Το κρίσιμο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, ένα ζήτημα που ταλανίζει για δεκαετίες ολόκληρες τα νησιά, τις τελευταίες ημέρες έβαλε… φωτιά σε Κάλυμνο και Κω, με το θέμα να βγαίνει ακόμη και εκτός συνόρων, φτάνοντας μέχρι την απέναντι πλευρά του Αιγαίου.
Η έλλειψη Χώρου Υγειονομικής Ταφής στην Κάλυμνο αλλά και το «ηφαίστειο» των σκουπιδιών, το οποίο είναι έτοιμο να… εκραγεί απειλώντας την υγεία κατοίκων και επισκεπτών και δυσφημίζοντας την εικόνα του νησιού, καθώς η χωματερή βρίσκεται στην είσοδό του, ήταν η αφορμή για να αναζητηθεί επείγουσα λύση. Στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλύμνου, που έλαβε χώρα στα τέλη Ιουλίου, παρουσία του περιφερειάρχη Νότιου Αιγαίου και προέδρου του ΦοΔΣΑ Ν. Αιγαίου Γιώργου Χατζημάρκου, συζητήθηκαν οι εναλλακτικές, με την πρόταση του φορέα να επικεντρώνεται στην εγκατάσταση μονάδας που θα αναλάβει τη διαχείριση και μεταφορά των σκουπιδιών στον ΧΥΤΑ της Κω, όταν αυτός αποκατασταθεί και αδειοδοτηθεί. Οπως αναφέρθηκε, πρόκειται για ενδιάμεση λύση, η οποία θα δώσει τέλος στη χωματερή στην περιοχή Γιανναχώραφα και στις φωτιές και στο τοξικό νέφος που ταλαιπωρούν το νησί για δεκαετίες.
«Δημιουργείται θέμα υγείας από τις τοξίνες που αναδύονται όταν καίγονται τα σκουπίδια. Είναι, όμως, και ζήτημα δυσφήμησης όταν τουρίστες παρακολουθούν να καίγονται σκουπίδια και οι καπνοί να φτάνουν μέχρι απέναντι» δηλώνει στο «Βήμα» ο δήμαρχος Καλύμνου Γιάννης Μαστροκούκος, εξηγώντας πως το νησί παράγει ετησίως περίπου 6.500-7.000 τόνους απορριμμάτων. Σε πρώτη φάση, βάσει του σχεδιασμού, θα τοποθετηθούν τα κοντέινερ και όλες οι απαραίτητες υποδομές για να φεύγουν από το νησί συμπιεσμένα σύμμεικτα τα απορρίμματα. Πρόκειται για μια διαδικασία που αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέσα σε ένα εξάμηνο και να αρχίσουν οι μεταφορές προς τον ΧΥΤΑ της Κω. Σε δεύτερη φάση, που τοποθετείται χρονικά ύστερα από δύο χρόνια, αναμένεται να προχωρήσει το κομμάτι της ανακύκλωσης και άρα στον ΧΥΤΑ του γειτονικού νησιού θα… ταξιδεύουν μόνο τα υπολείμματα. Σύμφωνα με τη δημοτική αρχή της Καλύμνου, τότε, με βάση τα νέα δεδομένα, θα αποφασιστεί με ποιον τρόπο θα προχωρήσει η διαχείριση των απορριμμάτων.
Πάντως, ακόμη και η προσωρινή εναλλακτική της δεματοποίησης των απορριμμάτων – δηλαδή η σμίκρυνση σε όγκο – φαίνεται πως δεν βρέθηκε στο τραπέζι των προτάσεων για την περίπτωση της Καλύμνου. Εξάλλου, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο περιφερειάρχης Νότιου Αιγαίου, υπάρχουν τα παραδείγματα τεσσάρων νησιών – Ανδρος, Τήνος, Λέρος και Μήλος – τα οποία εδώ και χρόνια έχουν προχωρήσει στη δεματοποίηση των σκουπιδιών τους «και αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε τραγικό αδιέξοδο».
Την ίδια ώρα, η απόφαση για μεταφορά των απορριμμάτων της Καλύμνου στη γειτονική Κω έφερε μεγάλες αντιδράσεις στο νησί του Ιπποκράτη, με τη δημοτική αρχή να δηλώνει έκπληξη από την απόφαση, για την οποία δεν είχε ενημερωθεί, ούτε είχε υπάρξει διάλογος. Αυτός είναι και ο λόγος που ο δήμαρχος Κω Θεοδόσης Νικηταράς συγκάλεσε την Παρασκευή έκτακτη σύσκεψη όλων των φορέων του νησιού προκειμένου να ενημερωθούν για το ζήτημα.
