«Νιώθω ζαλάδα», «έφαγα κάτι και με πείραξε στο στομάχι», «πονάει ο λαιμός μου», «πήγα στο φαρμακείο και μου βρήκαν πίεση 17», «έχω μία κήλη που θέλω να τη δείτε και να μου δώσετε παραπεμπτικό για τα τακτικά ιατρεία»…
Αυτά είναι μερικά από τα ήπια συμπτώματα – όπως τουλάχιστον τα περιγράφουν στους γιατρούς των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) του ΕΣΥ – που οδηγούν εκατοντάδες πολίτες στις εφημερίες των νοσοκομείων. Εκεί, όπου συνολικά παίρνουν σειρά για να εξεταστούν 1.200 ασθενείς (επείγοντα ή υπερεπείγοντα περιστατικά, τραυματίες, ασθενείς με βαριά νοσήματα…), με τις αναμονές μοιραία να ξεπερνούν ακόμη και τις 6 ώρες.
Εικόνες ντροπής στο Αττικόν
Οι εικόνες και οι μαρτυρίες που κάθε λίγο και λιγάκι έρχονται στην επικαιρότητα, με πιο πρόσφατες τις φωτογραφίες των ράντζων που επέστρεψαν στο νοσοκομείο Αττικόν, αποκαλύπτουν πως ο φόρτος στις εφημερίες κομβικών νοσοκομείων της πρωτεύουσας και οι αναμονές στα ΤΕΠ αποτελούν ένα χρόνιο πρόβλημα, με εξάρσεις και υφέσεις. Και παράλληλα επιβεβαιώνουν την ηχηρή απουσία αποτελεσματικών υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) που θα συγκρατούσαν το κύμα που ξεσπά στα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα.
Εχει υπολογιστεί πως το 20%-45% των περιστατικών που επισκέπτονται τα εφημερεύοντα νοσοκομεία θα μπορούσαν να είχαν εξυπηρετηθεί από πρωτοβάθμιες υπηρεσίες υγείας. Ενα ακόμη σημαντικό δεδομένο που συνθέτει το «παζλ» των στρεβλώσεων είναι πως οι διακομιδές ασθενών μέσω ΕΚΑΒ στα νοσηλευτικά ιδρύματα που εφημερεύουν μετά βίας αγγίζουν το 20% των συνολικών προσελεύσεων. Ομως, είναι επίσης τεκμηριωμένο πως στην Αθήνα κάθε 24ωρο κατά μέσο όρο καταγράφονται 4.500 επισκέψεις στα Επείγοντα.
Η εξίσωση γίνεται ακόμη πιο πολύπλοκη εάν συνυπολογίσει κανείς πως ανάμεσα στους χιλιάδες αυτούς ασθενείς είναι και εκείνοι οι πολίτες που εισέρχονται στις εφημερίες κατόπιν συνεννόησης με τον γιατρό τους (οι περιπτώσεις αυτές είναι γνωστές και ως «βαλιτσάκια») και λαμβάνουν εισιτήριο για νοσηλεία ή επέμβαση ως «πλασματικώς επείγοντα».
Δεν υπάρχουν «μαγικές λύσεις»
Σε κάθε περίπτωση το πολυπαραγοντικό αυτό πρόβλημα «τσαλακώνει» την εικόνα του ΕΣΥ αλλά και δοκιμάζει την υπομονή των χρηστών των δημόσιων υπηρεσιών υγείας και των υγειονομικών. Κατά την πρόσφατη συνάντηση του υπουργού Υγείας Αδωνη Γεωργιάδη το αίτημα της άμεσης μείωσης των αναμονών στις εφημερίες ήταν από τα πρώτα που ειπώθηκαν. Ο ίδιος, δε, επεσήμανε πως αποτελεί δείκτη αποδοτικότητας των διοικήσεων, με τους εμπλεκομένους να επισημαίνουν εν τούτοις στο «Βήμα» πως δεν υπάρχουν «μαγικές λύσεις» ενόσω δεν γίνονται οι απαιτούμενες παρεμβάσεις στην ΠΦΥ.
Παράλληλα όμως, και πίσω από τις κλειστές πόρτες στην οδό Αριστοτέλους, τεχνοκράτες σε συνεργασία με γιατρούς του ΕΣΥ σε κομβικές θέσεις επεξεργάζονται επί μήνες σχέδια για την ορθολογικότερη λειτουργία και οργάνωση των ΤΕΠ και του συστήματος εφημεριών των νοσοκομείων.
Και παρότι οι αποφάσεις δεν έχουν ακόμη ληφθεί – δεδομένου πως στο μεσοδιάστημα η σκυτάλη της ηγεσίας του υπουργείου άλλαξε χέρια –, έως και σήμερα συλλέγονται καθημερινά ποσοτικά στοιχεία από κεντρικά νοσοκομεία (π.χ. προσελεύσεις ανά εφημερία και νοσηλευτική κίνηση), που θα λειτουργήσουν ως «πυξίδα» για τη δρομολογουμένη αλλαγή μοντέλου.
Οι «μαύρες τρύπες» και οι προτάσεις
Στο μεταξύ, προτάσεις έχουν πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων, όπως αυτή που θέλει να σβήσει την ανομοιογένεια του εφημεριακού συστήματος στο Λεκανοπέδιο. Και αυτό διότι τα νοσοκομεία της 1ης ΥΠΕ ακολουθούν διαφορετικό μοντέλο από αυτό του Πειραιά, με αποτέλεσμα να προκύπτουν «μαύρες τρύπες» στον χάρτη υπηρεσιών.
