Γραμμές που μετρούν σχεδόν μισόν αιώνα ζωής, αλλά εδώ και χρόνια παραμένουν ανενεργές. Τηλεφωνικές συσκευές που μένουν αφόρτιστες επί μήνες και άλλες που χρησιμοποιούνται μόνο για τον εντοπισμό του κινητού στο σπίτι. Μπορεί το «σταθερό» τηλέφωνο να απέκτησε επιθετικό προσδιορισμό με την είσοδο της κινητής τηλεφωνίας για να διατηρήσει τον δικό του, ζωτικό χώρο στον κόσμο της επικοινωνίας, όπως φαίνεται όμως έχει περιπέσει σε μια αχρησία που το οδηγεί νομοτελειακά στο τέλος του.
Φαίνεται ακόμη ότι η εξορία του από την καθημερινότητά μας είναι διαγενεακή. «Ο αριθμός στο πατρικό μου σπίτι υπάρχει από το 1977. Τον είχε πάρει ο παππούς μου έπειτα από μήνες αναμονής. Στο σπίτι αυτό σήμερα ζει η 78χρονη μητέρα μου. Τηλέφωνο όμως στην πρίζα δεν υπάρχει. Χρησιμοποιούμε τη γραμμή μόνο για τη σύνδεση με το Διαδίκτυο, ενώ μεταξύ μας επικοινωνούμε μόνο με τα κινητά» λέει ο Θανάσης που, παρά την αχρησία, θυμάται ακόμη τον «ιστορικό» αριθμό της πατρικής κατοικίας.
Οταν ο αριθμός έδινε και… στίγμα
Ο ίδιος και πολλοί της ίδιας γενιάς θυμούνται ακόμη την εξέλιξη των τηλεφωνικών αριθμών. Οσο απλωνόταν το δίκτυο τόσο μεγάλωναν σε ψηφία κι εκείνοι. Από εξαψήφιοι, έγιναν επταψήφιοι για να αποκτήσουν στη συνέχεια τον κωδικό «210» στο Λεκανοπέδιο. «Ο δικός μας αριθμός ήταν 825473. Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1970 προστέθηκε το «6»ανάμεσα στο πρώτο και το τρίτο ψηφίο» θυμάται ο Νίκος, 57 χρόνων σήμερα. Το «86», δηλαδή τα δυο πρώτα ψηφία του αριθμού, «πρόδιδαν» και τη συνοικία. Το «86» ήταν της περιοχής Πατησίων, το «82» της Κυψέλης, το «34» των Πετραλώνων, το «36» του κέντρου. Οι τηλεφωνικοί αριθμοί, με άλλα λόγια, λειτουργούσαν κάποτε και ως «γεωγραφικά στίγματα» – τουλάχιστον έως τότε που δόθηκε η δυνατότητα στους συνδρομητές που άλλαζαν σπίτι και περιοχή να μεταφέρουν και την τηλεφωνική τους γραμμή.
Και τώρα; «Τώρα σκέφτομαι να καταργήσω τη γραμμή του σταθερού τηλεφώνου» απαντά ο Νίκος που σήμερα ζει στα νότια προάστια. «Ακόμη και για το οικιακό Διαδίκτυο μπορώ να χρησιμοποιήσω τη σύνδεση του κινητού. Τις λίγες φορές εξάλλου που κουδουνίζει το σταθερό τηλέφωνο, ξέρουμε πως είναι από κάποια διαφημιστική» προσθέτει. Στην ίδια σκέψη οδηγείται και η Κωνσταντίνα, μητέρα δυο παιδιών στην εφηβεία. «Είδαν πρόσφατα μια τηλεφωνική συσκευή με καντράν αλλά δεν πήγε το μυαλό τους πως γυρίζει, προσπαθούσαν απλώς να πατήσουν τα κουμπιά» διηγείται. Λέει ακόμη πως το δικό της τηλέφωνο, μια φορητή συσκευή, είναι κι αυτό ένα «μουσειακό είδος» στο σπίτι της που δεν χρησιμοποιεί κανένας. «Τυχαίνει καμιά φορά να μη θυμάμαι πού έχω βάλει το κινητό μου και να με… καλώ για να το βρω» αναφέρει. «Για τα παιδιά μου, είτε υπάρχει είτε όχι είναι απολύτως το ίδιο, υποθέτω πως θα έχουν ξεχάσει πια και τον αριθμό» συμπληρώνει.
Μνήμες από την ουρά στο… περίπτερο
Αν για τις νεότερες γενιές το σταθερό τηλέφωνο – έστω και στη φορητή εκδοχή του – ανήκει στην ιστορία, η εικόνα ενός τηλεφώνου που εξυπηρετούσε μια ολόκληρη γειτονιά ανήκει οπωσδήποτε στην αρχαιολογία της τηλεπικοινωνίας. Ψήγματα μπορεί να εντοπίσει κανείς μόνο στις ηθογραφίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου όπου οι ήρωες καλούσαν από το περίπτερο ή το μπακάλικο, ενώ πίσω τους σχηματιζόταν μια ουρά από υπομονετικούς και ανυπόμονους που περίμεναν τη δική τους σειρά.
Σήμερα δεν έχουν εξαφανιστεί μόνο τα κόκκινα τηλέφωνα με τους κερματοδέκτες από τα περίπτερα, έχουν εξαφανιστεί και οι τηλεφωνικοί θάλαμοι. Μένουν μόνο οι οικιακές συσκευές που πριν σιγήσουν γνώρισαν τις δικές τους στιγμές τεχνολογικής πρωτοπορίας με την «ανοικτή ακρόαση» και την «αναγνώριση κλήσεων».
Για όλα αυτά ο γενικός διευθυντής της Ενωσης Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας Γιώργος Στεφανόπουλος λέει ότι «η τάση των πολιτών σήμερα πράγματι είναι να χρησιμοποιούν κυρίως τα κινητά τους τηλέφωνα και στο σπίτι. Οι καταναλωτικές συνήθειες έχουν αλλάξει, και αυτό έχει δημογραφικά χαρακτηριστικά καθώς οι νέοι κυρίως και οι ομάδες με κινητικότητα συνηθίζουν πλέον να χρησιμοποιούν μόνο τα κινητά τους τηλέφωνα. Κάτι που είναι λογικό, καθώς οι επικοινωνίες πια γίνονται με υψηλές ταχύτητες, σε ώριμα δίκτυα 5G, και βεβαίως με στόχο μελλοντικά να αντικαταστήσουμε τελείως τον χαλκό με οπτικές ίνες. Βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή!».
