Το Κτηματολόγιο «γράφει» καθυστερήσεις

Νέες εμπλοκές μεταθέτουν για τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο την έναρξη της τέταρτης και τελευταίας γενιάς κτηματογράφησης (ΚΤΙΜΑ 16). Η συλλογή δηλώσεων ιδιοκτησίας, η οποία αναμενόταν να ξεκινήσει εντός του Οκτωβρίου για τις υπόλοιπες 49 περιοχές της χώρας, τελικά θα καθυστερήσει άλλους δύο με τρεις μήνες.

Η αιτία για τη νέα καθυστέρηση (το ΚΤΙΜΑ 16 είχε προκηρυχθεί για πρώτη φορά το 2013, αλλά έκτοτε πέρασε από 40 κύματα) αυτή τη φορά «κρύβεται» πίσω από διαδικαστικούς λόγους. Η αναζήτηση γραφείων, τα οποία θα στεγάσουν τις ομάδες των μελετητικών γραφείων που έχουν αναλάβει την κτηματογράφηση, έχει μπλεχθεί σε γραφειοκρατικούς διαδρόμους. «Παλαιότερα το ζήτημα, τουλάχιστον σε ορισμένες περιοχές, λυνόταν με συνοπτικές διαδικασίες διότι πολλοί δήμοι παραχωρούσαν δημοτικούς χώρους για όσο διάστημα ήταν αναγκαίο. Δεν το κάνουν όμως σήμερα. Επιπλέον, υπάρχουν αυστηρότερες απαιτήσεις για τα κτίρια που νοικιάζει το Δημόσιο» επισημαίνει ένας από τους μελετητές. Και προσθέτει: «Το περασμένο καλοκαίρι, επειδή διαφαινόταν ότι θα υπάρξουν καθυστερήσεις, δόθηκε στους μελετητές που θα τρέξουν την κτηματογράφηση στις νέες περιοχές το δικαίωμα να αναζητήσουν εκείνοι τους απαραίτητους χώρους προκειμένου οι διαδικασίες να προχωρήσουν γρήγορα. Ομως και πάλι τον τελικό λόγο έχει το Κτηματολόγιο, το οποίο καθυστερεί».

Το πρόβλημα επιβεβαιώνουν μιλώντας στο «Βήμα» και στελέχη της διοίκησης της εταιρείας Ελληνικό Κτηματολόγιο. «Υπολογίζουμε ότι έως τα μέσα Νοεμβρίου θα έχουμε υπογράψει το 50% των συμφωνητικών. Οπότε σταδιακά από τα τέλη Νοεμβρίου θα εγκαθίστανται οι μελετητικές ομάδες και θα ξεκινήσει η συλλογή δηλώσεων, αρχικά από τα Δωδεκάνησα (Ρόδο, Κω, Κάρπαθο και Κάλυμνο) όπου υπάρχουν ήδη γραφεία και έχει γίνει μια καλή ενημερωτική καμπάνια. Υπολογίζουμε ότι έως τα μέσα Ιανουαρίου θα αρχίσει η συλλογή δηλώσεων και στους 49 νομούς στους οποίους απλώνεται το ΚΤΙΜΑ 16» εξηγούν.

Η τελευταία γενιά κτηματογράφησης αφορά περισσότερα από 17,5 εκατ. δικαιώματα (κυριότητα πλήρη ή ψιλή σε ακίνητο, επικαρπία κ.λπ.) που αντιστοιχούν στο 47% του συνόλου των δικαιωμάτων και στο 67,5% της συνολικής έκτασης της χώρας. Τον περασμένο Ιανουάριο υπογράφηκαν οι 27 συμβάσεις, ενώ εκκρεμεί η υπογραφή άλλων πέντε συμβάσεων, η οποία καθυστερεί λόγω δικαστικών εμπλοκών με τους συμμετέχοντες στον διαγωνισμό για το ΚΤΙΜΑ 16. Οι πέντε εκκρεμείς συμβάσεις αφορούν τα υπόλοιπα τμήματα Θεσπρωτίας και Κέρκυρας, Κυκλάδων (Ανδρος, Τήνος, Μύκονος, Πάρος, Νάξος, Σαντορίνη, Μήλος, Κέα Κύθνος), Ρεθύμνου, Χανίων και μία από τις δύο συμβάσεις της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου.

Εντός του Νοεμβρίου αναμένεται ότι θα γίνει και η προανάρτηση στοιχείων για τους Δήμους Αθηναίων, Βόλου, Λαμίας και Λιβαδειάς στην ηλεκτρονική διεύθυνση της Ελληνικό Κτηματολόγιο, προκειμένου οι πολίτες να ελέγξουν (θα έχουν περιθώριο 45 ημερών) εάν υπάρχουν λάθη και να υποβάλουν αίτηση για επανεξέταση στοιχείων.

Μεγάλη δυστοκία στην εξέλιξη της κτηματογράφησης προκαλεί και η αποχώρηση της πλειονότητας των δικηγόρων της εταιρείας. Σύμφωνα με ανώτατο παράγοντα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), που συμμετείχε προ ημερών σε συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικό Κτηματολόγιο, μετά την υποχρεωτική (βάσει του νόμου 4512/2018) μετατροπή των σχέσεων απασχόλησης των δικηγόρων που είχαν συμβάσεις έμμισθης εντολής σε δημοσίους υπαλλήλους Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, η υπηρεσία έχει αποδεκατιστεί.

