«Εχετε μήνυμα στο αυτοκίνητό σας»

«Εχετε μήνυμα στο αυτοκίνητό σας». Η παράφραση του τίτλου της ρομαντικής κομεντί που στα τέλη της δεκαετίας του ’90 μύησε το φιλοθεάμον κοινό στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, όταν η κυριαρχία του Διαδικτύου φάνταζε πολύ μακρινή, ταιριάζει γάντι στο SafeStrip. Το παγκοσμίως πρωτοπόρο, ευφυές σύστημα μεταφορών που αναπτύσσεται στην Ελλάδα είναι ο καλύτερος σύμμαχος του οδηγού για ασφαλείς διαδρομές. Οσο κι αν τα προσωποποιημένα μηνύματα για τις καιρικές συνθήκες, τα διόδια, την κατάσταση του οδοστρώματος στην οθόνη του αυτοκινήτου ή σε ένα mobile app μοιάζουν με βουτιά στο μέλλον, η κυριαρχία των έξυπνων οχημάτων δεν είναι τόσο μακριά.

Οι ειδικοί μάλιστα προαναγγέλλουν ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία τα αυτόνομα οχήματα θα αποτελέσουν βιώσιμη επιλογή στις μετακινήσεις. Η ασφάλεια στην άσφαλτο λοιπόν αναδεικνύεται σε κρίσιμο παράγοντα, σε συνδυασμό με το ευρωπαϊκό Vision Zero, το όραμα για μηδενικούς θανάτους από τροχαία μέχρι το 2050. Στην Ευρώπη χάνονται ετησίως 25.000 άνθρωποι στον δρόμο, ενώ διεθνώς έχουμε 1,3 εκατ. θανάτους.

Η καινοτομία του SafeStrip, που αναπτύσσεται με βασικό εταίρο το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (ΙΜΕΤ) του Εθνικού Κέντρου Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, έγκειται στη διάδραση δρόμου, οχήματος, οδηγού. Βασίζεται στην πρωτοποριακή ιδέα της real time μετάδοσης πληροφοριών, στατικών και δυναμικών, που αφορούν τον δρόμο και τις περιβαλλοντικές και κυκλοφοριακές συνθήκες στα κινούμενα οχήματα.

«Το σύστημα είναι πρωτοποριακό διεθνώς, καθώς υποστηρίζει πλήθος εφαρμογών που έχουν σχέση με την ασφαλή οδήγηση. Ορισμένες εξ αυτών σήμερα υποστηρίζονται από άλλα συστήματα, αλλά μεμονωμένα και όχι αποτελεσματικά. Το SafeStrip παρέχει σε κάθε οδηγό έγκαιρη, προσωποποιημένη προειδοποίηση εντός του οχήματός του και στη γλώσσα του» εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Ευάγγελος Μπεκιάρης, διευθυντής του ΙΜΕΤ. Οι οδηγοί θα λαμβάνουν όλη την πληροφόρηση είτε στα ευφυή συστήματα του αυτοκινήτου τους, είτε μέσω app στο κινητό τους, εφόσον το όχημα δεν είναι κατάλληλα εξοπλισμένο.

Μια λεπτή ταινία, πάχους μόλις μερικών χιλιοστών, στην οποία είναι ενσωματωμένη μια σειρά «έξυπνων» νανο- και μικρο-αισθητήρων τοποθετείται στην άσφαλτο. Οι αισθητήρες μετρούν, σε πραγματικό χρόνο, περιβαλλοντικά μεγέθη, όπως η θερμοκρασία και η υγρασία, καθώς και δομικές παραμέτρους του οδοστρώματος. Η μέτρηση της συσσώρευσης βλάβης στο οδόστρωμα γίνεται με τη χρήση αισθητήρων παραμόρφωσης. Η επεξεργασία μέσω αλγορίθμων των σημάτων που συλλέγονται στοχεύει στην πρόβλεψη της διάρκειας ζωής του οδοστρώματος σε σχέση με την κίνηση των οχημάτων και τον τύπο της υποδομής. Εκτός από τη βελτίωση της ασφάλειας, αυτό αναμένεται να μειώσει σημαντικά το κόστος συντήρησης για τις εταιρείες διαχείρισης.

Επίσης, με τη χρήση σειρών μικρο-διακοπτών, ενσωματωμένων επίσης στην ταινία, ανιχνεύονται τα οχήματα και η κίνησή τους, ενώ ταυτόχρονα γίνεται και ταυτοποίηση του οχήματος μέσω συστήματος RFID υψηλής συχνότητας που επιτρέπει την προσωποποιημένη πληροφόρηση οδηγού-οχήματος για πιθανούς κινδύνους. Στοιχεία που εν γένει μετρά το σύστημα είναι η στιγμιαία ταχύτητα, η αναγνώριση της κατεύθυνσης του οχήματος, της λωρίδας κυκλοφορίας, καθώς και ανίχνευση της θέσης του οχήματος εντός αυτής, αλλά και ως προς την κατεύθυνση κίνησης του δρόμου. Επίσης, κατηγοριοποιείται το όχημα (τετράτροχο, δίκυκλο, φορτηγό κ.λπ.) και μέσω στατιστικής επεξεργασίας παρέχονται πολύτιμες πληροφορίες όγκου κίνησης οχημάτων και μέσης ταχύτητας κυκλοφορίας.

