Δεν είχαν καλά-καλά ανακοινωθεί οι βαθμολογίες των υποψηφίων στις εφετινές πανελλαδικές εξετάσεις, στα τέλη Ιουνίου, και όσοι κατάγονταν από πόλεις στις οποίες λειτουργούν περιφερειακά πανεπιστήμια άρχισαν να παίρνουν μηνύματα από κοντινούς και μακρινούς φίλους: «Ο γιος μου μάλλον περνάει στα Χανιά (ή στη Σάμο ή στα Γιάννενα κ.λπ.). Εχεις υπ’ όψιν σου κανένα σπίτι;». Την αγωνία των αποτελεσμάτων διαδέχθηκε η αγωνία της κατοικίας. Κάτι απολύτως λογικό, με τις τιμές των ενοικίων στα ύψη και τις θέσεις στις φοιτητικές εστίες ελάχιστες.  Από την πλευρά του υπουργείου Παιδείας, δύο κινήσεις δρομολογούνται: ο διπλασιασμός των θέσεων στις φοιτητικές εστίες τα επόμενα χρόνια και η αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος που θα ισχύσει από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο (σε 2.000 ευρώ για φοιτητή που κατοικεί μόνος του και 2.500 ανά φοιτητή σε περίπτωση συγκατοίκησης).

Νέες εστίες μέσω ΣΔΙΤ

Οσον αφορά τις διοικήσεις των πανεπιστημίων, ήδη στις 15 φοιτητικές εστίες που λειτουργούν σήμερα (με συνολική δυναμικότητα 7.385 κλινών) έχει δρομολογηθεί η προσθήκη μέσω ΣΔΙΤ (Σύμπραξης Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα) νέων εστιών στην Κρήτη, στη Θεσσαλία, στη Θράκη και στη Δυτική Μακεδονία. Παράλληλα, το Ιδρυμα Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ), που έχει την ευθύνη των φοιτητικών εστιών, με απόφασή του θα χρηματοδοτήσει για τις δύο επόμενες ακαδημαϊκές χρονιές τη στέγαση επιπλέον φοιτητών των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων Κρήτης, Δυτικής Μακεδονίας και Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης σε ξενοδοχεία του Ηρακλείου (80 δίκλινα δωμάτια), του Ρεθύμνου (35 δίκλινα), της Καστοριάς (30 δίκλινα), της Πτολεμαΐδας (30 δίκλινα), της Φλώρινας (15 δίκλινα), της Δράμας (20 δίκλινα), του Διδυμότειχου (15 δίκλινα) και της Ξάνθης (50 μονόκλινα).

Πρόβλημα βιωσιμότητας

Ποια είναι η σημερινή εικόνα; Πιο κοντά στην υλοποίησή της μέσω ΣΔΙΤ βρίσκεται η φοιτητική εστία του Πανεπιστημίου Κρήτης – εκκρεμεί η υπογραφή της τελικής σύμβασης για την κατασκευή 3.000 κατοικιών (περίπου 2.000 στο Ρέθυμνο και 1.000 στο Ηράκλειο). «Αν δεν αντιμετωπιστεί το θέμα της στέγης», λέει σχετικά ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργος Κοντάκης, «όλα τα περιφερειακά ιδρύματα θα έχουν πρόβλημα με τη βιωσιμότητά τους. Γιατί δεν αρκεί ένα πανεπιστήμιο να είναι καλό, θα πρέπει να μπορούν να στηρίξουν οι οικογένειές τους τα παιδιά ώστε να φοιτήσουν εκεί. Αν δεν μπορούν, δεν επιλέγουν να έρθουν σε ένα περιφερειακό πανεπιστήμιο αλλά σε κάποιο κοντά στο σπίτι τους». Αυτή τη στιγμή, η υπάρχουσα φοιτητική εστία και ένα ξενοδοχείο στο Ρέθυμνο φιλοξενούν 350 άτομα, ενώ στο Ηράκλειο μένουν σε ξενοδοχείο 120-140 φοιτητές. Ελάχιστος αριθμός, αν σκεφτεί κανείς ότι και στις δύο πόλεις φοιτούν περίπου 14.000.

«Στρατηγικής σημασίας» χαρακτηρίζει το να προσφέρει το πανεπιστήμιο όσο το δυνατόν μεγαλύτερη δυνατότητα στέγασης και σίτισης στους φοιτητές και στις φοιτήτριές του η πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Αννα Μπατιστάτου. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων διαθέτει περίπου 900 δωμάτια για τη στέγαση φοιτητών στα Γιάννενα και 76 δίκλινα στην Αρτα. Οπως λέει η πρύτανής του, πέρυσι στεγάστηκαν στις φοιτητικές κατοικίες και τα 255 άτομα που είχαν τις προϋποθέσεις του νόμου, κάτι που πιθανότατα θα γίνει και εφέτος.  Στο μεταξύ, η διοίκηση του Ιδρύματος διαθέτει και plan B: συνεργασία με την Περιφέρεια και τον δήμο για ενοικίαση ξενοδοχείου για τη στέγαση φοιτητών. Στο μεταξύ, από το 2002 λειτουργεί η πλατφόρμα e-Ενοικιάζεται (https://enoikiazetai.uoi.gr/) στην οποία καταχωρίζουν δωρεάν αγγελίες όσοι νοικιάζουν φοιτητική στέγη – έτσι οι φοιτητές μπορούν να βρουν συγκεντρωμένη πληροφορία. Μέχρι σήμερα έχουν επισκεφθεί την πλατφόρμα 313.095 μοναδικοί χρήστες.

