Δικαιοσύνη. Απόδοση ποινικών ευθυνών. Τιμωρία. Δικαίωση εις μνήμην, όσων με άδικο, οδυνηρό και μαρτυρικό τρόπο έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια της φονικής πυρκαγιάς, τέσσερα χρόνια πριν, στο Μάτι. Δικαίωση για όσους κατάφεραν να σωθούν, αλλά δεν θα πάψουν να θυμούνται και να μετρούν απώλειες και πληγές όσα χρόνια κι αν περάσουν.
Ολα αυτά αποτελούν το διακύβευμα της δίκης που ξεκινά τη Δευτέρα το πρωί ενώπιον του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου της Αθήνας, με τους συγγενείς των θυμάτων και τους εγκαυματίες να αξιώνουν από τους δικαστές, πέρα από την τιμωρία, να στείλουν με την απόφασή τους και ένα διαφορετικό μήνυμα για να μην επαναληφθούν στο μέλλον τέτοια εγκληματικά λάθη που στοίχισαν 103 ανθρώπινες ζωές, 30 τραυματίες και ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή.
Είκοσι ένα άτομα στο εδώλιο
Για τους επόμενους μήνες στη δικαστική αίθουσα θα αναβιώσουν δεκάδες ιστορίες, μέσα από μαρτυρίες τόσο ξεχωριστές, γεμάτες συναισθήματα, πόνο και πένθος, που θα αποτυπώνουν όσα ο καθένας από τους εκατό και πλέον μάρτυρες βίωσαν εκείνο το απόγευμα της 23ης Ιουλίου 2018, όταν η φωτιά που ξέσπασε στην περιοχή Νταού Πεντέλης από αμέλεια ενός ηλικιωμένου κατέβηκε με ορμή στο Μάτι σαρώνοντας ζωές και περιουσίες.
Στο εδώλιο θα καθίσουν (όσοι επιλέξουν να είναι παρόντες και δεν προτιμήσουν να εκπροσωπηθούν από τους δικηγόρους τους, όπως έχουν δικαίωμα από τον νόμο) 21 άτομα που φέρονται ως υπαίτιοι για την τραγωδία και οι οποίοι, κατά περίπτωση, θα δικαστούν για τα αδικήματα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια κατά συρροή διά παραλείψεως από υπόχρεους και μη, αλλά και της πρόκλησης σωματικών βλαβών κατά συρροή. Ανάμεσα σε εκείνους που θα κριθούν από τη Δικαιοσύνη είναι η πρώην περιφερειάρχης Αττικής, οι τότε δήμαρχοι της περιοχής, ο πρώην γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας και στελέχη της Υπηρεσίας, υψηλόβαθμα στελέχη της Πυροσβεστικής και της ΕΜΑΚ, αλλά και ο 72χρονος που προκάλεσε την έναρξη της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης, ο οποίος κατηγορείται για εμπρησμό από αμέλεια.
Στους τότε αρμόδιους που θα καθίσουν στο εδώλιο, η Δικαιοσύνη χρεώνει ανετοιμότητα, μη άμεση επέμβαση με χρήση κάθε μέσου, καθυστερημένη κινητοποίηση τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο περιστολής των συνεπειών της μεγάλης φωτιάς με έγκαιρη εκκένωση οικισμών και κήρυξη της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη διάσωση πολιτών σε ανάγκη.
Καταπέλτης το εισαγγελικό πόρισμα
Οι εισαγγελείς που είχαν διενεργήσει την έρευνα υπό την εποπτεία του τότε προϊσταμένου της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, σημερινού αντεισαγγελέα Εφετών Ηλία Ζαγοραίου, περιγράφοντας το απόλυτο μπάχαλο της κρατικής μηχανικής, στο πόρισμά τους κάνουν λόγο για «πλήρη σύγχυση και άγνοια για την πραγματική κατάσταση και την εικόνα του μετώπου της πυρκαγιάς στους διάφορους οικισμούς» και παραθέτουν ότι «δεν γνώριζαν ποιος ήταν κάθε χρονική στιγμή ο επικεφαλής των δυνάμεων στο πεδίο της πυρκαγιάς». Η φονική πυρκαγιά στο Μάτι, που δεν έχει προηγούμενο στα χρονικά των καταστροφών των τελευταίων δεκαετιών, αποτέλεσε σημείο αιχμής για την απόδοση ευθυνών στην τότε κυβέρνηση, καθώς η διαχείρισή της συγκέντρωσε τα πυρά της αντιπολίτευσης. Το εισαγγελικό πόρισμα στο θέμα των ευθυνών για τη διαχείριση της φονικής πυρκαγιάς ενδεικτικά ανέφερε:
l Δεν υπήρξε η αναγκαία προληπτική εναέρια επιτήρηση.
