Αντιμέτωποι με τη Σκύλλα των επίορκων δημόσιων λειτουργών και τη Χάρυβδη των ανθρώπων της νύκτας είναι οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της εστίασης και της νυχτερινής διασκέδασης.

Αυτό υπογράμμισε η πρόσφατη εξάρθρωση εγκληματικής οργάνωσης και η σύλληψη 14 ατόμων που εκβίαζαν ιδιοκτήτες καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος απαιτώντας χρηματικά ποσά για να μη βεβαιωθούν διοικητικές παραβάσεις. Η δράση της οργάνωσης κρατούσε χρόνια και όπως σημειώνει στο «Βήμα» ο Γιώργος Καλλιακμάνης, πρόεδρος Αστυνομικών Υπαλλήλων Νοτιοανατολικής Αττικής, «στο σπίτι της Νάνσυς (σ.σ.: της φερόμενης ως αρχηγού της εγκληματικής οργάνωσης) βρέθηκαν σημειώσεις με ποσά και ονόματα καταστημάτων που αναφέρονται σε προηγούμενα έτη, πριν από το 2016, με κάποια από αυτά να έχουν κλείσει ενώ ορισμένα να λειτουργούν ακόμα».

Εκμεταλλευόμενα τις θέσεις ευθύνης που κατέχουν τα μέλη τους, τέτοια κυκλώματα διαμορφώνουν ένα μονοπωλιακό καθεστώς «οικονομικής τρομοκρατίας» για τα θύματά τους. Οπως υπογραμμίζει ο Γιώργος Καλλιακμάνης, «τα μαγαζιά της Αθήνας λυμαίνεται ένα δίκτυο εγκληματικής οργάνωσης στο οποίο συμμετέχουν επίορκοι δημόσιοι υπάλληλοι, δημοτικοί αστυνομικοί, υγειονομικοί υπάλληλοι, υπάλληλοι του υπουργείου Πολιτισμού».

Αν δεν ενδώσουν, κινδυνεύουν

Από την άλλη υπάρχουν και οι «προστάτες», άνθρωποι της νύκτας στους οποίους «οι καταστηματάρχες καλούνται να δώσουν επιπλέον μεροκάματο, και αν δεν ενδώσουν μπορεί και να δουν το μαγαζί τους καμένο» σημειώνει ο πρόεδρος Αστυνομικών Υπαλλήλων Νοτιοανατολικής Αττικής. Υπάρχει μάλιστα και… τιμοκατάλογος για όσα καλούνται να πληρώσουν οι επιχειρηματίες της εστίασης και της νυχτερινής διασκέδασης στους εκβιαστές τους.

Οπως εξηγεί ο Γιώργος Καλιακμάνης, «η ταρίφα των εκβιαστών ποικίλλει ανά περίπτωση και έχει να κάνει με το σημείο που βρίσκεται το κατάστημα, το είδος της επιχείρησης, καθώς και τον τζίρο που έχει». Πηγές από την Αστυνομία ανέφεραν στο «Βήμα» ότι οι τιμές που καταβάλλουν μηνιαίως οι επιχειρηματίες στους νυχτερινούς «προστάτες» διαμορφώνονται κατά προσέγγιση ως εξής: «Ενα μικρό καφέ-μπαρ ή καντίνα μπορεί να καταβάλλει αμοιβή προστασίας από 200 έως 500 ευρώ. Το κόστος για ένα μεγαλύτερο μπαρ κυμαίνεται μεταξύ 1.000-2000 ευρώ, ενώ για τα μεγαλύτερης χωρητικότητας μαγαζιά, τα νυχτερινά κέντρα, η «αμοιβή» για την «προστασία» τους ξεκινά από τις 2.000 ευρώ και ανεβαίνει».

«Είναι μια αυταπάτη να πιστεύουμε ότι αυτό που συμβαίνει στην Αθήνα δεν μπορεί να συμβαίνει σε όλη την Ελλάδα» σημειώνει ο Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, μιλώντας για δίκτυα εγκληματικών οργανώσεων που επεκτείνονται πέρα από τα όρια της πρωτεύουσας.

Ο Σταύρος Καφούνης, πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου της Αθήνας, παρατηρεί πως «όσο μεγαλύτερη είναι η κίνηση και η κατανάλωση στα καταστήματα τόσο μεγαλύτερα είναι και τα φαινόμενα αυτά, με «αρχηγό» φυσικά την Αθήνα και τις επιχειρήσεις που βρίσκονται σε αυτήν».

Ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών υπογραμμίζει και το πρόβλημα της «άτυπης συνεργασίας» μεταξύ των ίδιων των επαγγελματιών και των παράνομων κυκλωμάτων. Οι καταστηματάρχες υποκύπτουν σε εκείνους που έχουν τη δύναμη να παραβλέψουν τις όποιες παρατυπίες των επιχειρήσεών τους, θεωρώντας πως «ίσως τους συμφέρει να πληρώσουν ώστε να έχουν τη δυνατότητα να διατηρούν, για παράδειγμα, περισσότερα τραπεζοκαθίσματα». Ωστόσο, «είναι άδικος αυτός ο ανταγωνισμός για εκείνον τον καταστηματάρχη που είναι έννομος, γιατί ο πρώτος πλουτίζει εις βάρος του δεύτερου». Τονίζει, τέλος, πως για να στηθεί μια απάτη «χρειάζονται και οι «αρμόδιοι» που μπορεί να εμπλέκονται σε πέντε ή έξι υπηρεσίες, αλλά και οι ίδιοι οι επιχειρηματίες. Αλλωστε, το ταγκό θέλει δύο».

Ανάγκη αυστηρών κανόνων

«Η πολιτεία πρέπει να πάρει μέτρα στο διηνεκές γιατί άλλαξαν τόσες κυβερνήσεις και καμία από αυτές δεν έλαβε μέτρα ώστε να σταματήσουν τα φαινόμενα της νυχτερινής προστασίας και όλων αυτών των κυκλωμάτων που ανθούν» επισημαίνει ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Αθηνών, εξηγώντας ότι η έλλειψη κανόνων, πολιτικής βούλησης και δράσης συντηρούν και επιτείνουν αυτή τη νοσηρή κατάσταση. «Πρέπει να υπάρχουν σοβαρές δομές και καθαροί κανόνες για το πώς γίνεται η κατάληψη των πεζοδρομίων, για την υγιεινή και την ασφάλιση, σαφείς προϋποθέσεις αδειοδότησης. Οσο όλα αυτά είναι θολά και υπάρχουν πολλές υπηρεσίες που τα εποπτεύουν, ευνοείται η κυκλοφορία του «μαύρου» χρήματος που ανατροφοδοτεί χρόνιες παθογένειες» καταλήγει ο Γιάννης Χατζηθεοδοσίου.

Από τη μεριά του, ο Σταύρος Καφούνης σημειώνει πως «αυτά τα προβλήματα εμφανίζονται γιατί ο νόμος είναι είτε ανεφάρμοστος είτε δυσεφάρμοστος. Εμείς πιέζουμε για τη λειτουργία της αγοράς, για την απελευθέρωση των κοινόχρηστων χώρων από τα πολυάριθμα τραπεζοκαθίσματα αλλά και την εξάλειψη παραβατικών συμπεριφορών οι οποίες από κάποιους καλύπτονται».

Η διαφθορά σε αριθμούς

Κάποιες φορές τα κυκλώματα έρχονται αντιμέτωπα με τον νόμο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων Σωμάτων Ασφαλείας, στο πρώτο εξάμηνο του 2024 πραγματοποιήθηκαν 32 αυτόφωρα και 121 συλλήψεις με δράστες 25 αστυνομικούς, έναν λιμενικό, 31 δημόσιους υπαλλήλους και 64 ιδιώτες. Το 2023 περιήλθαν σε γνώση της υπηρεσίας 910 καταγγελίες. Οι 626 αφορούσαν αδικήματα διαφθοράς στην Αστυνομία, στο Λιμενικό και στο Πυροσβεστικό Σώμα και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Οι καταγγελίες διαφθοράς σε βάρος δημοσίων υπαλλήλων ανέρχονται στο 25% του συνόλου (159 καταγγελίες), ενώ το 10% των καταγγελιών αφορούσε δράστες αστυνομικούς, οι οποίοι σε συνεργασία με δημόσιους υπαλλήλους ενεπλάκησαν σε 63 περιστατικά διαφθοράς. Οι καταγγελίες σε βάρος δημοσίων υπαλλήλων περιλαμβάνουν 145 περιπτώσεις αδικημάτων παράβασης καθήκοντος, 69 περιπτώσεις δωροληψίας, 34 περιπτώσεις δωροδοκίας, ενώ σε 7 περιπτώσεις το αδίκημα αφορούσε τη σύσταση εγκληματικής οργάνωσης.

Αντίστοιχα, οι καταγγελίες για αστυνομικούς σε συνεργασία με υπαλλήλους του δημόσιου τομέα αφορούσαν κυρίως τα αδικήματα της παράβασης καθήκοντος με 136 περιπτώσεις. Αλλα αδικήματα ήταν εκείνα της δωροληψίας (22 περιπτώσεις), της δωροδοκίας (12 περιπτώσεις), ενώ για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης αναφέρονται 12 περιπτώσεις.

Συντονισμός: Αγγελος Σκορδάς

Γράφει: Ηλιάνα Δανέζη

Επιμελεια: Παναγιώτης Σωτήρης