Toν «γόρδιο δεσμό» των εφημεριών και των πολύωρων αναμονών στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) επιχειρεί να λύσει η ηγεσία του υπουργείου Υγείας, με στόχο (και παράλληλα με την ενίσχυση του ΕΚΑΒ) τη βελτίωση των υπηρεσιών που λαμβάνουν οι πολίτες. Στο πλαίσιο αυτό δρομολογείται κατά προτεραιότητα ένα διαφορετικό, ενιαίο μοντέλο που θα αντικαταστήσει το… ξεπερασμένο σύστημα εφημεριών στο Λεκανοπέδιο.

Τα όσα εξελίσσονται, άλλωστε, σήμερα στις εφημερίες των κομβικών νοσοκομείων της πρωτεύουσας δοκιμάζουν ομολογουμένως την υπομονή και την ανοχή των ασθενών και «τσαλακώνουν» την εικόνα του ΕΣΥ. Η αναμονή από την ώρα προσέλευσης ενός ασθενούς, συνήθως ήπιας βαρύτητας, στα ΤΕΠ μέχρι να εξεταστεί μπορεί να αγγίξει ακόμη και τις 6 ώρες. Επειτα, το χειρότερο (όχι όμως σπάνιο) σενάριο θέλει τον ίδιο ασθενή να περιμένει έως και έξι ώρες ακόμη (για εξετάσεις, αποτελέσματα, τελική διάγνωση) έως ότου εισαχθεί σε κλινική ή φύγει.

Ο χρόνος όμως συρρικνώνεται ακαριαία όταν καταφτάνει στο κατώφλι των ΤΕΠ ένα επείγον ή υπερεπείγον περιστατικό ζωής ή θανάτου. Το παράδειγμα που ακολουθεί αποτυπώνει το… καλό πρόσωπο του ΕΣΥ: Σε μόλις 12 λεπτά ασταθής αιμοδυναμικά ασθενής (σοβαρό τροχαίο) που διακομίστηκε μέσω ΕΚΑΒ διασωληνώθηκε από τους γιατρούς στα ΤΕΠ, υποβλήθηκε σε υπέρηχο και μεταφέρθηκε στο χειρουργείο για επέμβαση.

Ο φάκελος με τις προτάσεις

Ενδεικτική των προθέσεων για άμεσες παρεμβάσεις είναι η πρόσφατη απόφαση του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη περί συγκρότησης ομάδας από 12 εμπειρογνώμονες. Στόχος της η εκπόνηση μελέτης για την ορθολογικότερη λειτουργία των ΤΕΠ και του συστήματος εφημεριών των νοσοκομείων. Σε διάστημα 10 ημερών έχουν πραγματοποιηθεί ήδη δύο συσκέψεις με τον φάκελο των αρχικών προτεινόμενων παρεμβάσεων να βρίσκεται στα χέρια της ηγεσίας στην οδό Αριστοτέλους.

Και παρότι οι αποφάσεις, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, δεν έχουν ακόμη «κλειδώσει», ήδη μια εκ των προτάσεων που έχουν πέσει στο τραπέζι φαίνεται να προκρίνεται. Ενα από τα παράδοξα που ανέδειξαν τα μέλη της Επιτροπής είναι πως το εφημεριακό σύστημα στο Λεκανοπέδιο σπάει στα… δύο. Τα νοσοκομεία της 1ης ΥΠΕ ακολουθούν διαφορετικό μοντέλο από αυτό του Πειραιά, με αποτέλεσμα να υπάρχει ανομοιογένεια στο ωράριο λειτουργίας των ΤΕΠ, «μαύρες τρύπες» στον χάρτη υπηρεσιών που οδηγούν σε γεωγραφικά εμπόδια και συνεπακόλουθα σε υπηρεσίες δύο ταχυτήτων.

