Το Εθνικό Σύστημα Υγείας φαίνεται ότι μπαίνει σε μια νέα εποχή, καθώς με υπουργική απόφαση μπαίνει τέλος και στην αποκλειστική απασχόληση των γιατρών στο Δημόσιο. Ετσι, μην έχοντας τη δυνατότητα η κυβέρνηση να εξασφαλίσει οικονομικές και διοικητικές συνθήκες ευνοϊκές για το δημόσιο σύστημα υγείας, ανοίγει την πόρτα στους λειτουργούς του Ιπποκράτη για ιδιωτικά ιατρεία και χειρουργεία, ανεξαρτήτως βαθμίδας.
Μάλιστα, από το μέτρο αυτό δεν εξαιρούνται ούτε οι ειδικευόμενοι. Η ηγεσία στην οδό Αριστοτέλους κάνει λόγο για μια εμβληματική μεταρρύθμιση που θα προσελκύσει περισσότερους γιατρούς στο ΕΣΥ, με συνεπακόλουθο τη βέλτιστη παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες. Οι εκπρόσωποι των γιατρών των δημόσιων νοσοκομείων επιμένουν πάλι πως η απόφαση αυτή ισοδυναμεί με το… πάρθιο βέλος για το ξήλωμα της δημόσιας υγείας. Και εγκαλούν τον υπουργό Υγείας πως επαναφέρει ένα μοντέλο που παραπέμπει στο υπερτροφικό και πελατειακό πρώην ΙΚΑ, εντείνοντας τις ανισότητες στην πρόσβαση.
Η υπουργική απόφαση, που ξεκλειδώνει χωρίς επιπλέον καθυστερήσεις τον δρόμο προς τον ιδιωτικό τομέα, επιχειρεί να μετριάσει τη συζήτηση αυτή καθορίζοντας προϋποθέσεις και ποινές, που ευαγγελίζεται πως θα λειτουργήσουν ως «ασφαλιστική δικλίδα» και θα κρίνουν εν τέλει το αποτέλεσμα. Στο πλαίσιο αυτό, δίδεται η δυνατότητα σε γιατρούς και οδοντιάτρους που υπηρετούν σε δημόσια νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας να ασκούν, εκτός τακτικού ωραρίου, ιδιωτικό έργο αναλαμβάνοντας τις ασφαλιστικές και φορολογικές υποχρεώσεις για το συγκεκριμένο διάστημα απασχόλησης.
Με τον τρόπο αυτόν τους ανοίγει ένα ευρύ φάσμα… ευκαιριών στον ιδιωτικό τομέα: Μπορούν δηλαδή, όσοι επιθυμούν, να διατηρούν ιδιωτικό ιατρείο, να παρέχουν ιατρικές υπηρεσίες με οποιαδήποτε σχέση (λ.χ. εμπειρογνώμονος, τεχνικού συμβούλου) και για θέματα εκπαίδευσης, επιμόρφωσης και εποπτείας των επαγγελματιών υγείας, οργάνωσης διαλέξεων και επιστημονικών εκδηλώσεων, συγγραφής επιστημονικών άρθρων, ιατρικών ενημερώσεων υγείας για νοσολογικές οντότητες, σε ιδιωτική κλινική ή ιδιωτικό διαγνωστικό ή θεραπευτικό εργαστήριο ή φαρμακευτικές επιχειρήσεις…
Δουλειές με «μέτρο»
Ο νομοθέτης εντούτοις βάζει κόφτες. Για παράδειγμα, εξαιρούνται οι προσωπικοί ιατροί κλάδου ιατρών ΕΣΥ από τη δυνατότητα παροχής ιδιωτικού έργου προς τον εγγεγραμμένο σε αυτούς πληθυσμό. Επιπρόσθετα, η χορήγηση άδειας ιδιωτικού έργου (από τον διοικητή της εκάστοτε δομής ή τον διοικητή της Υγειονομικής Περιφέρειας, που τηρούν υποχρεωτικά σχετικό αρχείο) παρέχεται υπό αυστηρές προϋποθέσεις όπως, για παράδειγμα, «η μη άσκηση κλινικού έργου σε ασθενείς που εξετάστηκαν στα τακτικά ιατρεία του νοσοκομείου ή στο Κέντρο Υγείας και κάθε διασυνδεόμενη με αυτό Μονάδας Υγείας, από τον ίδιο γιατρό ή σε όσους ασθενείς βρίσκονται στην ενιαία λίστα χειρουργείου».
Στη λίστα των προϋποθέσεων, αντίστοιχα, συμπεριλαμβάνεται και η μη διατάραξη της ολοήμερης, πέραν του τακτικού ωραρίου, λειτουργίας του νοσοκομείου καθώς και της ομαλής κατάρτισης του προγράμματος εφημεριών. Μάλιστα, ο νομοθέτης θέτει ως «κόκκινη γραμμή» η απόκλιση των δεικτών παραγωγικότητας (π.χ. σε επεμβάσεις ή κλινικό έργο) να μην υπερβαίνει το 10% εν συγκρίσει με το εξάμηνο που προηγείται της υποβολής της αιτήσεως.
Παράλληλα όμως προβλέπονται και ποινές σε περίπτωση παράβασης των όρων και προϋποθέσεων, όπως η άμεση ανάκληση άδειας ιδιωτικού έργου και η απαγόρευση υποβολής νέας αίτησης για διάστημα έξι μηνών. Εάν, δε, διαπιστωθεί πρώτη υποτροπή, η χρονική διάρκεια της απαγόρευσης εκτείνεται σε δύο έτη και σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής επέρχεται οριστική απώλεια του δικαιώματος.
Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση αυτή ξεδιπλώνει τη θεώρηση που έχει υιοθετήσει η ηγεσία του υπουργείου Υγείας, πως το σύστημα υγείας (δημόσιο και ιδιωτικό) είναι ένα. Και υπό το πρίσμα αυτό δρομολογούνται και άλλες δομικές αλλαγές που αναμένεται να αλλάξουν δραματικά το DNA του ΕΣΥ. Παραδείγματος χάριν, εκκρεμεί η απόφαση που θα ορίζει όλες τις λεπτομέρειες για τη σύναψη σχέσεων εργασίας των ιδιωτών γιατρών με τα δημόσια νοσοκομεία, ενώ παράλληλα πρόσφατα ο Αδωνις Γεωργιάδης προανήγγειλε σκληρά μέτρα για ιδιώτες γιατρούς που δεν «βάζουν πλάτη» σε δημόσιες δομές άγονων περιοχών.
Ο αντίλογος
Στο μεταξύ, στον πυρήνα του εν εξελίξει αντιλόγου, η συζήτηση προσανατολίζεται στον ορατό κίνδυνο ιδιωτικοποίησης του ΕΣΥ. Αρκετοί αναλυτές εν τούτοις έχουν επισημάνει πως ο δημόσιος χαρακτήρας έχει ήδη αλλοιωθεί στην πράξη επί δεκαετίες, γεγονός που αποτυπώνεται στις υψηλές ιδιωτικές δαπάνες. Οπως εξηγεί με γλαφυρό τρόπο στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ), Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, η δυνατότητα άσκησης ιδιωτικού έργου στους γιατρούς του ΕΣΥ «στην πραγματικότητα θα τους διευκολύνει να μεταβούν ομαλά στον ιδιωτικό τομέα. Το ανάποδο, η προσέλκυση δηλαδή ιδιωτών γιατρών στο δημόσιο σύστημα, δύσκολα θα συμβεί».
Και επιμένει πως η ηγεσία συστηματικά ασχολείται με το τι κάνουν οι λειτουργοί του ΕΣΥ στον ελεύθερό τους χρόνο (ιδιωτικό έργο πέραν του τακτικού ωαρίου και απογευματινά χειρουργεία), αντί να εστιάζει στο τι συμβαίνει στον παραγωγικό χρόνο του δημόσιου συστήματος. «Οι έρευνες μας δείχνουν πως το 45% των ελλήνων πολιτών απευθύνεται στον ιδιωτικό τομέα ούτως ή άλλως και το 75% δηλώνει πως εάν είχε την οικονομική δυνατότητα θα απευθυνόταν εκεί. Τα δεδομένα αυτά αποδεικνύουν πως δεν χρειάζεται ενίσχυση ο ιδιωτικός τομέας αλλά το Δημόσιο. Και αυτή η τάση ή η πρόθεση επιβεβαιώνεται διαρκώς» συμπληρώνει ο ίδιος.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Πως η ενίσχυση του ΕΣΥ θα έπρεπε να ξεκινήσει εκ των έσω, με αύξηση των απολαβών και θέσπιση κινήτρων ώστε να ανακοπεί το κύμα παραιτήσεων, του brain drain και του αναιμικού ενδιαφέροντος για κάλυψη θέσεων (ιδίως στις άγονες περιοχές) αλλά και με προσθήκη του ανθρώπινου δυναμικού που ούτως ή άλλως απαιτείται ώστε να ανταποκριθεί το σύστημα στη ζήτηση.
«Το μέτρο αυτό είναι υλοποίηση νόμου του 2022 και από τότε είχαμε δηλώσει πως η κυβέρνηση αντί να διορθώσει την αθλιότητα των απολαβών των νοσοκομειακών γιατρών, που είναι οι εξευτελιστικότεροι σε όλη την Ευρώπη, προσπαθεί να βάλει τους πολίτες, να πληρώσουν έξτρα από την τσέπη τους για να συμπληρώνει ο γιατρός τον μισθό του. Επίσης, το μέτρο, επειδή προβλέπει και συνεργασία με ιδιωτικές κλινικές, θα έχει ως συνέπεια ασθενείς να οδηγούνται εκβιαστικά στον ιδιωτικό τομέα. Τέλος, ο κ. Γεωργιάδης έχει νομοθετήσει και το αντίστροφο, δηλαδή ομάδες ιδιωτών γιατρών να εκτελούν ιατρικές πράξεις επ’ αμοιβή – π.χ. επεμβάσεις – στα δημόσια νοσοκομεία. Ολα αυτά σημαίνουν την κατάργηση του ΕΣΥ 40 χρόνια μετά την ίδρυσή του και γι’ αυτό η συντριπτική πλειονότητα των γιατρών είναι αντίθετοι με αυτόν τον κατήφορο» τονίζει από την πλευρά του στο «Βήμα» ο γ.γ. της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ) και νευροχειρουργός στο νοσοκομείο Νίκαιας, Παναγιώτης Παπανικολάου.
Οι αριθμοί
41.158
ευρώ είναι οι ετήσιες απολαβές των ειδικευμένων γιατρών στην Ελλάδα κατά μέσο όρο.
80.449
ευρώ είναι το αντίστοιχο ετήσιο εισόδημα των συναδέλφων τους στην Ισπανία. Οι πιο καλοπληρωμένοι γιατροί στην Ευρώπη είναι στο Λουξεμβούργο, με ετήσιο εισόδημα που αγγίζει τα 258.552 ευρώ.
5.000
κατά προσέγγιση είναι οι κενές θέσεις των γιατρών στο ΕΣΥ.
