Συντονισμός Αγγελος Σκορδάς
Επιμέλεια Παναγιώτης Σωτήρης
Ταξιδεύουν για μια απλή εξέταση και όταν δεν υπάρχει πλοίο επιστροφής διανυκτερεύουν στην έδρα του ιατρού. Μετακομίζουν σε γειτονικές πόλεις με νοσοκομείο ή ακόμα και στην Αθήνα κατά τους τελευταίους μήνες της κύησης. Σε έκτακτες περιπτώσεις αναγκάζονται να γεννήσουν ακόμα και σε Κέντρα Υγείας με την αποκλειστική συνδρομή μιας μαίας, ενώ πάντα ελλοχεύει η ανάγκη έκτακτης διακομιδής σε μεγάλο αστικό κέντρο.
Η εγκυμοσύνη για τις γυναίκες ακριτικών και δύσβατων περιοχών μετατρέπεται σε πρόκληση – μια από τις πολλές που καλούνται να αντιμετωπίσουν όσοι πεισματικά επιμένουν να στήνουν τη ζωή τους στην ελληνική περιφέρεια. Κίνδυνοι, άγχος και εξωφρενικά κόστη συνοδεύουν την κύηση στις ορεινές περιοχές και κυρίως στα μικρά νησιά, όπως αυτά των Κυκλάδων.
Χωρίς ασφαλείς υποδομές
«Μια έγκυος στις Μικρές Κυκλάδες πρέπει να πηγαινοέρχεται στη Νάξο για την τακτική της παρακολούθηση» λέει στο «Βήμα» η Παναγιώτα Βούλγαρη, πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Κυκλάδων. Οπως εξηγεί, υποδομές που να μπορούν να υποστηρίξουν έναν ασφαλή τοκετό υπάρχουν μόνο στη Σύρο, στη Νάξο και στη Σαντορίνη. «Θα ήμασταν ευχαριστημένοι αν εξυπηρετούνταν σχεδόν όλοι οι τοκετοί σε αυτά τα μεγάλα νησιά. Αλλά αυτό στην πράξη δεν συμβαίνει λόγω έλλειψης προσωπικού».
«Στα νησιά και σε άλλα περιφερειακά νοσοκομεία υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα» επιβεβαιώνει ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ Μιχάλης Γιαννάκος. Κατά τον ίδιο, υπάρχουν δεκάδες σημεία στον χάρτη χωρίς κάλυψη παιδιάτρου ή άλλων αναγκαίων ειδικοτήτων. «Αν ένα νοσοκομείο δεν έχει αναισθησιολόγο, όπως στα Κύθηρα, δεν μπορεί να γίνει χειρουργείο. Πώς θα διαχειριστούν μια επιπλοκή;».
Η διαδικασία της διακομιδής
Ετσι σε πολλές περιπτώσεις η διακομιδή αποτελεί τη μόνη ασφαλή λύση. Ομως, όπως περιγράφει ο Αλέξανδρος Ζάμπρας, πρόεδρος της Ενωσης Ιατρών ΕΣΥ Λέσβου, δεν πρόκειται για μια απλή διαδικασία: «Δεν υπάρχει σταθερός τρόπος διακομιδής. Να ξέρεις, δηλαδή, ότι θα σηκώσεις το τηλέφωνο, θα εξηγήσεις τι περιστατικό έχεις και σε καθορισμένο χρόνο θα έρθει συγκεκριμένο μέσο για να μεταφέρει τον ασθενή σε συγκεκριμένη δομή». Αντιθέτως, η διαδικασία είναι περίπλοκη και σχεδόν πάντα αβέβαιη. «Πρέπει να ψάξω εφημερεύουσα κλινική στην Αθήνα, να βρω ποιος γιατρός εφημερεύει, να τον καλέσω στο τηλέφωνό του, να τον ρωτήσω αν δέχεται το περιστατικό. Αν μου απαντήσει θετικά, να πάρω το ΕΚΑΒ και να τους εξηγήσω ότι μίλησα με τον τάδε γιατρό και δέχεται το περιστατικό. Και τέλος να μου απαντήσουν από το ΕΚΑΒ για το μέσο που θα στείλουν και για το πότε υπολογίζουν να φτάσει».
Η ανισότητα στις υπηρεσίες υγείας
Μια ματιά στη γεωγραφική κατανομή των γυναικολόγων – μαιευτήρων στην ελληνική επικράτεια είναι αποκαλυπτική της ανισότητας στην παροχή κρίσιμης σημασίας υπηρεσιών υγείας μεταξύ κέντρου και περιφέρειας. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, στην Ελλάδα το 2022 υπήρχαν 3.090 μαιευτήρες-γυναικολόγοι, εκ των οποίων οι 1.429, ήτοι το 46,2%, βρίσκονταν στην Αττική. Στον αντίποδα, σε 11 ηπειρωτικούς και νησιωτικούς νομούς ο αριθμός τους ήταν μονοψήφιος.
