Στις σύγχρονες διαδικτυακές κοινωνίες μας, αν κάποιοι υποστηρίξουν ότι οι ψηφιακοί «τοίχοι» των κοινωνικών δικτύων είναι η ανάσα της δημοκρατίας θα βρεθούν άλλοι τόσοι απέναντι που θα απαντήσουν ότι είναι το «δηλητήριό» της.
Σε ψηφιακές διαδρομές χωρίς σαφείς κανόνες ή ευδιάκριτα σύνορα δε, η ελευθερία της έκφρασης και οι ρητορικές του μίσους μπορούν εύκολα να αποτελέσουν το σφιχταγκαλιασμένο ζευγάρι του πολιτικού και κοινωνικού χορού που έχουν σχεδιάσει στη σκέψη μας οι μεγάλοι τραγωδοί ή οι εμπνευσμένοι σκηνοθέτες.
Ωστόσο, φαίνεται ότι δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τον κίνδυνο. Ο τοξικός λόγος ξεχύνεται (και πάλι) τις τελευταίες εβδομάδες σε τεράστιες «ποσότητες» από τις ψηφιακές συζητήσεις μας, οι απειλές, οι επιθέσεις, η βιαιοπραγία, η ανησυχία που κινείται υπόγεια, η αναταραχή που τρομάζει. Ολοι είμαστε μάρτυρες των καθημερινών σχεδόν επιθέσεων, των πολιτικών αντιπαραθέσεων, των καταγγελιών, της υπερβολής ή της βίας.
Σε κοινωνίες που έχουν υποφέρει επί δεκαετίες όπως η δική μας είναι πολύ εύκολο να ανασύρεις τα βιαστικά κρυμμένα συναισθήματα της οργής (και της δίδυμης θλίψης).
Για να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις, πρέπει πρώτα να τις διαπιστώσουμε. Και ποιος μπορεί να διαφωνήσει στο συμπέρασμα ότι τα κράτη δικαίου στηρίζονται στους νόμους τους, στις αξίες τους, στην καταλυτική δύναμη των αξιών τους… Επέστρεψε λοιπόν η τοξική αντιπαράθεση στη ζωή μας; Και πόσο απειλεί τη δημοκρατική ζωή;
Τέσσερις επιστήμονες απαντούν στα ερωτήματα του «Βήματος» και αναλύουν.
Διαδικτυακή ανωνυμία: αξία και κίνδυνοι
Ο ανώνυμος ντελάλης επιτελεί, αναμφίβολα, μια σημαντική λειτουργία στον δημόσιο διάλογο. Συγχρόνως, ωστόσο, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι σήμερα η συμμετοχή του στη δημόσια σφαίρα ενέχει σοβαρότερους κινδύνους σε σχέση με το παρελθόν, όπως είναι προεχόντως η ευρεία διασπορά ψευδών ειδήσεων και συκοφαντικών ισχυρισμών. Διαβάστε εδώ ολόκληρη την γνώμη του καθηγητή στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ, Αντώνη Καραμπατζού
Η τυραννία των αλγορίθμων
Πλέον, η κατάργηση του προγράμματος «Fast-checking» της Meta και άλλες αντίστοιχες δράσεις δημιουργούν τις προϋποθέσεις για περαιτέρω έξαρση της παραπληροφόρησης στις πλατφόρμες και κατ’ αποτέλεσμα τη χειραγώγηση της διεθνούς κοινής γνώμης καλλιεργώντας εντάσεις και μισαλλοδοξία, με θύμα, τελικά, την ίδια δημοκρατία. Διαβάστε εδώ ολόκληρη την γνώμη του Στέφανου Γκρίτζαλη, καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιώς, μέλος στην Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών και μέλος στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Το πένθος και η πολιτική
Το πένθος δεν ανήκει μόνο στο θυμικό, το πένθος είναι αίτημα. Το να το μετράς μόνο ως συναισθηματική αντίδραση ενέχει τον κίνδυνο να μην καταλάβεις τις πολιτικές διαδικασίες που διανοίγει σε μακρό χρόνο. Σκεφτείτε τι χρωστά η δική μας Μεταπολίτευση στα μέτωπα που ξεπήδησαν από το πένθος για τον Λαμπράκη και τον Πέτρουλα, τι δυναμική έχουν εκλύσει στη Χιλή, την Αργεντινή ή τη Βραζιλία τα κινήματα των συγγενών των εξαφανισμένων, πόσο έχει αλλάξει τα πρωτόκολλα για τα δικαιώματα των ασθενών το οργανωμένο πένθος της ActUP για τα θύματα του AIDS. Διαβάστε εδώ ολόκληρη την γνώμη του Δημήτρη Παπανικολάου, καθηγητής Νεοελληνικών και Πολιτισμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Είναι το Διαδίκτυο φόρουμ ή αρένα;
Μία ελεύθερη δημοκρατική κοινωνία οφείλει να αποδίδει μεγαλύτερη αξία στην ελευθερία έκφρασης παρά στους ενδεχόμενους κινδύνους από την κατάχρησή της. Ωστόσο η ουσία, η ποιότητα και η αντοχή της κρίνονται και από τη δυνατότητα να προστατεύει το σύνολο των πολιτών και τα δικαιώματά τους. Διαβάστε εδώ ολόκληρη την γνώμη της Λίλιαν Μήτρου, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
