Αν και η συζήτηση για το πότε θα γίνουν οι βουλευτικές εκλογές συνεχίζεται αναμοχλεύοντας το πολιτικό παιχνίδι, το μόνο σίγουρο είναι ότι στις 26 Μαΐου περίπου δέκα εκατομμύρια πολίτες θα κληθούν να προσέλθουν στις κάλπες για να εκλέξουν τους αντιπροσώπους τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι κάλπες, ακόμη και χωρίς εκείνες που θα «γεμίσουν» τη Βουλή, θα είναι και πάλι πολλές. Η ψήφιση του «Κλεισθένη Ι», του νέου εκλογικού νόμου, στα μέσα του καλοκαιριού και η εφαρμογή για πρώτη φορά στην Ελλάδα της απλής αναλογικής σε εκλογική αναμέτρηση αλλάζουν το τοπίο και μοιράζουν την τράπουλα από την αρχή. Αφού για να ληφθεί η οποιαδήποτε απόφαση στα συμβούλια θα πρέπει να συμφωνήσουν οι αντίπαλοι. Πλέον δημιουργείται ένα πλαίσιο άτυπων συναινέσεων, τουλάχιστον με το βλέμμα των επικεφαλής των συνδυασμών στραμμένο στη δεύτερη Κυριακή – που έχει προγραμματιστεί για τις 2 Ιουνίου 2019 -, οπότε και οι δύο πρώτοι συνδυασμοί που ναι μεν έλαβαν τις περισσότερες ψήφους, αλλά όχι την απόλυτη πλειοψηφία των έγκυρων ψηφοδελτίων, θα ξαναμπούν στη μάχη.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εσωτερικών εργάζονται με πυρετώδεις ρυθμούς όσον αφορά την τεχνική προεργασία που απαιτεί η ταυτόχρονη διεξαγωγή των εκλογών του Μαΐου, ενώ για την αποφυγή της ταλαιπωρίας των ψηφοφόρων τα εκλογικά τμήματα θα πολλαπλασιαστούν. Αλλά η αλλαγή του εκλογικού τμήματος που θα κληθούμε να ψηφίσουμε δεν είναι η μόνη και σίγουρα δεν έχει την ίδια βαρύτητα με τις αλλαγές που θα επιφέρει ο «Κλεισθένης Ι» μετά το άνοιγμα της κάλπης.
Υποψηφιότητες
και συνδυασμοί
Η εκλογή του δημάρχου και των δημοτικών συμβούλων γίνεται μόνο με συνδυασμούς, οι οποίοι θα πρέπει να περιλαμβάνουν εκτός από τον υποψήφιο δήμαρχο και τους δημοτικούς συμβούλους ανά εκλογική περιφέρεια. Η δήλωση του συνδυασμού επιδίδεται στον πρόεδρο του πολυμελούς Πρωτοδικείου το αργότερο 20 ημέρες πριν από την ημέρα της ψηφοφορίας. Οσον αφορά τον αριθμό των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων, αυτός θα πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσος με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας, με δυνατότητα προσαύξησης έως και 50%. Στον νόμο το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες και η αλλαγή του προαναγγέλθηκε από τον ίδιο τον υπουργό Εσωτερικών Αλέξη Χαρίτση στο πρόσφατο συνέδριο της ΚΕΔΕ και το προσεχές διάστημα αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή με τη μορφή τροπολογίας.
Κατανομή εδρών
Με την εφαρμογή του νέου συστήματος το σκηνικό στα δημοτικά συμβούλια αλλάζει, καθώς οι έδρες των δημοτικών συμβουλίων θα βγουν από την πρώτη κιόλας Κυριακή. Η αναλογική κατανομή των εδρών απαιτεί γνώσεις μαθηματικών, καθώς υπολογίζεται το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν σε όλα τα εκλογικά τμήματα ενός δήμου αθροιστικά όλοι οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές, διαιρείται με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχούν σε κάθε δημοτικό συμβούλιο και το πηλίκο, αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και καθένας τους καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο και το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης.
