Οι πιο δυσοίωνες προβλέψεις κάνουν λόγο για την τέλεια υγειονομική «καταιγίδα» όταν εστιάζουν στην έλλειψη αναισθησιολόγων, οι οποίοι τείνουν προς… εξαφάνιση όχι μόνο στα νοσοκομεία της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης. Η περίπτωσή τους, όμως, δεν είναι μοναδική.

Οι παθολόγοι, όπως μαρτυρούν τα δεδομένα, ακολουθούν τον δρόμο των συναδέλφων τους, καθώς σταδιακά μια ακόμη νευραλγική ειδικότητα χάνει την αίγλη της και συνεπακόλουθα απωθεί τους νέους γιατρούς ή τους οδηγεί στο εξωτερικό την ώρα που οι παλαιότεροι, ματαιωμένοι, παραιτούνται από το ΕΣΥ.  Ομολογουμένως, το πρόβλημα δεν μπορεί να «κουκουλωθεί». Πώς μπορεί, άλλωστε, όταν η εύρυθμη λειτουργία των νοσοκομείων αλλά και οι μεταρρυθμίσεις στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) σκοντάφτουν στο… κενό που έχει προκύψει;

Τραγική υποστελέχωση του Νοσοκομείου Σερρών

Ενδεικτικό το παράδειγμα του Νοσοκομείου Σερρών, όπου τουλάχιστον 20 γιατροί έχουν δηλώσει την πρόθεσή τους να υποβάλουν την παραίτησή τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Αιτία η τραγική υποστελέχωση της παθολογικής κλινικής στο νοσοκομείο μετά το «ντόμινο» παραιτήσεων (τέσσερις συνολικά) σε διάστημα ενός έτους. Η κατάσταση, δε, γίνεται ακόμη πιο ασφυκτική δεδομένου πως ένας από τους εναπομείναντες παθολόγους (εξ)αναγκάζεται να εφημερεύει στο Νοσοκομείο Δράμας.

«Ποιος από εσάς θα έμπαινε σε ένα αεροπλάνο στο οποίο ο πιλότος θα ήταν 24 ώρες ξύπνιος; Θα ήθελε να πετάξει;» Αυτά είναι τα εύλογα ερωτήματα που θέτει ο πρόεδρος της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Νομού Σερρών Βαγγέλης Παπαμιχάλης στο πλαίσιο παράστασης διαμαρτυρίας που έλαβε χώρα πριν από μερικές ημέρες. Μάλιστα, η Ενωση απευθύνθηκε και στην Eισαγγελία Πρωτοδικών για να διερευνηθεί, μεταξύ άλλων, η πιθανή έκθεση ασθενών αλλά και γιατρών σε επισφαλείς συνθήκες.

Ελλείψεις, όμως, δεν εντοπίζονται μόνο στη Βόρεια Ελλάδα, όπως σημειώνει μιλώντας στο «Βήμα» ο γενικός γραμματέας της Επαγγελματικής Εταιρείας Παθολόγων Ελλάδας (ΕΕΠΕ) Αντώνιος Αντωνιάδης. «Αντίστοιχα προβλήματα καταγράφονται στη Δυτική Ελλάδα, όπως για παράδειγμα στον Πύργο και στο Αίγιο, αλλά και στην Κρήτη. Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις της Εταιρείας μας, 30%-40% των θέσεων παθολόγων στα νοσοκομεία της χώρας είναι κενές».

Και συνεχίζει λέγοντας: «Το 2022 οι παραιτήσεις στα δημόσια νοσοκομεία ήταν περισσότερες από 400, ενώ οι συνταξιοδοτήσεις 420». Την επόμενη χρονιά, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ), υπήρξαν πάνω από 500 πρόωρες παραιτήσεις και 400 συνταξιοδοτήσεις στο ΕΣΥ.  

Αρκετοί από τους γιατρούς αυτούς υπηρετούσαν σε παθολογικές κλινικές, συμπληρώνει ο κ. Αντωνιάδης. Ο ίδιος, αναλύοντας πώς το ΕΣΥ «διώχνει» τους παθολόγους, τονίζει πως οι αποχωρήσεις αυτές αφορούν τρεις διαφορετικές ηλικιακές κατηγορίες γιατρών. «Η πρώτη και σημαντικότερη κατηγορία είναι οι έμπειροι μόνιμοι ειδικευμένοι γιατροί του ΕΣΥ, οι οποίοι παραιτούνται γιατί δεν αντέχουν άλλο την εργασιακή εφημεριακή υπερεξόντωση, καθώς και την επιστημονική μισθολογική απαξίωση. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι νέοι ειδικευμένοι γιατροί 35-40 ετών, οι οποίοι υπηρετούν ως επικουρικοί, δηλαδή συμβασιούχοι όμηροι, οι οποίοι δεν μονιμοποιήθηκαν, παρά τις διαβεβαιώσεις. Και η τρίτη κατηγορία είναι οι ακόμα νεότεροι γιατροί, δηλαδή οι πτυχιούχοι, οι οποίοι φεύγουν μαζικά στο εξωτερικό».

