Την ημέρα της φωτιάς στο Μάτι η Μαριάνθη Χανδρινού και η μητέρα της έτρεξαν να βρουν διέξοδο στη θάλασσα. Εφτασαν στην παραλία και έμειναν εκεί για ώρες, κάνοντας τη μία κλήση μετά την άλλη στο Λιμενικό, εκλιπαρώντας για βοήθεια. Το Μάτι γέμισε καπνούς και το θερμικό φορτίο έκαψε τα κορμιά τους.

Η Μαριάνθη, 17 ετών τότε, νοσηλεύτηκε για δυόμισι μήνες στο νοσοκομείο με εγκαύματα στο 15% του κορμιού της. Η μητέρα της, Μαρία, είχε εγκαύματα στο 25% του σώματός της.

Η Μαριάνθη ενηλικιώθηκε μέσα στο νοσοκομείο – γιόρτασε τα γενέθλιά της στο δωμάτιο νοσηλείας. Μόλις είχαν βγει τα αποτελέσματα των Πανελλαδικών. Οι συμμαθήτριές της της διηγούνταν ιστορίες από τις πρώτες τους διακοπές μόνες στα νησιά και εκείνη περίμενε το εξιτήριο. «Ηταν δυόμισι δύσκολοι μήνες. Μεταμοσχεύσεις… μεταγγίσεις αίματος…» θυμάται. Σήμερα εργάζεται ως επισκέπτρια υγείας.

«Η εμπειρία μου με έκανε να μπορώ να αντιλαμβάνομαι τον πόνο των ανθρώπων και να δίνω στους ασθενείς μου αυτό που έχουν ανάγκη, την κατανόηση» λέει.

Η 23χρονη σήμερα κοπέλα αγαπάει τον εαυτό της, αγαπάει το σώμα της. Γιατί αν δεν το αγαπήσει πρώτα η ίδια δεν μπορεί να περιμένει από κανέναν άλλον να το αγαπήσει, όπως λέει. Δεν ήταν πάντα εύκολα τα πράματα. Δεν προσπερνάς πάντα εύκολα τα αδιάκριτα βλέμματα ούτε τις αδιάκριτες ερωτήσεις.

Η Μαριάνθη θυμάται τα πρώτα χρόνια. «Με κοιτούσαν επίμονα… «Είμαι εγκαυματίας από το Μάτι». Αυτό τούς έλεγα μόνο. Οποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Πλέον δεν κοιτάζουν τα εγκαύματα, κοιτάζουν εμένα, γιατί εγώ τους «δείχνω» πού να κοιτάξουν» λέει γεμάτη αυτοπεποίθηση.

Πορτρέτο της Μαριάνθης Χανδρινού από τον φωτογράφο Πάνο Ζουλάκη για την έκθεση φωτογραφίας και το λεύκωμα με τίτλο «Εγκαυμα, κάνοντας το αόρατο ορατό» με αφορμή την Πανελλήνια Ημέρα Πρόληψης Εγκαυμάτων (16η Δεκεμβρίου) το 2023

«Μια ριπή αέρα»

«Το πρώτο χαστούκι ήταν όταν προσπάθησα να σηκωθώ όρθιος. Επρεπε να ξεκινήσω να μαθαίνω να περπατάω από την αρχή» λέει ο εγκαυματίας Δημήτρης Φιλιππής. Τέσσερις μήνες έμεινε στο νοσοκομείο. Δυόμισι μήνες στην Εντατική και ενάμιση μήνα σε πλήρη καταστολή.

Οι εικόνες της 23ης Ιουλίου δεν βγαίνουν από το μυαλό του. «Γκρέμισα την πόρτα με το αυτοκίνητο αλλά κόλλησε στο ρέμα. Μια ριπή αέρα μού έκαψε τα πνευμόνια και τα χέρια. Στη μηχανή έκαψα τα πόδια μου. Εκαψα και το χέρι μου, όταν στην προσπάθειά μου να σηκωθώ όρθιος έπιασα μια κολόνα» θυμάται. «Ο Κωνσταντίνος ο γιος μου και η μητέρα του ήταν οι σκέψεις μου. Αυτός ήταν και ο λόγος που σηκώθηκα…» λέει.

Ο Δημήτρης έφτιαχνε μπρούντζινες κατασκευές, φωτιστικά και έπιπλα. Εχασε όμως το χέρι του και δεν μπορεί να επιστρέψει στη δουλειά. Η ζωή της οικογένειας άλλαξε. «Το χέρι μου όταν πέρασα από την επιτροπή το χαρακτήρισαν  ακρωτηριασμένο. Βέβαια όταν πήρα το χαρτί δεν ήταν πια ακρωτηριασμένο, ήταν αγκυλωμένο» λέει με απογοήτευση.

Πορτρέτο του Δημήτρη Φιλιππή από τον φωτογράφο Πάνο Ζουλάκη για την έκθεση φωτογραφίας και το λεύκωμα με τίτλο «Εγκαυμα, κάνοντας το αόρατο ορατό» με αφορμή την Πανελλήνια Ημέρα Πρόληψης Εγκαυμάτων (16η Δεκεμβρίου) το 2023

Το Εθνικό Μητρώο

Αφόρητοι πόνοι, παρατεταμένες νοσηλείες και τεράστιο κόστος για αναπλαστικές κρέμες, αντηλιακές κρέμες, σιλικόνες και πιεστικά ενδύματα. Ενα δυσβάστακτο οικονομικό φορτίο που ο κάθε εγκαυματίας καλούνταν να σηκώσει μόνος του.

