«Εχω ήδη σκεφτεί να συγκατοικήσω με μια φίλη μου η οποία έχει και αυτή ένα παιδάκι. Το έχουμε συζητήσει πολλές φορές. Θα ήταν ευλογία και για το παιδί μου να μεγαλώσει με ένα άλλο παιδί αφού δεν έχει αδερφάκι». Αυτά είναι τα πρώτα λόγια της Χρύσας, η οποία μεγαλώνει μόνη της το 15 μηνών κοριτσάκι της στην Αθήνα. Και στις δύσκολες στιγμές τι κάνει;
«Πριν από μερικούς μήνες έπαθα λουμπάκο, δεν μπορούσα με τίποτα να σηκωθώ από το κρεβάτι» λέει η ίδια. «Ομως η ανάγκη να φροντίσω το παιδί μου μού έδωσε τη δύναμη να σηκωθώ και κάπως να τα καταφέρω…».
Η τάση mommune και πώς ξεκίνησε
Πάντως, βοήθεια (αλλά και συναισθηματική υποστήριξη) φαίνεται ότι μπορεί να υπάρξει. Η τάση mommune φαίνεται να διαδίδεται ταχύτατα σε όλο και περισσότερες χώρες του εξωτερικού. Τι είναι αυτή; Πρόκειται για μονογεϊκές οικογένειες – ή αλλιώς single mothers – που επιλέγουν να συγκατοικούν με άλλες γυναίκες οι οποίες βρίσκονται στην ίδια ακριβώς συνθήκη: Γυναίκες που γνωρίζονται μεταξύ τους και μοιράζονται τους λογαριασμούς, τις καθημερινές αγωνίες, τα παιδιά τους κάνουν παρέα και φροντίζει η μία την άλλη. Ο όρος προκύπτει από το mom = μητέρα και το commune = κοινότητα. Αρα είναι μια κοινότητα που αποτελείται από μητέρες.
Η ιδέα «γεννήθηκε» από μια Αμερικανίδα, την Kristin Batykefer, η οποία έχασε τη δουλειά της στον τομέα του μάρκετινγκ. Σε συνέχεια αυτού, χώρισε και από τον σύζυγό της και βρέθηκε μόνη της με το παιδί της. Για να τη βοηθήσουν κάποιοι φίλοι, την κάλεσαν μαζί με την 4χρονη κόρη της να μείνει στο σπίτι τους στο Τζάκσονβιλ, το οποίο είχε τέσσερα δωμάτια.
Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού και η φίλη της κάλεσαν στη συνέχεια και την καλύτερή της φίλη, η οποία είχε χωρίσει επίσης. Ετσι ήρθε να μείνει και αυτή μαζί τους στο σπίτι, μαζί με τα παιδιά της ενός και πέντε χρόνων. Μετά την εξέλιξη αυτή, οι τρεις γυναίκες έφτιαξαν μια κοινότητα, το «mommune». Με αυτού του είδους τη συγκατοίκηση οι γυναίκες ομολογούν ότι αφενός έχουν λιγότερα έξοδα, αισθάνονται ότι κάποιος μπορεί να τις φροντίσει όταν ασθενούν ή όταν χρειαστούν βοήθεια με τα παιδιά τους.
Το μόνο που ήθελα ήταν μια ζεστή σούπα…
Η ζωή για τις μονογονεϊκές οικογένειες, που αφορά κυρίως γυναίκες, έχει αντικειμενικές δυσκολίες. «Θυμάμαι μια μέρα που γύρισα από τη δουλειά και δεν αισθανόμουν καλά, είχα πυρετό, πονούσα στον λαιμό μου. Το μόνο που ήθελα ήταν να έχω μια ζεστή σούπα και κάποιον να μου κρατήσει το παιδί» λέει η Κατερίνα, η οποία έχει χωρίσει εδώ και 3 χρόνια και έχει ένα αγοράκι 6 χρονών που μεγαλώνει μόνη της.
Ο πατέρας έχει μια τυπική συμμετοχή στο μεγάλωμά του, όπως εξομολογείται η Κατερίνα, ενώ λέει στο «Βήμα» ότι έχει συζητήσει με μια καλή της φίλη τη συγκατοίκηση. Αιτία για μια τέτοια απόφαση, όπως εξηγεί, είναι ότι τα παιδιά τους κάνουν ήδη παρέα, ενώ οι δύο γυναίκες γνωρίζονται καιρό και έχουν περάσει τα «τεστ» της φιλίας. «Θα μου άρεσε στο παιδί μου να μεγαλώνει με ακόμα ένα παιδί που γνωρίζει κιόλας. Το συζητούμε με τη φίλη μου» αναφέρει.
