Ο «γίγαντας» των ασφαλιστικών ταμείων στη χώρα μας – ο ΕΟΠΥΥ – μετρά 35.000 συμβεβλημένους παρόχους, οι οποίοι προσφέρουν σε περισσότερους από 10 εκατομμύρια ασφαλισμένους υπηρεσίες υγείας και τους προμηθεύουν με ιατρικά υλικά. Εξ αυτών δύο πάροχοι – οι επαγγελματίες Ειδικής Αγωγής και οι οπτικοί – αντιστέκονται σθεναρά στη σύναψη συμβάσεων, χτίζοντας ένα αρραγές μέτωπο, με αποτέλεσμα η αγορά να απειλείται με χάος.
Το γεγονός δε ότι το κεφάλαιο των διαπραγματεύσεων του Οργανισμού και του υπουργείου Υγείας με αυτούς τους δύο κλάδους έχει ανοίξει από τον Οκτώβριο του 2016 αποδεικνύει αφενός την κυβερνητική αδυναμία να χειριστεί το θέμα παρότι η διαθέτει (σχεδόν) μονοπωλιακή αγοραστική ισχύ. Αφετέρου διαφαίνεται για μία ακόμα φορά ότι η ταλαιπωρία των ασθενών μετατρέπεται σε «ασπίδα» για την προάσπιση αιτημάτων, συμφερόντων και κεκτημένων ανεξαρτήτως πλευράς.
Για την ιστορία, η συμβασιοποίηση μεγάλων κατηγοριών παροχών αποτέλεσε στοίχημα για τον Οργανισμό, έχοντας παράλληλα δύο στόχους: να βάλει φρένο στην ταλαιπωρία των ασφαλισμένων – οι οποίοι προπλήρωναν για τα είδη και έπειτα αποζημιώνονταν από το Ταμείο – και να ασκήσει ποιοτικό έλεγχο σε προϊόντα και υπηρεσίες. Στο πλαίσιο αυτό, ο νομοθέτης προβλέπει πλέον τη χρήση voucher από τους δικαιούχους (δηλαδή τους ασφαλισμένους), προκειμένου να το καταθέτουν αντί χρημάτων στους συμβεβλημένους παρόχους (δηλαδή, τους οπτικούς και τους επαγγελματίες Ειδικής Αγωγής). Με τη σειρά τους, οι επαγγελματίες θα αποζημιώνονται απευθείας από τον ΕΟΠΥΥ.
Τα όσα ορίζει ο νόμος από τον Αύγουστο του 2018 δεν κάμπτουν τις αντιδράσεις, με αποτέλεσμα οι παρατάσεις να αποτελούν μονόδρομο για το υπουργείο Υγείας αποφεύγοντας στο παρά πέντε την έναρξη ενός νέου, σφοδρότερου κύκλου ταλαιπωρίας των ασφαλισμένων. Πάντως αποφασισμένος εμφανίστηκε κατά την ακρόασή του στη Βουλή ο νέος πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ κ. Βασίλης Πλαγιανάκος, ο οποίος έστειλε ένα σαφές μήνυμα όταν έλεγε πως «πρώτο μας μέλημα είναι η εφαρμογή του νέου Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας (ΕΚΠΥ) με κύριο γνώμονα να ανταμείψουμε αυτούς που αξίζουν και παρέχουν ποιοτικές υπηρεσίες, αλλά ταυτόχρονα να ελέγξουμε και να εξορθολογίσουμε τις τιμές αποζημίωσης υλικών και παροχών. Παράλληλα, θα ολοκληρώσουμε τη σύναψη συμβάσεων με όλους τους παρόχους».
Η διαμάχη συνεχίζεται
Σε κάθε περίπτωση, το νέο έτος μπήκε με το… αριστερό: η διαμάχη συνεχίζεται, χωρίς να έχει αναδειχθεί ο νικητής αλλά με μονίμως «ηττημένους» τους ασφαλισμένους. Πανελλαδικά λειτουργούν περί τα 2.500 οπτικά καταστήματα, όμως μόνο έξι ιδιοκτήτες (Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Ελασσόνα, Σέρρες και Κατερίνη) έχουν συνάψει σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ. Μοιραία, οι δικαιούχοι, ανάλογα με τον τόπο διαμονής τους, έχουν χωριστεί σε τρεις κατηγορίες.
Οπου δεν υπάρχει συμβεβλημένο κατάστημα οπτικών, ισχύει το παλαιό καθεστώς. Στη Θεσσαλονίκη πάλι, εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένοι καλούνται να εξυπηρετηθούν από μόλις έναν συμβεβλημένο οπτικό του νομού, με την αντιπρόεδρο της Ομοσπονδίας Συλλόγων Οπτικών – Οπτομετρών Ελλάδας κυρία Αλεξάνδρα Αποστολίδου να καταγγέλλει στο «Βήμα» ότι «ο ΕΟΠΥΥ συνεχίζει να αυθαιρετεί, αρνούμενος την απευθείας κατάθεση των δικαιολογητικών στον Οργανισμό από τους ασφαλισμένους». Το οξύμωρο δε σύμφωνα με την ίδια είναι ότι στη Λάρισα, όπου επίσης λειτουργεί συμβεβλημένο κατάστημα, «ο Οργανισμός αποζημιώνει τις τελευταίες ημέρες με τον παλιό τρόπο. Υπό τα δεδομένα αυτά ετοιμάζουμε νέο εξώδικο». Επιπλέον, οι οπτικοί έχουν προσφύγει στο ΣτΕ, με την υπόθεση να έχει λάβει αναβολή έως τις 26 Μαρτίου.
