Επέλαση των ιώσεων αναμένεται εφέτος τον χειμώνα – εκτός θετικού απροόπτου -, καθώς οι ανοιχτές πλέον κοινωνίες στρώνουν το χαλί για ένα δυναμικό comeback των μέχρι πρότινος εξοστρακισμένων, λόγω της πανδημίας και των αυστηρών μέτρων, ιών. Μάλιστα, εκτός από την εποχική γρίπη που εφέτος κυκλοφόρησε στα ελληνικά νησιά τον Αύγουστο, δίνοντας ένα πρώτο στίγμα για τις διαθέσεις της, και άλλοι αναπνευστικοί ιοί όπως ο RSV (αναπνευστικός συγκυτιακός ιός) ήδη κερδίζουν έδαφος εκτός εποχής στην κοινότητα.

Δεν είναι τυχαίο πως μόλις πριν από μερικά 24ωρα η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία από κοινού με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων εξέδωσε επικαιροποιημένες συστάσεις για τον εποχικό αντιγριπικό εμβολιασμό, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν το σύνολο του παιδικού πληθυσμού άνω των 6 μηνών.

Οχύρωση κατά της γρίπης

Οπως επισημαίνεται στο σχετικό έγγραφο, η καλοκαιρινή εμφάνιση της γρίπης ήταν μια παροδική ενδημική νόσος και πλέον τείνει να εξαφανιστεί. «Υπάρχει όμως μεγάλη πιθανότητα να επανέλθει τους χειμερινούς μήνες, δεδομένου ότι λόγω της χρήσης της μάσκας και των lockdowns δεν είχαμε γρίπη τα δύο προηγούμενα χρόνια».

Eπειτα αναλύοντας έναν προς έναν τους λόγους για τους οποίους προτείνουν να οχυρωθούν εμβολιαστικά τα παιδιά έναντι της εποχικής γρίπης, επισημαίνουν μεταξύ άλλων πως το εμβόλιο είναι ασφαλές και αποτελεσματικό (50%-70%) αλλά και πως οι ανήλικοι αποτελούν κατά κανόνα το όχημα που μεταφέρει τον ιό στον ενήλικο πληθυσμό και συνεπακόλουθα στους ευάλωτους και στις ευπαθείς ομάδες.

Υπό το πρίσμα αυτό και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κορωνοϊός εξακολουθεί να αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, «είναι εξαιρετικά σημαντικό να εμβολιάσουμε όλα τα παιδιά με το εμβόλιο της γρίπης. Θα αποφύγουμε έτσι την επικίνδυνη για την υγεία συννοσηρότητα και θα έχουμε τις λιγότερες εισαγωγές από τη γρίπη στα νοσοκομεία και στις εντατικές, που ακόμη δοκιμάζονται από την πανδημία», καταλήγουν οι συγγραφείς του ίδιου εγγράφου.

Παράλληλα όμως τονίζουν πως το όφελος θα είναι σημαντικό και για τον παιδικό πληθυσμό, καθώς αφενός ενδέχεται να ταλαιπωρηθούν μετά τη μόλυνση και αφετέρου να στερηθούν την… τσαλακωμένη λόγω της πανδημίας κανονικότητάς τους.

«Τα περισσότερα παιδιά δεν θα κινδυνεύσουν ιδιαίτερα από τη γρίπη. Αρκετά όμως από αυτά θα ταλαιπωρηθούν για πάνω από 5 ημέρες με πολύ υψηλό πυρετό, μεγάλη κακουχία, έντονη κεφαλαλγία, εμετούς και μπορεί να αναπτύξουν πολύ σοβαρές επιπλοκές, όπως πνευμονία, εγκεφαλίτιδα κ.λπ., και να χρειαστεί να νοσηλευτούν» σημειώνουν και προσθέτουν ότι «η νοσηρότητα στα παιδιά προκαλεί απουσίες από το σχολείο και ημέρες χαμένες από την εργασία των γονιών».

Τα παιδιά και οι ευάλωτες ομάδες

Εν τω μεταξύ, όπως τονίζει μιλώντας στο «Βήμα» η Αννα Παρδάλη, παιδίατρος, MSc Αναπτυξιακή και Εφηβική Υγεία και μέλος ΔΣ Ενωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, «τα παιδιά είναι σε κατάσταση ανοσολογικής αδράνειας, λόγω της μη έκθεσης σε ιούς, γεγονός που εξηγεί τις αυξημένες νοσηλείες στα τέλη του καλοκαιριού». Και προσθέτει με νόημα ότι ενδεχομένως εφέτος να… σηκωθούν δύο παράλληλα κύματα. «Η καμπύλη των κρουσμάτων που προκαλεί ο κορωνοϊός αυξάνεται από τον Νοέμβριο έως και τον Φεβρουάριο. Εάν αντίστοιχα η εποχική γρίπη ακολουθήσει το μοντέλο του Νοτίου Ημισφαίριου, όπου εμφανίστηκε νωρίτερα από ό,τι συνήθως, πιθανόν η κυκλοφορία των δύο ιών να συμπίπτει χρονικά». Οπως τονίζει μάλιστα, δεν υπάρχει προηγούμενη «εμπειρία συννόσησης».