Η γυναικολόγοι ανά κάτοικο
«Οι παραμεθόριες περιοχές υποφέρουν» λέει στο «Βήμα» ο Λουκάς Κλέντζερης, πρόεδρος της Ενωσης Μαιευτήρων – Γυναικολόγων Ελλάδος και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Σέφιλτν. «Δυστυχώς, έχουμε πολύ ανισομερή εκπροσώπηση γυναικολόγων ανά 10.000 κατοίκους» παραδέχεται. Οπως τονίζει, σε ορισμένες περιοχές η αναλογία αυτή σκαρφαλώνει στους 20, ενώ σε άλλες πέφτει στους μηδέν. «Οσους γυναικολόγους έχει η Βασιλίσσης Σοφίας και η Σούτσου δεν τους έχει ολόκληρο το Βόρειο Αιγαίο» λέει χαρακτηριστικά.
Ελλιπέστατη φροντίδα σε Αιγαίο – ορεινές περιοχές
«Η γεωγραφία δυσκολεύει την Ελλάδα: Βόρειο και Νότιο Αιγαίο έχουν προβλήματα, όπως και οι ορεινές περιοχές» συνεχίζει ο Λουκάς Κλέντζερης. «Στην περιφέρεια, και ιδίως στα νησιά, η υποδομή για τη φροντίδα της εγκύου είναι ελλιπέστατη. Στον αντίποδα, στα αστικά κέντρα είναι εξαιρετικά επαρκής». Ως εκ τούτου, οι εγκυμοσύνες υψηλού κινδύνου από ένα σημείο και έπειτα πρέπει να μεταφέρονται στην Αθήνα ή τουλάχιστον στα περιφερειακά πανεπιστημιακά νοσοκομεία.
Κίνητρα στους γιατρούς
Για τον πρόεδρο της Ενωσης Μαιευτήρων – Γυναικολόγων Ελλάδος, είναι επιτακτική ανάγκη να δοθούν κίνητρα στους γιατρούς, όχι μόνο οικονομικής αλλά και ερευνητικής φύσεως, προκειμένου να ασκήσουν το επάγγελμα σε απομακρυσμένες περιοχές. Τη σημασία της παροχής κινήτρων τονίζει και ο Μιχάλης Γιαννάκος. «Διαφορετικά γιατί να πάει ο γυναικολόγος ή ο νοσηλευτής σε ένα νησί;» διερωτάται. «Ο πρώτος παίρνει 1.850 ευρώ και ο δεύτερος 800. Για να ζήσεις χρειάζεσαι πολύ περισσότερα» τονίζει, υπογραμμίζοντας ότι στις ειδικότητες αυτές παρατηρείται κύμα παραιτήσεων αλλά και έλλειψη ενδιαφέροντος για τις νέες προκηρύξεις.
Απαγορευτικό το κόστος για την έγκυο της Περιφέρειας
«Η αυτοδιοίκηση πρέπει να πιεστεί να εξασφαλίζει κατάλυμα στους γιατρούς» συμπληρώνει από την πλευρά της η Παναγιώτα Βούλγαρη. «Εξάλλου, οι τοπικές κοινωνίες ωφελούνται αισθητά και άμεσα από την παρουσία λειτουργών υγείας». Οσον αφορά την εγκυμοσύνη στα μικρά νησιά των Κυκλάδων, η πρόεδρος του τοπικού Ιατρικού Συλλόγου τονίζει ότι η ανασφάλεια και το υψηλό κόστος – τουλάχιστον πέντε φορές μεγαλύτερο σε σχέση με τα αστικά κέντρα – συγκαταλέγονται στους λόγους για τους οποίους μειώνονται οι γεννήσεις. «Συνήθως οι έγκυοι νοικιάζουν ένα οίκημα για δύο-τρεις μήνες. Αναγκάζονται να μετακινηθούν γιατί η εγκυμοσύνη είναι απρόβλεπτη. Αυτό συνεπάγεται οικονομική αιμορραγία για την οικογένεια» εξηγεί και καταλήγει: «Βεβαίως, αν κάποια έχει την οικονομική άνεση μπορεί να περάσει ολόκληρη την εγκυμοσύνη στην Αθήνα. Ομως, για τον μέσο πολίτη είναι το κόστος απαγορευτικό».