Στα μεγάλα πλεονεκτήματα αυτού του ευφυούς συστήματος περιλαμβάνεται το χαμηλό κόστος, το οποίο όταν μπει σε φάση βιομηχανικής παραγωγής εκτιμάται σε 1.500-3.000 ευρώ ανά εγκατάσταση, συγκρινόμενο π.χ. με την τοποθέτηση πινακίδων εναλλασσόμενων μηνυμάτων που κοστίζουν έκαστη 90.000-150.000 ευρώ. Επίσης, τοποθετείται εύκολα επί της υποδομής χωρίς παρεμβατικές, χρονοβόρες και δαπανηρές διαδικασίες. Το σύστημα έχει τη δυνατότητα να μεταδίδει μηνύματα με ακρίβεια σε ένα εύρος 10 χλμ.

Οι αισθητήρες και τα ηλεκτρονικά στοιχεία κάθε ταινίας προστατεύονται, χάρη στην ειδικά διαμορφωμένη ρητίνη που χρησιμοποιείται στην ενθυλάκωση της διάταξής τους, έναντι τόσο των ακραίων περιβαλλοντικών συνθηκών όσο και των επιβαλλόμενων φορτίσεων από τα διερχόμενα οχήματα.

Πρόκειται εξάλλου για ένα ενεργειακά αυτόνομο σύστημα, αφού συλλέγει ενέργεια από το περιβάλλον μέσω καινοτόμων τεχνολογιών, όπως ηλιακοί συλλέκτες και ενέργεια από δονήσεις που παράγουν τα διερχόμενα αυτοκίνητα. Η ενέργεια αποθηκεύεται σε μικρού μεγέθους, επαναφορτιζόμενες και μη, μπαταρίες. Μία ακόμη διεθνής καινοτομία είναι η ασύρματη μεταφορά ενέργειας από πλευρικούς σταθμούς, που συλλέγουν ηλιακή ή/και αιολική ενέργεια, ανάλογα με τη χώρα και τις καιρικές συνθήκες, και τη μεταδίδουν ασύρματα στο πρωτεύον σύστημα. Το ενεργειακό σύστημα ενσωματώνει έξυπνους αλγορίθμους για τη βελτιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας αξιοποιώντας μοντέλα πρόβλεψης και τεχνικών μηχανικής μάθησης.

Εκτός από ελεγχόμενο περιβάλλον σε πίστες δοκιμών σε Ισπανία, Γαλλία και Ιταλία, το σύστημα θα δοκιμαστεί και σε πραγματικές συνθήκες με 4 ερευνητικά αυτοκίνητα και 3 ερευνητικές μοτοσικλέτες σε τέσσερις κύκλους. Στην Ελλάδα, το διάστημα Μάρτιος – Μάιος 2019 το SafeStrip θα κάνει δοκιμές στην Αττική Οδό.

Μετά την πιλοτική φάση, πρόκειται να αναπτυχθούν ειδικές εφαρμογές προειδοποίησης για αφύλακτες σιδηροδρομικές διαβάσεις, εν εξελίξει έργα στον δρόμο, ασφαλή κυκλοφορία σε διασταυρώσεις, έξυπνη στάθμευση, παρακολούθηση φθοράς οδοστρώματος και πρόγνωσης των αναγκών συντήρησης. Επίσης, εφαρμογές που θα αντικαταστήσουν τις πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων με προσωποποιημένα μηνύματα, όπως και την υπάρχουσα υποδομή είσπραξης διοδίων με αυτόματη διέλευση. Ακόμη, ειδικές εφαρμογές θα αναπτυχθούν και θα αξιολογηθούν αποκλειστικά για αυτόνομα οχήματα. Ολα τα παραπάνω αφορούν τόσο τους οδηγούς, όσο και τους χειριστές Κέντρων Διαχείρισης Κυκλοφορίας (ΚΔΚ).

Οπως λέει ο κ. Μπεκιάρης στο «Βήμα», μετά την ολοκλήρωση της δοκιμαστικής περιόδου το ΙΜΕΤ πρόκειται να καταθέσει αίτημα κατοχύρωσης ευρεσιτεχνίας, προκειμένου να μπορεί να αξιοποιήσει μέσω ενός licensing agreement τα αποτελέσματα του έργου. Αυτή την περίοδο βρίσκεται προς τούτο σε εξέλιξη η εκπόνηση ενός business plan για την ανάπτυξη μιας spin-off εταιρείας. Πρόκειται για ένα νομικό πρόσωπο που συστήνεται για την εμπορική αξιοποίηση και εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας. Το έργο SafeStrip συγχρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020.