«Με την τέλεση των πρώτων γάμων μεταξύ δύο γυναικών και δύο ανδρών στο Δημαρχιακό Μέγαρο Αθηνών, ανοίξαμε τον δρόμο για ίσα δικαιώματα για όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους» δηλώνει με περηφάνια στο «Βήμα» ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας, ο οποίος έχει ήδη τελέσει γάμους ομόφυλων ζευγαριών, μεταξύ των οποίων και του συγγραφέα Αύγουστου Κορτώ με τον επί χρόνια σύντροφό του, δικηγόρο Αναστάσιο Σαμουηλίδη.
Εκφράζοντας τα συναισθήματά του για τη νομική επισφράγιση των σχέσεων αυτών στο Δημαρχείο Αθηνών, υποστηρίζει πως αποτέλεσαν μια συγκινητική συγκυρία για όλους τους εμπλεκομένους.
«Ευχαριστώ θερμά όλα τα ζευγάρια που επιλέγουν το Δημαρχιακό Μέγαρο για να φιλοξενήσει μια τόσο προσωπική στιγμή, την πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής τους, όπως συνηθίζουμε να λέμε» συμπληρώνει, σπεύδοντας να προσκαλέσει όσα ζευγάρια σκέφτονται το μεγάλο βήμα να το κάνουν στο ιστορικό κτίριο της οδού Αθηνάς. Ο δήμαρχος Αθηναίων κάνει, επίσης, λόγο για όσους πολιτικούς γάμους πρόκειται να γίνουν το προσεχές διάστημα στον Δήμο. «Εως το τέλος Ιουνίου έχουν προγραμματιστεί άλλοι έξι πολιτικοί γάμοι, ενώ ήδη έχουν εκδοθεί 31 άδειες».
Συνολικά στην Ελλάδα, από την ψήφιση του σχετικού νόμου στις 15 Φεβρουαρίου μέχρι σήμερα, έχουν τελεστεί 44 γάμοι μεταξύ ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, με την πλειονότητα (30) να αφορά ζευγάρια ανδρών και τους 14 ζευγάρια γυναικών.
Χρειάστηκε να περάσουν 42 χρόνια από τη θέσπιση του πολιτικού γάμου μεταξύ ετερόφυλων ατόμων μέχρι τη στιγμή «της ψήφισης της ισότητας στον γάμο που αποκαθιστά μια σειρά από αθέμιτες διακρίσεις εις βάρος των ομόφυλων ζευγαριών», όπως λέει ο δικηγόρος Βασίλης Σωτηρόπουλος.
Τελικά, στις 16 Φεβρουαρίου 2024 – κατόπιν μιας άκρως πολωτικής δημόσιας συζήτησης –, δημοσιεύθηκε ο νόμος 5089 για την ισότητα στον πολιτικό γάμο, στο πρώτο άρθρο του οποίου αναφέρεται πως «αποσκοπεί στη διασφάλιση της αρχής της ισότητας, μέσω της επέκτασης της δυνατότητας σύναψης γάμου και σε πρόσωπα του ίδιου φύλου και στην ενίσχυση της προστασίας από διακρίσεις».
Πέρα από τη συμβολική αξία της η πράξη του γάμου ρυθμίζει μία σειρά κρίσιμων ζητημάτων που βρίσκονταν για δεκαετίες σε εκκρεμότητα για τα ομόφυλα ζευγάρια. «Το καθεστώς της αναγνώρισης του συζύγου σε ζευγάρια που ο ένας σύζυγος είναι πολίτης κράτους εκτός ΕΕ επιτρέπει – βάσει του Ευρωπαϊκού Δικαίου – τη νόμιμη παραμονή του στη χώρα μας για λόγους οικογενειακής επανένωσης.
Επίσης, η δέσμη δικαιωμάτων που προβλέπει ο γάμος αφορά την αναγνώριση της συγγένειας με τα τέκνα που προϋπάρχουν από τον έναν σύζυγο ή που πρόκειται να αποκτηθούν. Επιπλέον, μόνο με τον γάμο επιτρέπεται ο ένας σύζυγος να τεκνοθετήσει το ήδη υπάρχον – θετό ή βιολογικό – παιδί του άλλου συζύγου, γεγονός που δίνει λύσεις στο μεγάλο πρόβλημα που υπήρχε με τη μη αναγνώριση της κοινής γονεϊκότητας για ομόφυλα ζευγάρια με παιδιά» εξηγεί ο Βασίλης Σωτηρόπουλος.