Σε ανακοίνωση, μάλιστα, που εξέδωσε ο Δήμος Κω, μία μόλις ημέρα μετά τη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλύμνου και τη λήψη της σχετικής απόφασης, αναφέρεται πως πρόκειται για μια εξέλιξη που βρίσκει το νησί κάθετα αντίθετο. «Οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν προηγήθηκε καμία σχετική συζήτηση με τη δημοτική αρχή του Δήμου Κω. Σε έκτακτη συνεδρίασή της, η παράταξη της δημοτικής αρχής ομόφωνα και κατηγορηματικά απέρριψε κάθε τέτοιο ενδεχόμενο. Η θέση μας ήταν και παραμένει σταθερή και ξεκάθαρη. Υπερασπιζόμαστε και προστατεύουμε τον τόπο μας. Η Κως και ο ΧΥΤΑ Κω δεν μπορούν να δεχθούν ούτε κιλό παραπάνω απορριμμάτων από αυτά που παράγει το νησί μας, τα οποία διαχειριζόμαστε με πολύ κόπο και κόστος για τους συνδημότες μας».
Ανεπίσημη πρόταση από Τουρκία
Λάδι στην ήδη υπάρχουσα… φωτιά έριξε και η τοποθέτηση του δημάρχου Καλύμνου, ο οποίος δήλωσε πως δέχθηκε – ανεπίσημη, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες – πρόταση από το Τουργκούτρεϊς, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στη χερσόνησο της Αλικαρνασσού, να βοηθήσει στη μεταφορά των σκουπιδιών του ελληνικού νησιού στα τουρκικά παράλια.
Παράλληλα, δε, ο κ. Μαστροκούκος έκανε λόγο για παράτυπες πρακτικές μεταφοράς απορριμμάτων από την Κω μέσα στη νύχτα στη χωματερή της Καλύμνου. «Είναι αλήθεια, μεταφέρονται πειρατικά. Είναι κοινό μυστικό, απλά κρατάμε χαμηλούς τόνους. Είναι γεγονός όταν το πρωί με το ξημέρωμα βλέπει κανείς στον ΧΑΔΑ απίστευτο αριθμό στρωμάτων, τα οποία έχουν αποσυρθεί και τα έχουν πετάξει στον ΧΑΔΑ της Καλύμνου. Τόσα όσα στρώματα δεν έχει ολόκληρη η Κάλυμνος! Είναι αλήθεια. Τι θα κάνει όμως κανείς; Να σηκώσει τα ζητήματα και να αρχίσει μια διαμάχη η οποία δεν έχει νόημα; Νομίζω ότι είναι ζητήματα τα οποία πρέπει να λύνουμε μεταξύ μας και με χαμηλούς τόνους».
Στελέχη του Δήμου Κω, πάντως, τονίζουν στο «Βήμα» πως το πρώτο κύτταρο στον ΧΥΤΑ του νησιού δεν επαρκούσε, γι’ αυτό και έγιναν οι απαραίτητες ενέργειες για επέκτασή του. Πριν από δύο χρόνια, δε, ξεκίνησε η λειτουργία του δεύτερου κυττάρου. «Μόνο το 2022, 34.000 τόνοι απορριμμάτων δέχθηκε ο ΧΥΤΑ του νησιού. Με το κύτταρο να έχει χρόνο ζωής τα 10 έτη και με δεδομένο ότι τους καλοκαιρινούς μήνες ο πληθυσμός του νησιού τετραπλασιάζεται – άρα και ο όγκος των σκουπιδιών».
«Μόνη λύση η συνεργασία μεταξύ των νησιών»
«Είμαστε δεκάδες νησιά και όπως είναι λογικό δεν μπορεί να γίνουν ΧΥΤΑ σε όλα. Ηδη η Ιος δέχεται τα σκουπίδια γειτονικών νησιών. Η Μύκονος δέχεται τα απορρίμματα της Ανδρου και αντίστοιχα η Ρόδος τα σκουπίδια της Λέρου, της Χάλκης και της Κάσου. Αυτό που θέλω να πω είναι πως με την υπάρχουσα κατάσταση στον τομέα των απορριμμάτων, αυτό που μένει είναι η συνεργασία μεταξύ των νησιών. Προφανώς δεν λύνεις ένα πρόβλημα δημιουργώντας αλλού προβλήματα, ωστόσο με καλή διάθεση και συνεννόηση μπορούν να ξεπεραστούν τα όποια εμπόδια.
Πάντως, πρόταση της δημοτικής μας αρχής για την επίλυση του προβλήματος των σκουπιδιών στα νησιά είναι μια υψικάμινος, όπου θα συγκεντρώνονται τα απορρίμματα από όλο το Αιγαίο και θα παράγεται ηλεκτρική ενέργεια και νερό. Εμείς διαθέτουμε ακόμη και το ακατοίκητο νησί, στο οποίο θα μπορούσαν να τοποθετηθούν οι απαιτούμενες εγκαταστάσεις. Είναι μια οριστική λύση που προφανώς δεν μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα, ωστόσο θα μπορούσε να γίνει στο μέλλον, όπως γίνεται ήδη στη Σουηδία».