Ο γενικός γραμματέας της Εταιρείας αναφέρει ενδεικτικά την περίπτωση του Νοσοκομείου Δράμας. «Εχουν προκηρυχθεί τρεις θέσεις και παραμένουν άγονες. Κανείς δεν επιθυμεί να τις καλύψει, γνωρίζοντας εκ των προτέρων την πίεση που θα υποστεί. Οι παθολόγοι βγάζουν κατά βάση τις εφημερίες. Η διερεύνηση όλων των περιστατικών ξεκινά από τους παθολόγους και συχνά τα περιστατικά καταλήγουν σε αυτούς» λέει περιγράφοντας τις συνθήκες εργασίας.

Το ασφυκτικό πρόγραμμα σε συνδυασμό με την απουσία προοπτικής είναι και ο λόγος που η συγκεκριμένη ειδικότητα προσελκύει ολοένα και λιγότερους γιατρούς. Το κρίσιμο αυτό ζήτημα έθιξε προ μηνών και η ηγεσία στην οδό Αριστοτέλους, με τους εκπροσώπους της να παραδέχονται πως εντός των συνόρων μόλις 6% επιλέγουν Γενική Ιατρική ή Παθολογία, όταν το ποσοστό στην Ευρώπη αγγίζει το 26%.

Το πρόβλημα θα φανεί το καλοκαίρι

«Το έλλειμμα παθολόγων τείνει να γίνει εντονότερο από το αντίστοιχο των αναισθησιολόγων, κάτι που θα φανεί τους θερινούς μήνες, όταν οι ανάγκες για ιατρική φροντίδα θα πολλαπλασιαστούν στην περιφέρεια» τονίζει η συντονίστρια διευθύντρια της Γ’ Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Γ. Γεννηματάς και πρόεδρος της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας – Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) Ματίνα Παγώνη. Και περιγράφει πως παλαιότερα οι λίστες αναμονής για ειδικότητα στην Παθολογία άγγιζαν ακόμη και τα έξι χρόνια. Σήμερα πάλι, ακόμη και στις παθολογικές κλινικές, που συγκεντρώνουν παραδοσιακά το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των νέων γιατρών, η αναμονή δεν ξεπερνά τα δύο έτη, γεγονός που αποδίδεται και σε γραφειοκρατικά κολλήματα.

«Οι νέοι επιστήμονες προτιμούν ειδικότητες που θα τους εξασφαλίσουν καλύτερη επαγγελματική πορεία και απολαβές και πιο ευνοϊκές συνθήκες εργασίας» συμπληρώνει η ίδια. Και αναφέρεται ενδεικτικά στο παράδειγμα της πλαστικής χειρουργικής, για την οποία η αναμονή σήμερα ξεπερνά τα πέντε έτη.

Η συρρίκνωση του ανθρώπινου δυναμικού στις εν λόγω κλινικές αιχμής, με έμφαση στους νέους γιατρούς, ήταν άλλωστε και η αιτία που πρόσφατα η Εταιρεία Παθολογίας Ελλάδος (ΕΠΕ) – με πρόεδρο την κυρία Παγώνη – επισκέφθηκε την ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Ανάμεσα στις προτάσεις που κατατέθηκαν, με την ελπίδα να αποτελέσουν κίνητρο για τους αποφοίτους των ιατρικών σχολών ώστε να επιστρέψουν στην… ξεχασμένη πλην όμως νευραλγική αυτή ειδικότητα, είναι η απαλλαγή από το αγροτικό μόνο για τους παθολόγους και η αύξηση του αριθμού οργανικών θέσεων ειδικευμένων και ειδικευόμενωνστην ειδικότητα σε όλες τις παθολογικές κλινικές που δίνουν πλήρη ειδικότητα.

To δικαίωμα στις εξετάσεις

Επιπρόσθετα, οι εκπρόσωποι της ΕΠΕ πρότειναν την αύξηση του χρόνου ειδίκευσης στα δύο έτη στην Παθολογία για όσους έχουν επιλέξει άλλη κυρία ειδικότητα και υποχρεούνται να κάνουν χρόνο Παθολογίας, αλλά και την προσμέτρηση του χρόνου παράτασης ειδικευόμενων γιατρών στην Παθολογία ώστε, εάν και εφόσον συμπληρώσουν τον απαιτούμενο χρόνο των πέντε ετών για τη λήψη της ειδικότητας, να έχουν το δικαίωμα να δώσουν εξετάσεις παρότι αρχικά είχαν επιλέξει άλλη κατεύθυνση.

Στο μεταξύ, η ΕΕΠΕ, και δεδομένων των κενών, σχολιάζει σε πρόσφατη ανακοίνωσή της ως θετικό τον πρόσφατο νόμο που δίνει την ευκαιρία συνεργασίας ιδιωτών γιατρών με το ΕΣΥ. Εν τούτοις, δεν παραλείπει να χαρακτηρίσει την παρέμβαση αυτή ως «τμηματική», που συνεπακόλουθα δεν αρκεί για να αλλάξει την προβληματική εικόνα που έχει παγιωθεί τα τελευταία χρόνια. Και επιμένει πως χρειάζονται μόνιμες προσλήψεις, γενναίες ενισχύσεις στις οικονομικές απολαβές αλλά και ελκυστικές εργασιακές συνθήκες.

Στην ίδια λίστα, όμως, προσθέτουν και μία ακόμη σημαντική παράμετρο: τη δημιουργία μιας «στιβαρής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας που θα αποφορτίσει τα νοσοκομεία», καθώς στην αντίθετη περίπτωση απλά διαιωνίζεται ένας φαύλος κύκλος δυσλειτουργιών.