l Ηταν ανεπαρκής η κινητοποίηση των αρμοδίων υπηρεσιών για την καταστολή της πυρκαγιάς.
l Δεν διατέθηκαν άμεσα όλες οι διαθέσιμες επίγειες και εναέριες δυνάμεις, λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι είχε εκδηλωθεί πυρκαγιά και στην Κινέτα.
l Δεν υπήρξε ορθή επιχειρησιακά διαχείριση των εναέριων μέσων.
l Η αποτίμηση του μεγέθους του κινδύνου ήταν άστοχη.
l Υπήρξε καθυστέρηση διάγνωσης της κρισιμότητας της κατάστασης.
l Εσφαλμένη επιχειρησιακή προτεραιότητα κατά την αντιμετώπιση πλειόνων πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν σε μικρή απόσταση.
l Ανετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού.
l Μη άμεση χρησιμοποίηση των διαθεσίμων μέσων πυρόσβεσης.
Από τα πρώτα στάδια ποινικής διερεύνησης της υπόθεσης είχε προκαλέσει σοκ η εισαγγελική παραδοχή ότι ήταν τέτοιο το μέγεθος της ασυνεννοησίας των κρατικών υπηρεσιών και τέτοιο το χάος, που δεν ήξεραν ούτε ποιος ήταν ο επικεφαλής των επίγειων δυνάμεων. Μετά την άσκηση της ποινικής δίωξης ακολούθησε η διενέργεια πολύμηνης δικαστικής έρευνας από τον 6ο τακτικό ανακριτή Αθανάσιο Μαρνέρη, ο οποίος είχε τη γνώμη ότι για συγκεκριμένη ομάδα κατηγορουμένων η ποινική δίωξη θα έπρεπε να αναβαθμιστεί στο κακούργημα της έκθεσης. Αίτημα όμως που απορρίφθηκε τόσο από τους αρμόδιους εισαγγελείς και τελικά, με βάση και το βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών που υιοθέτησε την πρόταση του εισαγγελέα Εφετών Παναγιώτη Μεϊδάνη, οι 21 κατηγορούμενοι θα δικαστούν για συγκεκριμένα πλημμελήματα αναμένοντας πλέον την κρίση της Δικαιοσύνης.
Μακρά η ποινική διαδικασία
Η εκδίκαση της υπόθεσης αναμένεται να διαρκέσει πολλούς μήνες, λόγω του μεγάλου αριθμού των κατηγορουμένων και των μαρτύρων. Το στοίχημα βέβαια για τη Δικαιοσύνη είναι η ποινική διαδικασία, με σεβασμό και στα δικαιώματα των κατηγορουμένων, να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό, καθώς σε λίγους μήνες ήδη συμπληρώνονται τέσσερα χρόνια από την τέλεση των αξιόποινων πράξεων που περιγράφονται στις σελίδες του κατηγορητηρίου και θα έχει διανυθεί ο μισός από τον χρόνο παραγραφής των αδικημάτων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός από το ποινικό σκέλος της διερεύνησης της σοβαρής αυτής υπόθεσης, οι συγγενείς των θυμάτων έχουν προσφύγει και στα διοικητικά δικαστήρια, αναμένοντας και τις δικές τους αποφάσεις επί των διεκδικήσεών τους για αποζημιώσεις εξαιτίας συγκεκριμένων παραλείψεων εκπροσώπων της Πολιτείας που, όπως επισημαίνουν και στα δικόγραφά τους, συνδέονται αιτιωδώς με το τραγικό αποτέλεσμα και την εκατόμβη των νεκρών που άφησε πίσω της η πυρκαγιά στο Μάτι.
