θα τα θυμόμαστε όλα αυτά και θα γελάμε».

Κι ο Τζόρνταν

Δεν πρέπει να ξεχάσω και τα περίπου 25.000 παιδιά που δεν θα περάσουν σε κάποια σχολή, που ίσως δεν διάβασαν αρκετά, δεν τα πολυένοιαζε ή τα νίκησε το βάρος των εξετάσεων. Ισως αρκεί να τους θυμίσουμε πόσα σουτ είχε χάσει ο Τζόρνταν μέχρι να αποκτήσει τη μυθική διάσταση που έχει τώρα.

Σε κάθε περίπτωση, από αυτή την ταπεινή στήλη, είτε τελικά τα παιδιά περάσουν σε κάποια σχολή είτε δεν περάσουν, είτε φύγουν στο εξωτερικό είτε ασχοληθούν με κάτι άλλο, μία είναι η κοινή συμβουλή που θα ήθελα να τους δώσω, κλέβοντας τα σοφά λόγια της Μέρι Σμιχ (που απαθανάτισε ο Μπαζ Λούρμαν): «Να φοράτε αντηλιακό».