Στη διασταύρωση της οδού Μάνου Κατράκη με τη λεωφόρο Μαραθώνος, στο ύψος του Νέου Βουτζά, ο παρατηρητικός περαστικός δεν θα δυσκολευτεί να ξεχωρίσει τον μεγάλο κόκκινο πυροσβεστικό σταθμό, ογκώδη αλλά ταυτόχρονα «φιλικό», ένα αρμονικό σύνολο με το πράσινο του δάσους. Γύρω του, μπρος και πίσω από το κτίσμα βρίσκονται παραταγμένα πυροσβεστικά οχήματα. Μέσα σε αυτό, 13 άνδρες και γυναίκες, φανατικοί εθελοντές, κανονικοί «στρατιώτες» του δάσους, γεμάτοι ένταση και σκοπό, συγκεντρώνονται γρήγορα μετά το πρώτο τηλεφωνικό ραντεβού με «Το Βήμα».

Φτάνοντας στον σταθμό του Πυροσβεστικού Σώματος Εθελοντών Νέου Βουτζά – Προβαλίνθου (ΠΥΣΕΘ) η πρώτη ερώτηση μοιάζει αυτονόητη: Η ανάγκη να προστατεύσεις το δάσος βρίσκεται ίσως στη σκέψη όλων μας, αλλά τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να αφήσει το σπίτι του και να τρέξει στη μάχη με τις φλόγες, στο «πεδίο» με τα χιόνια ή τις καταστροφές;

«Η οργάνωση είναι το Α και το Ω» λέει ο εκ των επικεφαλής της ομάδας Σταμάτης Δαμιανόγλου.

Με τα σημάδια από το Μάτι

Οι απαντήσεις είναι πολλές. Αν και στο βάθος όλες βασίζονται στην ανθρωπιά και στην ενσυναίσθηση, οι εθελοντές (από τους 40 ενεργούς και 65 εγεγραμμένους) με τους οποίους συζητάμε δίνουν ο καθένας τη δική του εκδοχή. Πολλούς τούς έχει σημαδέψει η καταστροφή στο Μάτι – έχασαν φίλο ή το σπίτι τους είτε ήταν εκεί στην κατάσβεση – και οι μνήμες αυτές δεν σβήνουν εύκολα. «Ηθελα να προσφέρω πράγματα που δεν προσέφερε το κράτος που απουσίαζε σε εμάς» λέει ο Πέτρος Δεμέναγας.

«Ηταν συγκλονιστικό να νιώθεις πως πριν από λίγα λεπτά εδώ που έφτασες ήταν ένας τόπος μαρτυρίου» περιγράφει ο Δημήτρης Ανθούσης, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που έφτασαν, πέντε χρόνια νωρίτερα, στην οδό Κυανής Ακτής για να διαπιστώσει το μέγεθος της τραγωδίας. «Ημασταν όλοι στο πεδίο, ο πατέρας μου, ο αδερφός μου κι εγώ, αλλά κανείς δεν εγκατέλειψε, αν και ξέραμε ότι το σπίτι μας καιγόταν» θυμάται ο εκ των επικεφαλής της ομάδας Σταμάτης Δαμιανόγλου. Κάποιους η εφετινή καταστροφική πυρκαγιά του Αυγούστου τους βρήκε σε διακοπές. Ο Μιχάλης Κούρτης επέστρεψε αμέσως στην Αθήνα μόλις έμαθε για την πυρκαγιά, το ίδιο και ο Γεράσιμος Ασημακόπουλος. Δεν το λένε για να κομπάσουν. Μάλλον δεν θα το ανέφεραν καθόλου, καθώς είναι προφανές ότι το θεωρούν απόλυτα φυσιολογικό, ωστόσο προκύπτει από την κουβέντα.

«Δεν είναι ακριβώς φιλία αυτό που μας ενώνει. Είναι ένα δέσιμο που έχει σφυρηλατηθεί κάτω από πίεση και δύσκολες καταστάσεις» λέει ο Μιχάλης Κούρτης.

Στην παρέα μας όλοι τους κρατάνε χαμηλό προφίλ. «Δεν θέλουμε να προβάλουμε τον εαυτό μας, έχουμε κερδίσει την αναγνώριση με τη δουλειά μας» εξηγεί ο Σταμάτης. Συζητάμε για τον πατέρα του Γιάννη που μαζί με τον Κώστα Παπαδάκη ίδρυσαν τον ΠΥΣΕΘ το 2007 και τον μεγάλο αδελφό του Κυριάκο που τον διαδέχθηκε όταν ο πατέρας τους έχασε τη ζωή του στη διάρκεια μιας πυρόσβεσης. Ο Κυριάκος «έφυγε» και αυτός πριν από έναν χρόνο. «Μας λείπουν πολύ» λένε οι εθελοντές.

