«Θέλει μία γνώση να περάσεις μέσα από τις προθήκες»

Για τον ρόλο του σχολείου ο καθηγητής Νίκος Παναγιωτόπουλος επισημαίνει ότι «το σχολείο τελικώς δεν παίζει τον ρόλο που θέλει να παίξει, δεν τον παίζει ακόμα και δεν θα μπορέσει να τον παίξει αν δεν γίνουν δραστικές αλλαγές στην παιδαγωγική σχέση. Με άλλα λόγια, αλλαγές που θα οργανώνουν αποτελεσματικά την ανακατανομή των πολιτιστικών αγαθών, που θα  επιτρέπουν σε όλους να αποκτήσουν αυτό που ορισμένοι το κατέχουν εκ γεννήσεως ή εκ θέσεως. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: όλες οι πολιτικές ευαισθητοποίησης ως προς την ανάγνωση είτε υλοποιούνται στο εσωτερικό των κρατικών δομών είτε μη κρατικών εμφορούνται από μια οικονομιστική άποψη, ότι δηλαδή αρκεί να προστεθεί, ας πούμε, μια βιβλιοθήκη για να αγαπήσει κάποιος την ανάγνωση. Ομως όσες βιβλιοθήκες κι αν ανοίξουν σε μια λαϊκή συνοικία όπου η κουλτούρα, οι συνθήκες διαβίωσης, οι αναγκαιότητές της δεν επιτρέπουν να παραχθούν οι προϋποθέσεις για να δημιουργηθεί η αγάπη για την ανάγνωση, δεν θα επισκεφθεί κάποιος τη βιβλιοθήκη. Με δράσεις αντίστοιχες, μπορεί κάποιοι να κινητοποιηθούν αλλά θα είναι μια πρώτη επαφή που δεν θα έχει συνέχεια. Αυτοί που επωφελούνται από όλες αυτές τις δομές είναι εκείνοι που ήδη είναι αναγνώστες. Αρα η πολιτιστική πρακτική της ανάγνωσης δεν έχει να κάνει μόνο με την προσβασιμότητα. Το ίδιο το οικοσύστημα του βιβλίου διαμορφώνεται ώστε να απωθεί τους πολιτισμικά ενδεείς, για παράδειγμα πάρτε ένα καλό βιβλιοπωλείο. Είναι ένας ξένος κόσμος για ανθρώπους που δεν έχουν καμία επαφή με βιβλιοθήκες, με βιβλιοπωλεία. Θέλει μία γνώση να περάσεις μέσα από τις προθήκες, υπάρχουν πράγματα που προαπαιτούνται. Υπάρχει ένας ασυνείδητος ρατσισμός της πολιτισμικής πρακτικής, υπάρχουν καλές αναγνώσεις, καλά βιβλία, κακά βιβλία, υπάρχει δηλαδή ένα αξιακό σύστημα που ασυνείδητα διέπει συμπεριφορές και πράγματα στον κόσμο του βιβλίου, που καθιστά τον κόσμο αυτόν με έναν τρόπο ιερό για κάποιους και ανίερο κατά τους άλλους».