Ενδεικτικά αναφέρεται πως όταν εφημερεύει το Νοσοκομείο της Νίκαιας ανοίγει τις πόρτες του από το πρωί με αποτέλεσμα έως το μεσημέρι να επικρατεί κατά κανόνα το αδιαχώρητο. Ομως, οι κάτοικοι της 2ης ΥΠΕ (Υγειονομική Περιφέρεια) δεν μπορούν να απευθυνθούν σε άλλο νοσοκομείο της περιοχής τους κατά τις πρωινές ώρες, όπως ισχύσει για τους ασθενείς της 1ης ΥΠΕ. Σημειώνεται, δε, πως το παράδειγμα του συγκεκριμένου νοσοκομείου δεν είναι τυχαίο, δεδομένου πως σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Υγείας κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των νοσοκομείων με τις περισσότερες προσελεύσεις στα ΤΕΠ (103.781 σε διάστημα 12 μηνών).
Πώς μεταφράζεται αυτό στην πράξη; Οτι το σύνολο των εξετασθέντων σε κάθε εφημερία κυμαίνεται από 1.100 έως 1.300.
Ενα ακόμη σενάριο που συχνά βγαίνει από τα συρτάρια των τεχνοκρατών στην οδό Αριστοτέλους είναι η 24ωρη εφημέρευση οκτώ αυτόνομων ΤΕΠ για το σύνολο του Λεκανοπεδίου. Στα θετικά της πρότασης αυτής είναι το γεγονός πως ο φόρτος των εφημεριών θα επιμεριζόταν (το κάθε ένα δηλαδή θα εξυπηρετούσε περί τους 500 ασθενείς ανά 24ωρο), ενώ παράλληλα αυτά θα αποτελούσαν «τροφοδότες» περιστατικών για τα υπόλοιπα νοσοκομεία. Ο βαθμός δυσκολίας τους, εν τούτοις, είναι πως θα πρέπει να έχει προηγηθεί η στελέχωση των συγκεκριμένων ΤΕΠ, ενώ η επιλογή των νοσηλευτικών ιδρυμάτων θα πρέπει να είναι προσεκτική ώστε το υψηλό καθημερινό «φορτίο» που θα καλούνται να σηκώσουν να μη στερεί υπηρεσίες υψηλής επιστημονικής εξειδίκευσης από τους ασθενείς.
«Πόλεμος» για τις ελλείψεις φαρμάκων
Θα ξεμείνουμε από φάρμακα; Πρόκειται, ίσως, για έναν από τους πιο συχνά διατυπωμένους προβληματισμούς των τελευταίων ημερών και ενόσω κλιμακώνεται η κόντρα για τις παράλληλες εξαγωγές και τις επιπτώσεις τους στην αγορά.
Αιτία στάθηκε η απόφαση του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) για άρση της απαγόρευσης παράλληλων εξαγωγών για 137 σκευάσματα. Σημειώνεται εν τούτοις πως για ακόμη 119 ο Οργανισμός έχει «κλείσει» τα σύνορα. Λίγα 24ωρα μετά ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ) κοινοποίησε μία λίστα σκευασμάτων προς εξαγωγή που κυκλοφορούσε μεταξύ των φαρμακαποθηκών. Σε αυτήν σύμφωνα με τον Σύλλογο συμπεριλαμβάνονται 135 φάρμακα που είναι σε έλλειψη (καμία διάθεση ή εξαιρετικά χαμηλή διαθεσιμότητα), ακόμη 12 των οποίων η διάθεση είναι περιορισμένη και 59 φάρμακα των οποίων η διάθεση είναι ελεύθερη. Σημειώνεται πως μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται αντιβιώσεις, εισπνεόμενα, ινσουλίνες, αντιεπιληπτικά κ.ο.κ.
Σε υψηλούς τόνους ήταν η απάντηση του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων, απορρίπτοντας και ανταποδίδοντας τις καταγγελίες: «Σκάνδαλο αποτελούν παρόμοιες λίστες που διακινούνται μεταξύ φαρμακείων, τις οποίες επίσης γνωρίζει η ηγεσία του ΠΦΣ και για τις οποίες για πολλοστή φορά “ποιεί την νήσσαν” βαφτίζοντας το κρέας ψάρι και κλείνοντας το μάτι στην ανομία. Αλλά και αυτό φανταζόμαστε δείχνει την αγωνία τους για τον έλληνα ασθενή». Στον απόηχο του πολεμικού κλίματος, πάντως, πηγές του ΕΟΦ επιμένουν πως όσα φάρμακα βγήκαν εκτός του καθεστώτος απαγόρευσης εξαγωγών δεν είναι σε έλλειψη. Και προσθέτουν πως η εφαρμογή από τις αρχές της περασμένης εβδομάδας του Ηλεκτρονικού Συστήματος Παρακολούθησης Διακίνησης Φαρμάκων (ΗΣΠΑΔΙΦ) θα λειτουργήσει ως… θεραπεία για την πρόληψη των ελλείψεων καθώς θα παρακολουθεί σχεδόν σε πραγματικό χρόνο τα αποθέματα.