Ο «Κλεισθένης» επανέφερε και τις κοινότητες, όπως πλέον μετονομάστηκαν τα τοπικά και δημοτικά διαμερίσματα ανεξαρτήτως του πληθυσμού τους. Η εκλογή των συμβούλων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων θα γίνει με χωριστή κάλπη και κατά συνδυασμούς, ενώ για τις κοινότητες με πληθυσμό έως 300 κατοίκους η εκλογή προέδρων θα γίνεται με χωριστή κάλπη και με ενιαίο ψηφοδέλτιο όλων των μεμονωμένων υποψηφίων.
Οσον αφορά την κατανομή εδρών στα συμβούλια των κοινοτήτων, αυτή θα υπολογιστεί ως εξής: το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στην κοινότητα όλοι μαζί οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές διαιρείται με τον αριθμό των εδρών του συμβουλίου κοινότητας. Το πηλίκο που προκύπτει, αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο.
Οπως επίσης ανέφερε στο συνέδριο της ΚΕΔΕ ο υπουργός Εσωτερικών και αναμένεται να κατατεθεί η σχετική τροπολογία, ο πρόεδρος στις τοπικές κοινότητες θα εκλέγεται μόνο μεταξύ των δύο πρώτων σε ψήφους συνδυασμών και όχι από το σύνολο των υποψηφίων.
Περιφερειακές εκλογές
Η εκλογή των περιφερειακών αρχών δεν διαφέρει από εκείνη των δημοτικών. Σύμφωνα όμως με τον «Κλεισθένη Ι», ο υποψήφιος περιφερειάρχης δεν θα ορίζει εξαρχής τον αντιπεριφερειάρχη κάθε ενότητας και στα ψηφοδέλτια θα αναγράφονται με αλφαβητική σειρά τα ονόματα όλων των υποψήφιων περιφερειακών συμβούλων. Μετά τη νίκη του συνδυασμού ο νέος περιφερειάρχης θα ορίσει όχι μόνο τους θεματικούς αλλά και τους χωρικούς αντιπεριφερειάρχες που θα τον επικουρούν. Η θητεία των αντιπεριφερειαρχών δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 2 ετών.
Μπορεί από το καλοκαίρι να έχουν ξεκινήσει οι ανακοινώσεις των υποψηφιοτήτων για τους ΟΤΑ, ωστόσο η προεκλογική περίοδος αρχίζει επίσημα 2 μήνες πριν από την ημερομηνία των εκλογών. Δηλαδή περί τα τέλη Μαρτίου. Οι εκλεγμένοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα αναλάβουν τα καθήκοντά τους την 1η Σεπτεμβρίου 2019 και η θητεία τους θα λήξει στις 31 Δεκεμβρίου 2023.
«Σπάσιμο» των δήμων
Μετά τις γιορτές θα έλθει προς ψήφιση στη Βουλή η τροπολογία του υπουργείου Εσωτερικών για την αναθεώρηση του χωροταξικού τής Αυτοδιοίκησης, όχι στο σύνολό της, αλλά για την αντιμετώπιση ελάχιστων εξόφθαλμων περιπτώσεων η επίλυση των οποίων αποτελεί αίτημα των ίδιων των τοπικών κοινωνιών. Οπως και ο ίδιος ο Αλέξης Χαρίτσης έχει επαναλάβει, η συνολική αναθεώρηση του χωροταξικού λίγους μόνο μήνες πριν από την Κυριακή των εκλογών είναι μια πολιτικά ανώριμη και επικίνδυνη για την ίδια την Αυτοδιοίκηση κίνηση. Αν και επίσημα δεν έχουν ανακοινωθεί οι δήμοι που θα «σπάσουν», από τη Σταδίου αναφέρουν ότι θα είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού και η τελική επιλογή βασίζεται στις αποφάσεις που έχουν πάρει τα συμβούλια των συγκεκριμένων δήμων. Ταυτόχρονα, πριν κατατεθεί στο Κοινοβούλιο η τροπολογία, θα πρέπει να λυθούν ζητήματα καίρια για τη λειτουργία των νέων δήμων, όπως είναι μεταξύ άλλων η ρύθμιση των χρεών, η «περιουσία» τους, η στελέχωσή τους με διοικητικό και τεχνικό προσωπικό κ.ά.