«Θα ήθελα να είχα μια βοήθεια»
Η Αρτεμις έχει ένα παιδάκι 15 μηνών, του οποίου την ανατροφή έχει αναλάβει εξ ολοκλήρου η ίδια, καθώς ο πατέρας του δεν θέλει να έχει καμία επαφή μαζί του. «Εχω φοβερό πρόβλημα σε ό,τι προκύπτει εκτός προγράμματος. Εκεί θα ήθελα να είχα μια βοήθεια» λέει. Και η ίδια η Αρτεμις έχει σκεφτεί τη συγκατοίκηση με μια φίλη της η οποία έχει κι αυτή χωρίσει πρόσφατα. «Εχω ζήσει με άλλους κατά τη διάρκεια των σπουδών μου και μου άρεσε. Τη φίλη μου την ξέρω πολλά χρόνια, θα κάνουμε παρέα και εμείς και τα παιδιά μας» εξηγεί.
Είναι λοιπόν τάση; Τα μειωμένα προσωπικά έξοδα θα ήταν η αιτία και για την Εύα να ακολουθήσει τη νέα τάση συγκατοίκησης. Αυτό τουλάχιστον εξομολογείται στο «Βήμα». Εφυγε από το χωριό της σε ηλικία 25 χρονών με ένα παιδί, το οποίο τώρα φοιτά στην Α’ Δημοτικού. Δεν έχει καμία βοήθεια και το να έμενε με άλλες γυναίκες που έχουν επίσης παιδιά – όπως λέει – θα της άρεσε. «Το μόνο που θα με δυσκόλευε θα ήταν η καθαριότητα και ο προσωπικός χώρος. Αλλά από την άλλη ξέρω ότι θα είχα και εγώ παρέα και ο γιος μου και λιγότερα προσωπικά έξοδα» συνεχίζει.
Οι Επιφυλάξεις
Τα «λεπτά» σημεία της ανατροφής των παιδιών
Στις μέρες μας η γονεϊκότητα έχει πάρει πολλές και διαφορετικές μορφές. Δεν σημαίνει απλά κύηση, ή γάμο, ούτε καν αναγκαστικά συμπίπτει με τη σεξουαλικότητα. Ολο και πιο συχνά όταν ένα παιδί μιλάει με τους γονείς του δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι οι βιολογικοί του γονείς, δεν σημαίνει ότι έχουν βιώσει την κύησή του. Ωστόσο, η κυρία Αννα Κανδαράκη, κλινική ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια με ειδίκευση στη ψυχοπαθολογία παιδιού εφήβου και ενήλικα, λέει ότι υπάρχουν και κίνδυνοι για την ανάπτυξη των παιδιών σε ένα περιβάλλον στο οποίο δεν υπάρχουν διαχωρισμένοι ρόλοι. Αυτό, όπως λέει, θυμίζει την Πολιτεία του Πλάτωνα όπου για να μην υπάρχει πένθος στα παιδιά που χάνουν τη μητέρα τους ή για να μην υπάρχει πένθος στις μητέρες που χάνουν τα παιδιά τους, όλοι τελικά να ανήκουν σε όλους. Αυτό που ανήκει σε όλους όμως μήπως τελικά δεν ανήκει σε κανέναν;
Οπως εξηγεί η κυρία Κανδαράκη, ειδικά η μητρική σχέση αν δεν έχει ένα προστατευμένο πλαίσιο μπορεί να γίνει επικίνδυνη. Για παράδειγμα, αν μια μητέρα έχει άλλο τρόπο για να μεγαλώνει τα παιδιά της και έχει έναν δικό της τρόπο που σχετίζεται με συντρόφους, τι μήνυμα θα πάρουν τα παιδιά για το πλαίσιο της οικογένειας ή για το ποια άτομα ουσιαστικά απαρτίζουν την οικογένεια; Εδώ λοιπόν ένα παιδί μπορεί να μπερδευτεί.
Επίσης, σύμφωνα με την Αννα Κανδαράκη, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος το παιδί να βιώσει αποχωρισμούς αν μια γυναίκα φύγει με το παιδί της από μια αντίστοιχη σχέση συγκατοίκησης, αλλά τα δυο παιδιά βιώνουν τη σχέση τους ως αδερφική. Ετσι, όπως καταλήγει η ίδια, χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή στην ανήλικη αναπτυξιακή φάση που βρίσκεται ένα παιδί, για τις σχέσεις που δημιουργούνται μέσα στο σπίτι, ώστε να μην αναγκαστεί να βιώσει και αποχωρισμούς.
