Οι διαρκείς επιπτώσεις της πανδημίας της COVID-19, σε συνδυασμό με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις συνέπειές του, κατέστησαν το 2022 ένα έτος παγκόσμιων κρίσεων. Ωστόσο, η ανθρώπινη ευτυχία φάνηκε «εξαιρετικά ανθεκτική», σύμφωνα με την Εκθεση Παγκόσμιας Ευτυχίας του 2023, η οποία κατέγραψε παγκόσμιους μέσους όρους ελαφρώς υψηλότερους σε σχέση με τα χρόνια πριν από την πανδημία.
Η πανδημία ευνόησε την καλοσύνη
Η έρευνα διαπίστωσε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα καλοσύνης σε όλες τις παγκόσμιες περιοχές από ό,τι πριν από την πανδημία, ενώ όταν ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν τη ζωή τους σε μια κλίμακα από το 1 έως το 10, οι άνθρωποι κατά μέσο όρο έδωσαν βαθμολογίες ίσες ή μεγαλύτερες σε σχέση με τα έτη 2017-2019.
Επιπλέον, παρά τους υψηλότερους αριθμούς θανάτων μεταξύ των ηλικιωμένων, τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών κατά μέσο όρο ανέφεραν βελτιώσεις στην ευτυχία τους σε σχέση με τις νεότερες ομάδες.
«Είναι καταπληκτικό» σχολίασε ο Τζον Χέλιγουελ, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολούμπια και ένας εκ των συντακτών της έκθεσης. «Ακόμα και κατά τη διάρκεια αυτών των δύσκολων ετών, τα θετικά συναισθήματα παρέμειναν δύο φορές πιο διαδεδομένα από τα αρνητικά και τα συναισθήματα θετικής κοινωνικής υποστήριξης διπλάσια από εκείνα της μοναξιάς».
Οι πρώτοι και οι έσχατοι
Η έκθεση, η οποία βασίζεται σε δεδομένα παγκόσμιας έρευνας από 100.000 ανθρώπους, τοποθετεί τη Φινλανδία στην πρώτη θέση για έκτη συνεχή χρονιά. Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν οι υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες, μαζί με την Ολλανδία, την Ελβετία, το Λουξεμβούργο αλλά και το Ισραήλ, με τις μετρήσεις όμως να έχουν γίνει πριν από τις φετινές αναταραχές.
Τις τελευταίες θέσεις του πίνακα καταλαμβάνουν το Αφγανιστάν, το οποίο βρισκόταν τελευταίο και πριν από την επιστροφή των Ταλιμπάν το 2021, και ο Λίβανος, όπου το 80% του πληθυσμού του ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ οι σχεδόν καθημερινές διακοπές ρεύματος διαρκούν έως και 22 ώρες την ημέρα. Επίσης, συνολικά, δεκατρείς από τις 20 λιγότερο ευτυχισμένες χώρες είναι στην Αφρική.
Πέρα από τη διάκριση Δύσης και αναπτυσσόμενων χωρών, η έρευνα καταδεικνύει και ένα χάσμα μεταξύ των περισσότερο και των λιγότερο ευτυχισμένων χωρών στη λίστα, με αυτές που βρίσκονται στην κορυφή να είναι πιο στενά ομαδοποιημένες από αυτές που βρίσκονται στο τέλος της κατάταξης. Για τις χώρες της πρώτης δεκάδας, για παράδειγμα, οι εθνικές βαθμολογίες αξιολόγησης ζωής έχουν μέση διαφορά μικρότερη από 0,7 μονάδες. Στην τελευταία δεκάδα, ωστόσο, το εύρος των βαθμολογιών καλύπτει 2,1 μονάδες.
Η επιρροή του πολέμου
Στην Ουκρανία η καταγεγραμμένη καλοσύνη ανέβηκε σε επίπεδα-ρεκόρ με υψηλές βαθμολογίες λόγω αλληλεγγύης, αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για να ανακόψει τη συνολική πτώση της ευτυχίας στη χώρα, η οποία βρέθηκε στην 92η θέση. Η «ανησυχία» αυξήθηκε σημαντικά στην Ουκρανία, όμως παρέμεινε αμετάβλητη στη Ρωσία, η οποία συνολικά βρισκόταν στην 70ή θέση στην κατάταξη της ευτυχίας.Η μελέτη εντόπισε μια διαφορά στη στάση στην Ουκρανία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 και την εισβολή του 2022. «Παρά το μέγεθος της ζημιάς στην Ουκρανία, οι αξιολογήσεις μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022 παρέμειναν υψηλότερες από ό,τι στον απόηχο της προσάρτησης του 2014, καθώς υπάρχει μια ισχυρότερη αίσθηση κοινού σκοπού, καλοσύνης και εμπιστοσύνης στην ουκρανική ηγεσία» εξήγησε ο Ζαν Εμανουέλ Ντε Νεβ, άλλος ένας από τους συντάκτες και διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου Ευεξίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Η Ελλάδα ουραγός στην ΕΕ
Στην 58η θέση, η Ελλάδα είναι από τις τελευταίες δυτικές χώρες στην κατάταξη ευτυχίας και συγκεκριμένα η προτελευταία χώρα της ΕΕ, πάνω μόνο από τη Βουλγαρία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πάνω από την Ελλάδα βρίσκονται και δύο βαλκανικά κράτη, αυτά του Κοσόβου και της Κροατίας, ενώ πιο ευτυχισμένοι, σύμφωνα με την έρευνα, εμφανίζονται και οι κάτοικοι του Ελ Σαλβαδόρ, μιας από τις πιο βίαιες χώρες στον κόσμο και η οποία τον τελευταίο χρόνο είχε κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης στο πλαίσιο της καταπολέμησης των συμμοριών.
