Τα τελευταία είκοσι και πλέον χρόνια έχει γίνει διεθνώς αντιληπτό ακόμη και στους πιο επιφυλακτικούς παρατηρητές ότι η αλλαγή του κλίματος, η οποία πολύ εύστοχα αποκαλείται πλέον κλιματική κρίση, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ανθρώπινη δραστηριότητα και αποτελεί μεγάλη απειλή για την ανθρωπότητα, με σοβαρές επιπτώσεις τόσο για τις αναπτυσσόμενες όσο και για τις ανεπτυγμένες χώρες.
Είναι αυταπόδεικτο ότι οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης θα επηρεάσουν τόσο την Ελλάδα όσο και την ΕΕ σε όλους τους τομείς των δραστηριοτήτων τους. Ειδικότερα, στον τομέα της Εθνικής Αμυνας, αλλά και σε αυτόν της περιφερειακής ασφάλειας και σταθερότητας εγείρονται πολλά ζητήματα που χρήζουν άμεσης διευθέτησης. Βέβαια, για να καταστεί δυνατή η κατάρτιση ενός αποτελεσματικού και υλοποιήσιμου «οδικού χάρτη» απαιτούνται κοινή αντίληψη, ευρύτερη συναίνεση και ανιδιοτελείς συνεργασίες. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν όλοι μας ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις δεν δύναται να παραμείνουν αμέτοχες στο όλο εγχείρημα.
Εξειδικεύοντας, η κλιματική κρίση επηρεάζει τις επιχειρησιακές απαιτήσεις, φθείρει τις στρατιωτικές υποδομές, αυξάνει το κόστος συντήρησής τους και εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία του προσωπικού, ενώ ταυτόχρονα επιτάσσει τη διευρυμένη εμπλοκή των Ενόπλων Δυνάμεων στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών τόσο στο εσωτερικό της χώρας μας όσο και στο πλαίσιο αρωγής σε συμμαχικά κράτη. Επιπλέον, οδηγεί αναπόφευκτα στην αύξηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, η οποία αντανακλά και σε ανάγκη ενισχυμένης επιτήρησης των χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων ενώ δυνητικά μπορεί να εξελιχθεί σε υβριδική απειλή.
Εκτός από την αυτονόητη προσαρμογή στην επιχειρησιακή μας σχεδίαση, εμείς, στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας, έχουμε υιοθετήσει μια δέσμη μέτρων και πολιτικών, με στόχο τη συνεισφορά στην αντιμετώπιση του φαινομένου ολιστικά και σε διυπουργική βάση, στο πλαίσιο της σταδιακής μετάβασης της χώρας μας σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Οι κύριοι άξονες της προσέγγισης αυτής εξειδικεύονται για το ΥΠΕΘΑ στην προσφάτως αναθεωρηθείσα Περιβαλλοντική-Ενεργειακή Πολιτική Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή για τις Ενοπλες Δυνάμεις.
Ολη αυτή η προσπάθεια εντάσσεται αρμονικά στην ευρύτερη προσέγγιση της ΕΕ, η οποία έχει ήδη αναγνωρίσει την αλλαγή του κλίματος ως φαινόμενο που θέτει προκλήσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια, συντελώντας στην αύξηση της διεθνούς αστάθειας και αναγκάζοντας τις Ενοπλες Δυνάμεις των κ.-μ. να προσαρμοστούν στην αλλαγή του επιχειρησιακού περιβάλλοντος και φυσικά να επενδύσουν σε νέες, «πράσινες» τεχνολογίες. Για τον λόγο αυτόν, η Ενωση, με την ενεργή συμμετοχή της χώρας μας, έχει αναλάβει διάφορες πρωτοβουλίες και δράσεις, μέσω εργαλείων υλοποίησης όπως η Μόνιμα Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αμυνας (EDF), προκειμένου να ενισχύσει την καινοτομία και να μειώσει την εξάρτηση του αμυντικού εξοπλισμού των κρατών-μελών από τα ορυκτά καύσιμα.
Εκτός όμως από την ΕΕ, εξίσου ευαισθητοποιημένο και αποφασισμένο να διαδραματίσει ενεργό ρόλο είναι και το ΝΑΤΟ. Η Συμμαχία έχει χαρακτηρίσει πολλάκις την κλιματική αλλαγή ως πολλαπλασιαστή απειλών που επηρεάζει τη συμμαχική ασφάλεια και έχει δεσμευτεί να την ενσωματώσει πλήρως στον σχεδιασμό της. Το έντονο ΝΑΤΟϊκό ενδιαφέρον αποτυπώνεται, μεταξύ άλλων, και στην προσφάτως εξαγγελθείσα ίδρυση του Κέντρου Αριστείας για την Κλιματική Αλλαγή και Ασφάλεια με έδρα τον Καναδά, στο οποίο η χώρα μας θα συμμετάσχει επιδιώκοντας αναβαθμισμένο ρόλο.
Είμαι πεπεισμένος ότι η κλιματική κρίση συνιστά την πιο καθοριστική πρόκληση της εποχής μας, με επιπτώσεις που δεν αφορούν μόνο στην παρούσα, αλλά και στις επόμενες γενιές. Η πραγματικότητα αυτή αποτελεί φάρο και οδηγό για την ελληνική Πολιτεία, η οποία με πλήρη συνείδηση της κρισιμότητας του προβλήματος και υψηλό αίσθημα ευθύνης και χρέους απέναντι σε όλους τους Ελληνες και κυρίως στα παιδιά μας, έχει θέσει την τελευταία τριετία την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ως προτεραιότητα σε όλους τους τομείς του κυβερνητικού έργου.
Σε αυτή την προσπάθεια, οι Ενοπλες Δυνάμεις, εξελίσσονται δυναμικά και ως διαχρονικός εγγυητής της ασφάλειας των Ελλήνων, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του αγώνα ενάντια στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Ο κ. Νίκος Γ. Χαρδαλιάς είναι υφυπουργός Εθνικής Αμυνας.