Οπως αναφέρει στέλεχος του Κτηματολογίου, στις αρχές του έτους στην εταιρεία εργάζονταν 62 δικηγόροι, εκ των οποίων οι 28 απασχολούνταν αποκλειστικά στο κομμάτι της επίβλεψης και των ελέγχων των συμβάσεων κτηματογράφησης που υλοποιούν οι μελετητές. Επέλεξαν να φύγουν 22 δικηγόροι, από τους οποίους οι 14 δούλευαν στο τμήμα των ελέγχων. «Αρα έχουμε πλέον μόνο 14 δικηγόρους για την επίβλεψη 72 συμβάσεων κτηματογράφησης, οι οποίοι σήμερα ασχολούνται με τις παλαιότερες συμβάσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη από τις προηγούμενες γενιές κτηματογράφησης. Σκεφθείτε τι θα γίνει όταν έπειτα από έναν χρόνο θα αρχίσουν τους ελέγχους και για τα παραδοτέα από το ΚΤΙΜΑ 16, το οποίο έχει να διαχειριστεί πάνω από 17 εκατ. δικαιώματα πολιτών. Σαφώς μας λείπουν χέρια. Υπάρχουν μελέτες από παλιά προγράμματα που εκκρεμούν για έγκριση εδώ και οκτώ μήνες» υπογραμμίζει η ίδια πηγή.

Ετσι, Κτηματολόγιο και ΥΠΕΝ εξετάζουν διάφορες εναλλακτικές λύσεις, μεταξύ των οποίων και συνεργασίες με σύμβαση έργου ορισμένου χρόνου, καθώς οι προσλήψεις σε έναν δημόσιο φορέα είναι χρονοβόρα. «Είναι μια ανάγκη που πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να το αφήσουμε για αργότερα» σημειώνει στέλεχος του Κτηματολογίου.

Εως σήμερα έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση και λειτουργεί Κτηματολόγιο για το 29,2% των δικαιωμάτων, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 7,8% της ελληνικής επικράτειας. Σε εξέλιξη βρίσκεται η κτηματογράφηση για το 61,8% των δικαιωμάτων (μεταξύ αυτών είναι και οι 49 περιοχές από το ΚΤΙΜΑ 16), που αφορούν το 84,6% της έκτασης της χώρας. Οσο για τις συμβάσεις υπό ανάθεση, αντιστοιχούν στο 7% των δικαιωμάτων και στο 6,3 της ελληνικής επικράτειας.

Ενα 2% αφορά ειδικές περιπτώσεις (Κτηματολόγιο με βάση παλαιότερο νομοθετικό καθεστώς, όπως σε Κω και Ρόδο) που αντιστοιχεί στο 1,3% της χώρας. Η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, η οποία αποτελεί και μνημονιακή δέσμευση, έχει ήδη μετατεθεί για το 2022, με την έγκριση και των θεσμών.

Για τις περιοχές απ’ όπου θα ξεκινήσει η κτηματογράφηση ο χρόνος και ο τρόπος υποβολής δήλωσης θα ανακοινώνονται σταδιακά, αφού προηγηθεί ενημερωτική καμπάνια στον Τύπο. Τι θα χρειαστεί ο πολίτης; Κατ’ αρχάς, για πρώτη φορά, πρέπει να μπορεί να εντοπίσει το ακίνητό του στους χάρτες. Και αυτό γιατί πολλές φορές η περιγραφή του ακινήτου στον τίτλο ιδιοκτησίας δεν είναι επαρκής για τον εντοπισμό του.

Οταν πρόκειται για περιοχές δομημένες (δηλαδή υπάρχει οδός και αριθμός) ο εντοπισμός είναι εύκολος. Στις αγροτικές περιοχές, όμως, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Για τον εντοπισμό βοηθούν τα σύγχρονα τοπογραφικά διαγράμματα (εξαρτημένα τοπογραφικά). Εφόσον υπάρχει τέτοιου τύπου τοπογραφικό, η προσκόμισή του είναι υποχρεωτική.
Σε κάθε περίπτωση, επιβάλλεται η επισύναψη οποιουδήποτε τύπου τοπογραφικού διαγράμματος (έστω και παλαιάς χρονολογίας), εφόσον αναφέρεται στο συμβόλαιο, έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια (συνεπώς υπάρχει τοπογραφικό), έχει ήδη συνταχθεί για οποιαδήποτε άλλη χρήση (π.χ. για αγοραπωλησία) ή ο πολίτης επικαλείται χρησικτησία.

Εάν δεν υπάρχει τοπογραφικό διάγραμμα, το ακίνητο μπορεί να εντοπιστεί μέσω της υπηρεσίας θέασης ορθοφωτογραφιών του Κτηματολογίου ή με άλλη μετρητική μέθοδο (π.χ. GPS χειρός). Με την κατάθεση των στοιχείων ο πολίτης καταβάλλει 35 ευρώ ανά ιδιοκτησιακό δικαίωμα (20 ευρώ για βοηθητικούς χώρους).

Εκτός από το τοπογραφικό και το έντυπο της δήλωσης (του Ν. 2308/95) που ο πολίτης μπορεί να το προμηθεύεται από τα Γραφεία Κτηματογράφησης (ή από το www.ktimatologio.gr) θα χρειαστεί φωτοαντίγραφα του τίτλου που τεκμηριώνει το δικαίωμά του (π.χ. συμβόλαιο), του πιστοποιητικού μεταγραφής του (αν δεν το έχει, μπορεί να το αναζητήσει στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο) και δελτίου ταυτότητας ή διαβατηρίου. Στην περίπτωση που το δικαίωμα έχει αποκτηθεί με χρησικτησία, αν δεν υπάρχει σχετική δικαστική απόφαση, θα χρειαστεί να υποβληθούν διάφορα έγγραφα που να την αποδεικνύουν (π.χ. λογαριασμοί ΔΕΗ, τηλεφωνίας κ.λπ., μισθωτήρια, αποδεικτικά επιδότησης, πράξη αναγνώρισης ορίων κ.ά.).