Η ίδια όμως αναφέρεται και στον ιό RSV – στα πολύ μικρά παιδιά η λοίμωξη δύναται να εκδηλωθεί ως πνευμονία ή βρογχιολίτιδα και συνεπακόλουθα χρειάζεται εισαγωγή στο νοσοκομείο -, o οποίος τόσο πέρυσι όσο και εφέτος έκανε την εμφάνισή του από τον Αύγουστο, παρότι παραδοσιακά η ενδημική περίοδος είναι κατά τους χειμερινούς μήνες.

Δεν πρόκειται εν τούτοις για ελληνικό φαινόμενο: Πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ αποκάλυψε ότι η πανδημία άλλαξε τον… χάρτη και το ημερολόγιο των εποχικών ιώσεων, με τους ερευνητές να προειδοποιούν για απροσδόκητα ριμπάουντ στο μέλλον. Εστιάζοντας στον RSV διαπίστωσαν πως η πανδημία έχει διαταράξει το εποχικό μοτίβο του. Ετσι, το 2020 και το 2021 εμφανίστηκε στην Αυστραλία εκτός εποχής – δηλαδή, το καλοκαίρι -, ενώ ανατροπές διαπιστώθηκαν και στα στελέχη του ιού. Πιο συγκεκριμένα, κάποια γνώριμα κατέρρευσαν και άλλα αναδύθηκαν.

«Να θωρακιστούμε με τον εμβολιασμό για την εποχική γρίπη»

Οι αντοχές των νοσοκομείων είναι πάντως – όπως άλλωστε και τους περασμένους πανδημικούς χειμώνες – το ζητούμενο. «Στο Πανευρωπαϊκό Πνευμονολογικό Συνέδριο στη Βαρκελώνη ειπώθηκαν δύο σημαντικά ζητήματα. Αφενός η έξαρση COVID ήταν ηπιότερη από ό,τι αναμενόταν. Αφετέρου, η ιατρική κοινότητα ήρθε αντιμέτωπη με κάτι που έλειπε τα δύο προηγούμενα χρόνια – οι ιογενείς λοιμώξεις επέστρεψαν, προσβάλλοντας παιδιά και ενηλίκους. Τώρα το ερώτημα είναι εάν το ίδιο θα ισχύσει και στη χώρα μας. Το θετικό πάντως είναι πως με τη γρίπη έχουμε στη διάθεσή μας ένα καλό εμβόλιο αλλά και αντι-ιικά φάρμακα. Συνεπώς, εκτιμούμε πως η κατάσταση θα είναι διαχειρίσιμη στο επίπεδο των συστημάτων υγείας, δεδομένου πως η γρίπη δεν μας είναι κάτι άγνωστο» σημειώνει ο καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Στέλιος Λουκίδης.

Παρ’ όλα αυτά χρειάζεται, όπως επισημαίνει, σωστή στρατηγική. «Για την περίπτωση της COVID είναι σημαντικό να εστιάσουμε στις ανάγκες των ευάλωτων ομάδων. Και εκτός από τα εμβόλια είναι αναγκαίο να υπάρχει διαθεσιμότητα και στα φάρμακα έναντι της λοίμωξης που προκαλεί ο SARS-CoV-2».

Παράλληλα όμως, οι ενήλικοι (με έμφαση στις ευπαθείς ομάδες) δεν θα πρέπει να αμελούν και τα άλλα «όπλα» που τους προσφέρει η επιστήμη. Ποια είναι αυτά; «Ο εφετινός χειμώνας θα είναι ευκολότερος αν συντηρηθούν οι επιδημιολογικές αναλογίες στα σημερινά επίπεδα. Φαίνεται πως η πανδημία βρίσκεται σε μια σχετική ύφεση, όμως δεν θα πρέπει να εφησυχάσουμε. Αντιθέτως, οφείλουμε να είμαστε σε εγρήγορση αλλά και παράλληλα να θωρακίσουμε τον οργανισμό μας με τον εμβολιασμό για την εποχική γρίπη και τον πνευμονιόκοκκο», επισημαίνει από την πλευρά της η δρ Σταματούλα Τσικρικά, πνευμονολόγος στο νοσοκομείο «Σωτηρία» και πρόεδρος της Ενωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας.

Η ίδια, δε, συμπληρώνει πως «τα μέτρα ατομικής προστασίας αλλά και γενικότερα τα μέτρα για την προάσπιση της δημόσιας υγείας θα λαμβάνονται κάθε φορά ανάλογα με την πίεση στο σύστημα υγείας αλλά και τα ποσοστά νοσηρότητας, την εκάστοτε περίοδο των χειμερινών μηνών που επικρατεί συγχρωτισμός».