Εκτός όμως από την υιοθέτηση μιας ενιαίας φόρμουλας – πιθανόν στα πρότυπα της 1ης ΥΠΕ – διατυπώθηκαν και άλλες εναλλακτικές. Μεταξύ αυτών, βγήκε από το συρτάρι παλαιότερη πρόταση που θέλει την καθημερινή εφημέρευση οχτώ αυτόνομων ΤΕΠ για όλο το Λεκανοπέδιο ενώ προτάθηκε και η παράλληλη συνεφημέρευση και των 22 ΤΕΠ σε ισάριθμα νοσοκομεία της πρωτεύουσας (ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι χρόνοι των διακομιδών).

Στην εξίσωση επίσης μπαίνει και η συνεργασία με τα στρατιωτικά νοσοκομεία και τον ιδιωτικό τομέα – όπου προκύπτει ανάγκη -, δεδομένου πως το δοκιμασμένο αυτό σχέδιο συνέβαλε σημαντικά στη μείωση των ράντζων.

Παράλληλα, προβληματισμός εκφράζεται και για τα νοσοκομεία αιχμής, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τον Ευαγγελισμό και το Αττικό. Αμφότερα δέχονται υψηλό «φορτίο» κατά τις ημέρες εφημέρευσής τους, με αποτέλεσμα την κατασπατάληση πόρων, γεγονός που επιτάσσει έναν διαφορετικό τύπο διαχείρισής τους.

Επιπρόσθετα, εξετάζοντας κανείς την κίνηση στα ΤΕΠ αναδεικνύεται ο κομβικός ρόλος συγκεκριμένων νοσηλευτικών ιδρυμάτων, όπως το νοσοκομείο της Νίκαιας, που κατέχει ρεκόρ προσελεύσεων, ενώ την ίδια ώρα άλλα τριτοβάθμια νοσηλευτικά ιδρύματα λειτουργούν με πιο… χαλαρούς ρυθμούς.

Επανεκκίνηση στην πύλη του ΕΣΥ

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι όποιες άμεσες αλλαγές αναμένεται να είναι το πρώτο βήμα ενός ευρύτερου σχεδίου. Η ανακαίνιση 80 ΤΕΠ σε ισάριθμα νοσοκομεία της χώρας – το χρονοδιάγραμμα θέλει το έργο να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2024, σηματοδοτεί ένα restart στην πύλη του ΕΣΥ. Εκεί όπου το σύστημα υποδέχεται τους ασθενείς.

Πέραν του κτιριακού εκσυγχρονισμού, ζητούμενο παραμένει η ασφαλής στελέχωση των ΤΕΠ, ώστε να εξελιχθούν σε αυτόνομα τμήματα. Η θέση της Ελληνικής Εταιρείας Επείγουσας Ιατρικής είναι πως η πλήρης οργάνωσή τους δεν μπορεί να επιτευχθεί «εν μιά νυκτί», ιδίως εάν αναλογιστεί κανείς πως θεσμοθετήθηκαν το 1998 και ενεργά ξεκίνησαν από το 2019, χωρίς έως σήμερα να έχει θεσπιστεί καθηκοντολόγιο. Ωστόσο αποτελεί «στοίχημα» που εκκρεμεί και χρειάζεται εντατική ανάπτυξη.

Πάντως, όπως σημειώνουν στο «Βήμα» γιατροί που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, οι ελπίδες για «μαγικές λύσεις» θα ματαιώνονται όσο δεν ολοκληρώνονται  οι παρεμβάσεις για αποτελεσματικές πρωτοβάθμιες υπηρεσίες υγείας.  Εως τότε, οι συνθήκες, όπως λένε, θα είναι ασφυκτικές με τις προσελεύσεις να αγγίζουν ακόμη και τις 1.200 σε κάθε εφημερία. Από αυτές εκτιμάται πως μεταξύ 25%-45% είναι περιστατικά ήπιας βαρύτητας που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν από τον προσωπικό γιατρό ή σε ένα Κέντρο Υγείας.