Με χορηγίες ή με δικά τους έξοδα

Προτού ακόμη ξεκινήσουμε την ξενάγηση και την κουβέντα, έρχεται στη βάση ο Γιόζεφ, 48 χρόνια εθελοντής πυροσβέστης στη Γερμανία. Ο Γιόζεφ, ο Ράιναρ, η Εβελιν και ο Ρότζερ είναι εθελοντές πυροσβέστες από τη Γερμανία και την Ελβετία. Eρχονται κάθε χρόνο με δικά τους έξοδα, βοηθούν με εξοπλισμό και συμμετέχουν στις δράσεις τους. Στη μνήμη ενός εθελοντή από τη Γερμανία που δεν είναι πια στη ζωή έχουν φτιάξει μια «πλατεία»: Platia Georg-Berrish, δίπλα στο Κέντρο Επιχειρησιακού Χειρισμού (ΚΕΠΙΧ). Από εδώ, με ασύρματους και οθόνες, γίνεται ο συντονισμός της ομάδας. Δίπλα, το ιατρείο και το γυμναστήριο.

Και έξω παρκαρισμένο το πρώτο τους πυροσβεστικό όχημα. Συνολικά διαθέτουν 7 σύγχρονα οχήματα (μικρά και μεγάλα), 3 διασωστικά, ενώ έχουν και ομάδα με 3 «γουρούνες» για άμεση επέμβαση. Ολοι οι εθελοντές είναι μάχιμοι και πιστοποιημένοι από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, ανήκουν στην αρμοδιότητα της Πολιτικής Προστασίας και κάνουν καθημερινά βάρδιες. Ωστόσο ό,τι βλέπουμε στον σταθμό, τα οχήματα, όλος ο εξοπλισμός τους (στολές, μέτρα ατομικής προστασίας, εργαλεία κ.λπ.), ακόμα και τα στοιβαγμένα μπουκάλια με νερό, αποκτήθηκαν με χορηγίες. Από την τσέπη τους πληρώνουν τα τέλη κυκλοφορίας, την ασφάλεια και το σέρβις των οχημάτων.

«Μου αρέσει που τα παιδιά μας ξέρουν τι κάνουμε και είναι περήφανα για εμάς» τονίζει η καθηγήτρια ξένων γλωσσών Χριστίνα Σωτηριάδου.

Η μόνη τους επιχορήγηση είναι τα έξοδα καυσίμων, το νερό και το ρεύμα του σταθμού που έχει αναλάβει ο Δήμος Μαραθώνα. Ούτε καν ταυτότητα της Πολιτικής Προστασίας δεν διαθέτουν – «θα ήταν μια ηθική αναγνώριση». Ούτε διευκολύνσεις στη δουλειά τους. Κάποιος εθελοντής ιδιωτικός υπάλληλος, δηλαδή, δεν έχει δικαιολογία να καθυστερήσει στη δουλειά του το επόμενο πρωί – ακόμα κι αν πέρασε όλο το βράδυ καταπολεμώντας φωτιές.

«Οσο περνά από το χέρι μας έχουμε αποτέλεσμα»

Oλα αυτά όμως δεν τους προκαλούν δεύτερες σκέψεις. Είναι εκεί, και πάντα όπου τους χρειάζονται. «Ο εθελοντισμός με γεμίζει, και βλέπω ότι όσο περνά από το χέρι μας έχουμε αποτέλεσμα» λέει ο Πέτρος, ο οποίος ασχολείται με ανακαινίσεις εσωτερικών χώρων. «Το κάνω για ένα «ευχαριστώ» που θα δεχθούμε από κάποιον που θα βοηθήσουμε και για την ευχή που μου έδωσε μια γιαγιά όταν της παρέδωσα τα δύο εγγόνια της που είχαν εγκλωβιστεί στα χιόνια. Για να μεγαλώσουν τα δύο κορίτσια μου σε καθαρό περιβάλλον. Για να βοηθήσω κάποιον που δεν μπορεί, επειδή ακόμη μπορώ» εκμυστηρεύεται ένας εκ των οδηγών της ομάδας, ο Αντρέας Αργυρόπουλος – έχει σπουδάσει μηχανολόγος μηχανικός και είναι ιδιωτικός υπάλληλος.

Ό,τι βλέπουμε στον σταθμό, τα οχήματα, όλος ο εξοπλισμός τους (στολές, μέτρα ατομικής προστασίας, εργαλεία κ.λπ.), ακόμα και τα στοιβαγμένα μπουκάλια με νερό, αποκτήθηκαν με χορηγίες.