Στην Πάτρα

«Οσοι πληρούν τα κριτήρια στην Πάτρα θα πάρουν δωμάτια» απαντάει από την πλευρά του ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών Χρήστος Μπούρας (να σημειωθεί ότι στις δύο φοιτητικές εστίες της πόλης υπάρχουν 845 κλίνες). Ο κ. Μπούρας προσθέτει ότι τα 10 δωμάτια για τη στέγαση των φοιτητών στο Μεσολόγγι τον Σεπτέμβριο θα έχουν φτάσει τα 40. Οσο για το Αγρίνιο, όπου λειτουργεί το 4ο κάμπους του πανεπιστημίου, παρά την προσπάθεια ενοικίασης ξενοδοχείου, δεν εκφράστηκε ενδιαφέρον.

Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχει τη δυνατότητα σε στεγάσει σήμερα 672 φοιτητές με ιδιόκτητες εστίες σε Χίο, Λέσβο και Σάμο, αλλά και ενοικιάσεις σε Ρόδο, Σύρο, Λήμνο και επικουρικά Λέσβο. Παράλληλα, προχωρά σε αγορές οικοπέδων σε Ρόδο και Σάμο, ενώ στη Μυτιλήνη, όπως λέει ο πρύτανής του Δημήτρης Παπαγεωργίου, έχουν ξεκινήσει συζητήσεις με τον δήμο και τη Μητρόπολη για την παραχώρηση οικοπέδων ώστε να επεκταθεί η υπάρχουσα φοιτητική εστία.

Το Airbnb επιδεινώνει το πρόβλημα

Ενα διαμέρισμα 40 τετραγωνικών μπορεί να φτάσει τα 800-900 ευρώ

Το φοιτητικό σπίτι (λίγων τετραγωνικών) για ενοικίαση είναι δυσεύρετο, όπως φαίνεται από τη μελέτη των στοιχείων της αγοράς, και όταν υπάρχει ενοικιάζεται σε υψηλές τιμές. Πόσο υψηλές; Σε μερικές περιπτώσεις, δυσθεώρητες. Ενα διαμέρισμα 40 τετραγωνικών μέτρων στο κέντρο των Χανίων, εάν βρεθεί, μπορεί να φτάσει και τα 800 με 900 ευρώ.

Κάτοικοι της περιοχής αναφέρουν την περίπτωση ενός διαμερίσματος μόλις 27 τετραγωνικών μέτρων που έφτασε να ενοικιάζεται 600 ευρώ!
«Λόγω της μη διαθεσιμότητας, στην πόλη μας έχουμε πάρα πολύ υψηλά ενοίκια» λέει στο «Βήμα» η πρόεδρος Μεσιτών Νομού Χανίων Λουκία Καλλιγιάννη. «Το πρόβλημα δεν περιορίζεται, όμως, μόνο στα μικρά εμβαδά, υπάρχει στα σπίτια όλων των μεγεθών. Θεωρώ ότι η εφετινή χρονιά είναι η χειρότερη για την ανεύρεση οικίας για ενοικίαση». Τόσο η ίδια όσο και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης Μεσιτών Κοσμάς Θεοδωρίδης καθώς και πρυτάνεις από περιφερειακά πανεπιστήμια μιλούν για τη μέθοδο της μεσοπρόθεσμης μίσθωσης, που εφαρμόζεται κατά κόρον ειδικά στις τουριστικές περιοχές. Με δυο λόγια, οι ιδιοκτήτες ενοικιάζουν σε φοιτητές το σπίτι από τον Οκτώβριο μέχρι τον Μάιο και τους υπόλοιπους μήνες το λειτουργούν με βραχυχρόνια μίσθωση – με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για κάποιον φοιτητή που έχει εξεταστική, ας πούμε, τον Ιούνιο.

Στο Ηράκλειο υπάρχουν ακόμα κάποια – λίγα – διαμερίσματα, όπως λέει η Αρτεμις Μαυράκη, πρόεδρος Μεσιτών Ανατολικής Κρήτης. «Ενδεικτικά ένα διαμέρισμα 40-50 τ.μ. στο κέντρο νοικιάζεται στα 550 στα 650 ευρώ. Οι μονόχωρες γκαρσονιέρες των 30-35 τετραγωνικών, αν δεν είναι στο κέντρο (ανάλογα φυσικά με τη θέση, την κατάσταση και αν είναι επιπλωμένο κ.λπ.), έχουν ενοίκιο περίπου 300-350 ευρώ». Η ίδια θεωρεί ότι η κατάσταση είναι ασφυκτική. Αφενός γιατί πολλά διαμερίσματα, κυρίως στο κέντρο, έχουν απορροφηθεί από το Airbnb. Και αφετέρου γιατί υπάρχει ζήτηση όχι μόνο από φοιτητές και αναπληρωτές καθηγητές, αλλά και από πολλούς υπαλλήλους των τουριστικών επιχειρήσεων που έρχονται να δουλέψουν στην Κρήτη.

Λίγο χαμηλότερο από το Ηράκλειο είναι το ενοίκιο για μια γκαρσονιέρα στη Σύρο (350-400 ευρώ) ή στη Μυτιλήνη (250-350 ευρώ) – στη Σάμο, όμως, οι τιμές είναι πιο λογικές, βρίσκει κανείς γκαρσονιέρα και με 200-250 ευρώ. «Λείπει η μικρή κατοικία από την αγορά. Και ό,τι υπάρχει, είναι σε υψηλά επίπεδα οι τιμές» λέει ο πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών – Αττικής Λευτέρης Ποταμιάνος.