Σε κάθε περίπτωση για τον κλάδο των οπτικών η θέσπιση του claw back (επιστροφή στην περίπτωση υπέρβασης του κλειστού προϋπολογισμού) και του rebate (έκπτωση σταθερή και κλιμακούμενη ανάλογα με τον τζίρο προς τον Οργανισμό) αποτελεί «κόκκινο πανί». «Οι εγγυήσεις που έχουμε λάβει κατά καιρούς για ταχεία αποπληρωμή – ακόμα και εντός 30 ημερών – δεν μας καλύπτουν. Με το προηγούμενο καθεστώς, οι ασφαλισμένοι του ΤΕΒΕ αποζημιώνονταν έπειτα από οκτώ μήνες, ενώ του Δημοσίου έπειτα από ενάμισι έτος» εξηγεί η κυρία Αποστολίδου. Και αναδεικνύει το ρίσκο στο οποίο υποχρεώνονται εν μέσω κρίσης. «Η προμήθεια εμπορεύματος γίνεται μόνο με αντικαταβολή. Στο ασφυκτικό αυτό πλαίσιο καλούμαστε να εισπράττουμε μειωμένα χρήματα λόγω «κουρέματος» και να προπληρώνουμε ΦΠΑ την ώρα που δεν γνωρίζουμε πότε θα αποζημιωθούμε».
Τα προβλήματα και οι παραλείψεις της πολιτείας
Σε κατάσταση σύγχυσης βρίσκονται και οι γονείς παιδιών και εφήβων που έχουν ανάγκη να λάβουν υπηρεσίες Ειδικής Αγωγής – αντιμετωπίζουν δηλαδή προβλήματα λόγου (π.χ. τραυλισμός, αρθρωτικές διαταραχές), βαρηκοΐα, προβλήματα κίνησης, αναπτυξιακές δυσκολίες, αυτισμό και άλλες παρόμοιες ή σοβαρότερες παθήσεις.
Ειδικότερα οι εκπρόσωποι του κλάδου καταγγέλλουν ότι η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ και το υπουργείο Υγείας δημιουργούν ένα χάος με μία σειρά από νόμους, εγκυκλίους και παραρτήματα που δημοσίευσαν από τον Ιούνιο του 2018 μέχρι σήμερα.
Οι συνεχείς αλλαγές στον Ενιαίο Κανονισμό Παροχών Υγείας (ΕΚΠΥ) και στα παραρτήματα (κατάλογος θεραπευτικών υπηρεσιών ανά πάθηση), αλλά και η παντελής έλλειψη ενημέρωσης γονέων και παιδιών που χρήζουν ειδικών θεραπειών καθώς και των υπαλλήλων του Οργανισμού προκαλούν χάος με προφανείς συνέπειες για το θεραπευτικό έργο. Οι οδηγίες προς τους υπαλλήλους του ΕΟΠΥΥ είναι ασαφείς, με αποτέλεσμα κάθε τοπικό υποκατάστημα να ερμηνεύει το ισχύον πλαίσιο κατά το δοκούν.
Ως αποτέλεσμα «αρκετοί γονείς αναστέλλουν τις θεραπείες των παιδιών. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει η βεβαιότητα πως θα λάβουν τα χρήματα που δικαιούνται, επιλέγουν να σταματήσουν, έστω και προσωρινά, μην έχοντας τη δυνατότητα να αντεπεξέλθουν οικονομικά. Το τοπίο παραμένει θολό ακόμα και για τις αποδείξεις του Δεκεμβρίου – ουδείς γνωρίζει εάν οι γονείς θα αποζημιωθούν με τον προηγούμενο ΕΚΠΥ ή με τον νέο» διαπιστώνει ο κ. Παναγιώτης Μπούρος, εκπρόσωπος του Συντονιστικού των Θεραπευτών Ειδικής Αγωγής και γ.γ. του Πανελληνίου Συλλόγου Εργοθεραπευτών.
Και ενώ οι θεραπευτές Ειδικής Αγωγής αρνούνται να συμβληθούν με τον ΕΟΠΥΥ, ο Οργανισμός επιχειρεί να… παρακάμψει τις αντιστάσεις τους, τροποποιώντας τον ΕΚΠΥ και… ανοίγοντας την πόρτα των ήδη συμβεβλημένων Κέντρων Αποθεραπείας και Αποκατάστασης (ΚΑΑ) στους ασφαλισμένους για συνεδρίες λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, ψυχοθεραπείας και φυσικοθεραπείας.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως όταν τέθηκε το θέμα των συμβάσεων βγήκαν στο φως οι παραλείψεις της πολιτείας σχετικά με την αναγνώριση του τίτλου και την άδεια άσκησης επαγγέλματος. «Το νομικό αυτό κενό έχει αναδεχθεί από τους επαγγελματίες των σχετικών κλάδων εδώ και χρόνια, με τους Συλλόγους να έχουν καταθέσει σχετικές προτάσεις στο ΚΕΣΥ» σημειώνει ο κ. Μπούρος.
Ο ίδιος δε επιμένει ότι «το βασικότερο αίτημα του κλάδου είναι να δοθεί επιτέλους λύση στα θεσμικά ζητήματα. Ο ΕΟΠΥΥ όμως έχει ως βασικό άξονα τη συρρίκνωση των παροχών και τη μείωση των δαπανών. Αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι η δαπάνη το 2016 ήταν 116 εκατ. ευρώ, ενώ εφέτος ο προϋπολογισμός κλείδωσε στα 67 εκατομμύρια. Και όλα αυτά, χωρίς να έχει προηγηθεί επιδημιολογική μελέτη που να αποτυπώνει τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού».