Αναφορικά με τους γάμους που έχουν ήδη τελεστεί στο εξωτερικό, ο νομικός, ως πληρεξούσιος δικηγόρος ομόφυλων ζευγαριών, υπογραμμίζει πως οι τελεσθέντες γάμοι στο εξωτερικό πρόκειται να αναγνωριστούν «με βάση τις νέες διατάξεις του νόμου που επιτρέπει την αναγνώριση υπαρχόντων γάμων με σχετικές δηλώσεις και υποβολή δικαιολογητικών στο ειδικό ληξιαρχείο του υπουργείου Εσωτερικών».
Τι πιστεύουν οι Ελληνες
«Είναι δικαίωμα της κοινωνίας μας να εξελίσσεται και καθήκον μας να αγκαλιάζουμε τη διαφορετικότητα, να υπερασπιζόμαστε την ισότητα και να γιορτάζουμε την αγάπη σε όλες τις μορφές της. Είναι ευθύνη μας να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι πολίτες της Αθήνας και της Ελλάδας θα πρέπει να ζουν και να αγαπούν όπως εκείνοι επιλέγουν, με αξιοπρέπεια και σεβασμό» τονίζει εμφατικά ο δήμαρχος Αθηναίων. Με την άποψή του, άλλωστε, φαίνεται πως συντάσσεται πλέον σημαντικό μέρος της κοινωνίας.
Σύμφωνα με πρόσφατη πανελλαδική έρευνα της διαΝΕΟσις («Τι πιστεύουν οι Ελληνες», 2024) που διεξήχθη από τη Metron Analysis σε δείγμα 1.102 ατόμων (σε άτομα ηλικίας 17 ετών και άνω), η ελληνική κοινωνία δείχνει να είναι ανοιχτή πια και να επιδοκιμάζει την καθολική ισότητα στον γάμο. Ετσι, στην ερώτηση «Συμφωνείτε με το να επιτρέπονται οι γάμοι μεταξύ των ομόφυλων ζευγαριών», το 60% των ερωτηθέντων απαντά θετικά.
Αξίζει να σημειωθεί, εξάλλου, πως συν τω χρόνω έχει παρατηρηθεί μια εμφανής μετατόπιση της άποψης των Ελλήνων υπέρ του δικαιώματος των ομόφυλων ζευγαριών να τελούν πολιτικό γάμο, καθώς στην ίδια ακριβώς ερώτηση τον Φεβρουάριο του 2022 θετικά διακείμενο εμφανιζόταν το 51,7% των Ελλήνων. Αντίστοιχα, στο ίδιο ερώτημα τον Απρίλιο του 2015 μόλις το 36,3% των ερωτηθέντων είχε απαντήσει καταφατικά.
Δεν αρκεί μόνο η νομική ισότητα
Απεναντίας, η ελληνική κοινωνία δεν δείχνει ακόμη έτοιμη να αποδεχθεί το δικαίωμα ύπαρξης μιας ευρύτερης οικογένειας αποτελούμενης από γονείς του ίδιου φύλου. Στη σχετική ερώτηση, μόλις το 35,8% όσων συμμετείχαν τάσσεται υπέρ της προοπτικής ύπαρξης μιας ΛΟΑΤΚΙ+ οικογένειας, ενώ το υπόλοιπο 62,3% απορρίπτει ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
«Το ζητούμενο δεν είναι μόνο η νομική ισότητα. Υπάρχει και η πραγματική ισότητα, η οποία παραμένει ζητούμενο στην καθημερινότητα των ζευγαριών. Πρόκειται, φυσικά, για μια διαδικασία που δεν τελειώνει ποτέ, όπως για κάθε κατηγορία πολιτών που υφίσταται διακρίσεις» υπογραμμίζει ο Βασίλης Σωτηρόπουλος.
Από την πλευρά του, ο Χάρης Δούκας παραμένει αισιόδοξος, επιμένοντας πως το ζητούμενο είναι να δημιουργηθεί μια κοινωνία απόλυτης ισότητας. «Θα βάλουμε κι εμείς το δικό μας λιθαράκι για να χτίσουμε μια πιο δίκαιη και συμπεριληπτική κοινωνία, χωρίς αποκλεισμούς. Μπορούμε πραγματικά όλοι μαζί να αλλάξουμε τον κόσμο μας προς το καλύτερο» καταλήγει.
Συντονισμός: Αγγελος Σκορδάς
Επιμέλεια: Παναγιώτης Σωτήρης