Οπως διηγούνται οι υπόλοιποι, ο Αντρέας, βγαίνοντας από το νοσοκομείο ύστερα από μια σοβαρή νοσηλεία για COVID, πέρασε με την οικογένειά του πρώτα από τον σταθμό και μετά γύρισε σπίτι. Γιατί αισθάνονται σαν μια παρέα, μια οικογένεια. Ή πιο σωστά, όπως λέει ο Μιχάλης Κούρτης, «δεν είναι ακριβώς φιλία αυτό που μας ενώνει. Είναι ένα δέσιμο που έχει σφυρηλατηθεί κάτω από πίεση και δύσκολες καταστάσεις». Ο ίδιος (ελεύθερος επαγγελματίας στον χώρο της πληροφορικής) βρίσκεται εδώ γιατί «συνειδητοποίησα ότι από τον καναπέ δεν βοηθάς, ήθελα να κάνω κάτι περισσότερο από το να βλέπω τηλεόραση. Ανακάλυψα ότι το να προσφέρεις χωρίς ανταμοιβή σε γεμίζει θετική ενέργεια, σε κάνει πιο ενεργό πολίτη, σου δίνει την ευκαιρία να πράττεις αντί να μιλάς».

Ο Γεράσιμος είναι υδραυλικός και περιγράφει την «ικανοποίηση όταν σώζεις ένα σπίτι και τη στενοχώρια για όσα χάνεις». Ο απόστρατος του Πολεμικού Ναυτικού (με εκπαίδευση και από την Κινητή Ομάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών) Νίκος Καμακάρης είναι απόλυτος: «Θα το κάνω όσο μπορώ να περπατάω, γιατί είναι μια προσφορά στον συνάνθρωπο».

Ο επίσης οδηγός της ομάδας και επαγγελματίας οδηγός Στέλιος Αντωνόπουλος βλέποντας τη μεγάλη πυρκαγιά στην Πάρνηθα αποφάσισε ότι πρέπει να βοηθάμε όλοι σε αυτές τις περιπτώσεις. Η ευκαιρία ήρθε όταν έχασε τη δουλειά του την εποχή της οικονομικής κρίσης. «Ο εθελοντισμός με βοήθησε να ξεπεράσω την απόγνωση της ανεργίας» λέει.

Ζωντανό παράδειγμα για τα παιδιά τους

Πολλοί έγιναν εθελοντές με τη σκέψη στα παιδιά τους. Η Κατερίνα Μπουγιούρη, η οποία εργάζεται ως υπάλληλος σεκιούριτι στο Κωπηλατοδρόμιο, έχει ένα παιδί 11 ετών: «Θέλω να του δώσω ένα παράδειγμα ότι πρέπει να βοηθάς τους συνανθρώπους σου. Κάτι που, δυστυχώς, δεν έκανε η προηγούμενη γενιά. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι αγαπώ τη φύση και τον τόπο μου». Ο Δημήτρης είναι αγρότης και θέλει να αφήσει «στις επόμενες γενιές τον τόπο μου, όπως τον έζησα σαν παιδί». Η καθηγήτρια ξένων γλωσσών Χριστίνα Σωτηριάδου είναι εθελόντρια στην ομάδα, όπως και ο σύζυγός της Βασίλης, και έχουν δύο μικρά παιδιά. Οπως λέει, «μου αρέσει που τα παιδιά μας ξέρουν τι κάνουμε και είναι περήφανα για εμάς».

Η Ελένη Σπανού και ο 15χρονος Μάριος Κουφόπουλος είναι οι δύο υπεύθυνοι για το ΚΕΠΙΧ. Η Ελένη εργάζεται σε βενζινάδικο, μόλις τέλειωσε βοηθός νοσηλεύτρια και είναι εθελόντρια σε πολλές ομάδες: «Για τον φίλο μου τον Παναγιώτη που χάθηκε στο Μάτι και τη θεία μου που «έφυγε» από καρκίνο» λέει και βουρκώνει.

«Κάτι κάνεις για τον τόπο» λέει για τη συμμετοχή του στην ομάδα ο Νικηφόρος Κουφόπουλος.

Ο Μάριος άρχισε να έρχεται μαζί με τον πατέρα του Νικηφόρο, αστυνομικό και εθελοντή της ομάδας, και θέλησε να βοηθήσει κι εκείνος. Εκπαιδεύεται στην Ακαδημία του ΠΥΣΕΘ. Ο Σταμάτης μιλάει για την ομάδα τους και έχει παράλληλα το αφτί τεντωμένο στον ασύρματο. Σε κάθε κλήση σταματά την κουβέντα και ακούει αν υπάρχει κάπου ανάγκη. «Γιατί η οργάνωση είναι το άλφα και το ωμέγα» λέει και χαμογελάει…