Αποτροπιασμό και θλίψη προκάλεσε η θανάτωση τεσσάρων αλόγων και ο τεμαχισμός τριών εξ αυτών πριν από 10 ημέρες, στην περιοχή Χελιμόδι της Σαμαρίνας στα ορεινά Γρεβενά, με τους κατοίκους και τους φορείς της περιοχής να αναζητούν τους δράστες πίσω από την πρωτοφανή σφαγή. Το συμβάν προκάλεσε, μάλιστα, την αντίδραση της αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου Αναστασίας Μασούρα, η οποία είναι αρμόδια για θέματα προστασίας ζώων, προκειμένου να κινηθούν οι διαδικασίες για την άμεση διαλεύκανση της υπόθεσης.

Εν τω μεταξύ, όπως όλα δείχνουν, η βάρβαρη θανάτωση των ζώων έγινε για το κρέας τους. Οι δράστες πυροβόλησαν τα άλογα με μονόβολο από κυνηγετικό όπλο και έπειτα τεμάχισαν τα τρία από αυτά, κόβοντας τα άκρα και το κρέας της πλάτης τους. «Πήραν τα σημεία των αλόγων που είναι προς βρώση» δηλώνει στο «Βήμα» ο κτηνίατρος Φώτης Αμπατζίδης, ο οποίος εξέτασε τα ζώα. «Τα άλογα τα βρήκαμε επαγγελματικά κομμένα, ενώ ο τεμαχισμός φαίνεται πως έγινε γρήγορα και με κατάλληλα εργαλεία» προσθέτει με νόημα και συνεχίζει: «Πάντως, αν αυτό έχει κάποια σημασία, τα ζώα δεν βασανίστηκαν».

«Δεν έχει ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο»

Οπως λέει, παρά την πολυετή εμπειρία του, είναι η πρώτη φορά που βρίσκεται μπροστά σε μία τέτοια υπόθεση. «Δεν έχει ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο, δεν μου είχε ξαναζητηθεί να εξετάσω βίαια θανατωμένα άλογα» ξεκαθαρίζει. Σε ό,τι αφορά στο τέταρτο άλογο, εκείνο που οι δράστες για άγνωστο λόγο θανάτωσαν αλλά δεν τεμάχισαν, ο Φώτης Αμπατζίδης εκτιμά πως οι δράστες είτε δεν πρόλαβαν, είτε δεν κατάφεραν να χωρέσουν τα κομμάτια στο όχημά τους. Κατά τον ίδιο, στον χώρο δεν εντοπίστηκαν στοιχεία που θα μπορούσαν να «δείξουν» τους ζωοκτόνους, παρά μόνο τα ίχνη που άφησε στο χώμα το όχημα που χρησιμοποίησαν, το οποίο εκτιμάται ότι ήταν αγροτικό ή 4×4. «Πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό» τονίζει από την πλευρά του ο Θανάσης Χελιώτης, αντιπρόεδρος του Ελληνικού Συλλόγου Προστασίας Ιπποειδών (ΕΣΠΙ) που εδρεύει στο Μαρκόπουλο Αττικής και υπενθυμίζει πως έχουν καταγραφεί και στο παρελθόν περιπτώσεις φόνου ή σφαγής αλόγων, αλλά όχι για το κρέας τους. «Πριν από μερικά χρόνια είχε υπάρξει τεμαχισμός αλόγου που του είχαν πάρει το κρέας, όμως το εν λόγω ζώο ήταν ήδη νεκρό».

Στην Ελλάδα η σφαγή ζώων απαγορεύεται, σύμφωνα με την τελευταία τροποποίηση του νόμου 4039/2012, τον Απρίλιο του 2020. Ο νομοθέτης τότε εξίσωσε επί της ουσίας τα ιπποειδή (άλογα, γαϊδούρια, μουλάρια) με τα ζώα συντροφιάς, όπως η γάτα και ο σκύλος: «Απαγορεύεται η εκτροφή, η εκπαίδευση και η χρησιμοποίηση ζώων για οποιοδήποτε είδος μονομαχίας. Επίσης απαγορεύεται η εκτροφή και η χρησιμοποίηση σκύλων, γατών και ιπποειδών για παραγωγή γούνας, δέρματος, κρέατος ή για την παρασκευή φαρμακευτικών ή άλλων ουσιών».

Αλλωστε, στην Ελλάδα η κατανάλωση αλογίσιου κρέατος δεν είναι διαδεομένη. Αυτό, βέβαια, δεν ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στη γειτονική Ιταλία το κρέας του αλόγου θεωρείται ένα εκλεπτυσμένο έδεσμα και πωλείται σε τιμή περίπου διπλάσια του βόειου. Ενδεικτικά, ένα φιλέτο αλόγου που ζυγίζει μισό κιλό κοστίζει 15-20 ευρώ. «Το κρέας στην Ιταλία δεν είναι ιδιαίτερα ακριβό, ωστόσο στην Ελλάδα, που δεν καταναλώνεται μαζικά, πιθανώς να μπορεί να πιάσει υψηλή τιμή» σημειώνει ο αντιπρόεδρος του ΕΣΠΙ.

Ισως κάνουν εμπόριο εκτός Ελλάδος

«Φαίνεται πως επρόκειτο για ένα οργανωμένο σχέδιο ατόμων που ήθελαν αλογίσιο κρέας και υπέγραψαν ουσιαστικά ένα συμβόλαιο θανάτωσης αλόγων» προσθέτει ο ίδιος. «Το πιο πιθανό είναι η ενέργεια αυτή να έγινε από άτομα εκτός του χωριού, ίσως και εκτός του νομού. Από τις αρχές δεν έχει αποκλειστεί, εξάλλου, το ενδεχόμενο οι δράστες να πήραν το κρέας για εμπόριο εκτός Ελλάδος» λέει ο Φώτης Αμπατζίδης.