Από τη φωτιά στο Μάτι όμως γεννήθηκε το Εθνικό Μητρώο Εγκαυμάτων, ένα μητρώο που οργάνωσε τις ανάγκες των εγκαυματιών σε κάθε στάδιο και σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας εξασφαλίζει την κάλυψη βασικών εξόδων μέσω ΕΟΠΥΥ.

Δύο εθελοντές, κάτοικοι του Ματιού, η Μαρίνα Καρύδα και ο Αλέξανδρος Ανδρονόπουλος, δημιούργησαν τη SALVIA, μια οργάνωση που βοηθά όσους επέζησαν να γιατρέψουν τις πληγές τους. «SALVIA, το φυτό της φωτιάς» λέει η Μαρίνα που έχει αφιερώσει ένα βιβλίο με τίτλο «ΜΑΤΙ, 23 Ιουλίου 2018» στην εθνική τραγωδία.

Στο εθνικό μητρώο έχουν μπει εγκαυματίες που τραυματίστηκαν πριν και μετά το Μάτι, σε δασικές πυρκαγιές αλλά και οικιακά ατυχήματα. «Αυτή τη στιγμή έχει συσταθεί μία ομάδα γιατρών, πλαστικών και λοιμωξιολόγων, προκειμένου να καταρτιστεί το Εθνικό Σχέδιο Δράσης Αντιμετώπισης Εγκαυμάτων. Η πολιτεία άκουσε τις ανάγκες των εγκαυματιών και τα κενά που υπάρχουν και προσπαθεί να τα καλύψει» λέει η Μαρίνα Καρύδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Salvia κάθε χρόνο καίγονται στη χώρα περίπου 4.000 άτομα – 800 από αυτά χρειάζονται νοσηλεία. Ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς, αφού οι εγκαυματίες ζητούν να υπάρχει η δυνατότητα επιπλέον κάλυψης, των φυσιοθεραπειών, των συνεδριών με τους ψυχολόγους αλλά και των απαιτητικών χειρουργείων.

Δεν επουλώνεται

Η Αρτεμις Καψύλη κάηκε στις 26 Αυγούστου 2016, στο νησί της, τη Χίο. Η φωτιά ξέσπασε το βράδυ. «Ηταν 12 τα μεσάνυχτα όταν μας ξύπνησε η γυναίκα που έχει το καφενείο για να απομακρυνθούμε από τα σπίτια μας, μέχρι τότε δεν είχαμε ακούσει ούτε μία προειδοποίηση» λέει η Αρτεμις. Το χωριό της, η Σιδηρούντα, κυκλώθηκε από τη φωτιά.

«Η φωτιά κατέβαινε τη ρεματιά. Ολοι περίμεναν να σβήσει στη θάλασσα. Δημιουργήθηκε όμως μια καμινάδα και μας παγίδευσε!». Η Αρτεμις θυμάται να τρέχει στον μοναδικό δρόμο του χωριού. «Επεσα κάτω. Πώς είναι η κόλαση; Αυτή ήταν η εικόνα. Υστερα είδα τη ζωή μου να περνάει μπροστά από τα μάτια μου. Θυμάμαι ότι σκέφτηκα τα παιδιά μου, κάλυψα το πρόσωπό μου με τα χέρια και άρχισα να τρέχω μέσα στη φωτιά. Καιγόμουνα αλλά είχα τόση αδρεναλίνη που εκείνη την ώρα δεν πονούσα. Κανένας δεν αναλάμβανε να με πάει στο νοσοκομείο!».

Οπως εξηγεί, χάθηκαν 10 ώρες μέχρι να γίνει η αεροδιακομιδή στην Αθήνα. Πέρασε τρεισήμισι μήνες στο νοσοκομείο και έκανε 13 μεγάλα χειρουργεία! Οταν πήρε εξιτήριο, άρχισε τις φυσικοθεραπείες.

Η Αρτεμις Καψύλη, που υπέστη σοβαρά εγκαύματα στις 26 Αυγούστου 2016 στη Χίο, νοσηλεύτηκε επί τρεισήμισι μήνες και υποβλήθηκε σε 13 επεμβάσεις

Για πάντα

Οκτώ χρόνια μετά δεν μπορεί να ξεχάσει. Αναντικατάστατο στήριγμα ο φαρμακοποιός σύζυγός της και τα παιδιά της. Σε μια περιπέτεια εξαιρετικά δύσκολη ψυχολογικά και οικονομικά. «Μόνο η μάσκα στοίχιζε 1.400 ευρώ. Προσθέστε και το κόστος των πιεστικών ενδυμάτων και των κρεμών που έπρεπε να καλύψουν τεράστιες επιφάνειες».  Οταν άκουσε για το Μητρώο εγκαυματιών, η Αρτεμις προσέγγισε τη Μαρίνα, προκειμένου στο Μητρώο να μπουν και εγκαυματίες πριν από την τραγωδία στο Μάτι.

Το έγκαυμα είναι ένα τραύμα που κουβαλάς πάντα μαζί σου, μαζί με τις μνήμες που το προκάλεσαν. Δεν περνάει αλλά συντηρείται για πάντα, γι’ αυτό, όπως λέει η Αρτεμις, οι εγκαυματίες χρειάζονται εφ’ όρου ζωής οικονομική στήριξη και κάποια στιγμή θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη το ενδεχόμενο να καλύπτονται για τους εγκαυματίες και κάποια χειρουργεία σε ιδιωτικά νοσοκομεία, ειδικά όταν οι εγχειρήσεις είναι σύνθετες και απαιτείται συνδυασμός ιατρικών ειδικοτήτων.