Το εμπόριο αλόγων προς σφαγή στην Ιταλία και στη Γαλλία ήταν ένα αρκετά συνηθισμένο φαινόμενο τα προηγούμενα χρόνια, ειδικά για τα άλογα του ιπποδρόμου. Μάλιστα, η ίδρυση του ΕΣΠΙ έγινε το 2007, έπειτα από σειρά καταγγελιών για 64 ζώα που ζούσαν σε άθλιες συνθήκες σε κτήμα στον Ασπρόπυργο και στην πλειοψηφία τους προορίζονταν για τα σφαγεία της Ιταλίας. Από τον Οκτώβριο του 2022 ξεκίνησε η διαδικασία ψηφιακής καταγραφής των ιπποειδών της χώρας μας και η έκδοση διαβατηρίων, όπως ορίζει η Κοινοτική Νομοθεσία, ώστε να λειτουργεί Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Καταγραφής και για αυτά. Η ρύθμιση αυτή θεωρείται πολύ σημαντική για τον περιορισμό των περιστατικών κακοποίησης, εγκατάλειψης αλλά και του παρεμπορίου. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τον Θανάση Χελιώτη, εκτιμάται πως μόλις το 5% του εγχώριου ζωικού κεφαλαίου ιπποειδών έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα.

«Δεν τους συμφέρει να τα καταγράψουν»

«Δεν συμφέρει κανέναν να καταγράψει το άλογό του, γιατί αν φύγει και κάνει κάτι που μπορεί να έχει συνέπειες, ο ιδιοκτήτης είναι αυτός που θα θεωρηθεί υπεύθυνος» εξηγεί ο αντιπρόεδρος του ΕΣΠΙ. Αυτό, όμως, έχει δημιουργήσει και έναν πολύ μεγάλο πληθυσμό αδέσποτων αλόγων, που διαβιούν κυρίως στους ορεινούς όγκους της χώρας. «Εχουμε μια ανεξέλεγκτη αύξηση των ελεύθερων ζώων, και αυτό είναι ένα πρόβλημα που θα βρούμε μπροστά μας. Για παράδειγμα, τον Μάιο του 2015 σκοτώθηκαν από αγνώστους 26 άλογα στη Ζήρεια, στην ορεινή Κορινθία. Ο πληθυσμός ελεύθερων αλόγων εκεί υπολογίζεται περίπου στα 150 άλογα. Στη Βαράσοβα (ορεινή Αιτωλοακαρνανία) υπάρχουν περίπου 400 άλογα, ενώ στα Γρεβενά ο αριθμός τους εκτιμάται ότι φτάνει ακόμα και στα 500-600».

Οι κάτοικοι στα ορεινά χωριά των Γρεβενών έχουν συνηθίσει να ζουν με τα άλογα, αφού πέριξ των οικισμών υπάρχουν πολλά κοπάδια άγριων αλόγων. «Οι περισσότεροι που έχουν άλογα στον ορεινό όγκο των Γρεβενών είναι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι που περνούν τον μισό χρόνο στο βουνό και τον μισό χρόνο στον κάμπο της Λάρισας. Τα προσέχουν τα άλογα γιατί, εκτός των άλλων, παίρνουν και επιδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση για τη διατήρηση της φυλής των αλόγων της Πίνδου» επισημαίνει ο Φώτης Αμπατζίδης. Σημειώνεται πως η συγκεκριμένη επιδότηση ανέρχεται στα 350 ευρώ ανά άλογο. Ωστόσο, επί σειρά ετών την προηγούμενη δεκαετία τα ποσά αυτά δεν κατεβλήθησαν στους δικαιούχους.

Περιπτώσεις

Απρίλιος 2015: Ζήρεια Κορινθίας

Είκοσι έξι άλογα βρίσκονται σκοτωμένα στην ορεινή Κορινθία. Τα άτυχα ζώα πυροβόλησαν άγνωστοι με κυνηγετικό όπλο, ενώ ορισμένα εξ αυτών δεν πέθαναν ακαριαία. Το συμβάν κατήγγειλε η κόρη του ιδιοκτήτη των αλόγων, τα οποία είχαν αφεθεί από τον ίδιο να βοσκήσουν ελεύθερα στο σημείο που βρέθηκαν νεκρά. Ο δράστης ή οι δράστες δεν βρέθηκαν ποτέ. Στην ορεινή Κορινθία υπολογίζεται πως ζουν περίπου 150 ελεύθερα άλογα, με την «αποικία» να δημιουργείται αφότου ένας κτηνοτρόφος άφησε ελεύθερα στη φύση τα πρώτα τέσσερα άλογα.

Νοέμβριος 2022: Λεπενού Αιτωλο-ακαρνανίας

Τουλάχιστον τέσσερα ελεύθερα άλογα βρέθηκαν νεκρά στον κάμπο της Λεπενούς. Τα άλογα εικάζεται πως είχαν κατέβει στον κάμπο από τον ορεινό όγκο της Βαράσοβας για να βοσκήσουν, πιθανότατα προκαλώντας ζημιές σε καλλιέργειες. Και σε αυτή την περίπτωση ο δράστης δεν εντοπίστηκε. Το φαινόμενο θανάτωσης ελεύθερων αλόγων στον κάμπο της Αιτωλο-ακαρνανίας είναι σύνηθες, καθώς παρόμοια περιστατικά έχουν καταγραφεί και στο παρελθόν. Ο πληθυσμός των ελεύθερων αλόγων που κινούνται στην περιοχή υπολογίζεται σε 400.

Συντονισμός: Αγγελος Σκορδάς

Επιμέλεια: Παναγιώτης Σωτήρης