Ειρηνικές ακτιβιστικές διαμαρτυρίες, αλλά και επιθέσεις σε καταστήματα με γούνες, κρεοπωλεία, pet shops κ.α. καταγράφονται τα τελευταία χρόνια τόσο σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης όσο και στην Ελλάδα από άτομα που μάχονται για τα δικαιώματα των ζώων. Πρόκειται για έναν διαφορετικό «πόλεμο», που από το 2014 έχει εμφανιστεί δυναμικά και στη χώρα μας. Τις περισσότερες φορές οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας έχουν τη μορφή κινητοποιήσεων με πλακάτ και φωτογραφίες έξω από καταστήματα. Αλλοτε είναι πιο βίαιες, με βανδαλισμούς σε επιχειρήσεις και εταιρικά οχήματα μεταφοράς ζώων. Και άλλοτε ξεφεύγουν από κάθε έλεγχο: την παραμονή της Πρωτοχρονιάς εξερράγη εκρηκτικός μηχανισμός σε κρεοπωλείο στην Κυψέλη, προκαλώντας τον σοβαρό τραυματισμό ενός περαστικού. Την ευθύνη ανέλαβε η οργάνωση «Μαυροπράσινοι Μηδενιστές».
Οπως ανέφεραν σε κείμενό τους σε αντιεξουσιαστική ιστοσελίδα «από τη στιγμή που βλέπουμε ότι δουλεύει, θα αναβαθμίσουμε στο μέλλον την εκρηκτική ύλη για να προκαλέσουμε ακόμη μεγαλύτερη ζημιά».
Οσο για τον τραυματισμό του άτυχου περαστικού έγραψαν ότι «μάθαμε από τα Μέσα Μαζικής Εξημέρωσης ότι τραυματίστηκε σοβαρά ένας άνθρωπος. Σίγουρα δεν ήταν αυτός ο σκοπός μας, αλλά σίγουρα δεν θα απολογηθούμε για την έκβαση της δράσης μας. Είμαστε σε πόλεμο και ο πόλεμος έχει απώλειες». Πρόκειται για μια εξέλιξη που προκαλεί σοβαρές ανησυχίες.
Δεν είναι η πρώτη φορά που κρεοπωλεία μπαίνουν στο στόχαστρο ατόμων που μάχονται για τα δικαιώματα των ζώων. Μιλώντας στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Ενωσης Κρεοπωλών Αθηνών – Αττικής κ. Βασίλειος Ντεληφιλιππίδης σημείωσε, μεταξύ άλλων, ότι μέσα σε ένα διάστημα περίπου 4-5 μηνών είχαν καταγραφεί οκτώ περιστατικά σε επιχειρήσεις μελών της Ενωσης, τα οποία καταδίκασε και έκανε λόγο για μια απρόσωπη μορφή βίας με σημαντικό οικονομικό κόστος στους επιχειρηματίες. Και συμπλήρωσε: «Μέχρι σήμερα οι επιθέσεις έχουν γίνει μόνο σε επιχειρήσεις. Ολοι οι άνθρωποι έχουν την ιδεολογία τους, ακόμα και για τη διατροφή τους, αλλά υπάρχουν και κόκκινες γραμμές που κάποιοι τις έχουν υπερβεί. Είμαστε άνθρωποι της διπλανής πόρτας που διατηρούμε επιχειρήσεις δεκαετιών, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι οικογενειακές και μονοπρόσωπες και σε αυτές στηρίζονται οικονομικά χιλιάδες οικογένειες σε όλη την Ελλάδα».
Διακρίσεις των ειδών
Ο αντισπισισμός – ή αλλιώς το κίνημα ενάντια στις διακρίσεις των ειδών – προέρχεται από τη θεωρία του σπισισμού (από το speciesism, στα αγγλικά species = είδος), όρου που εφευρέθηκε από τον βρετανό ψυχολόγο Ρίτσαρντ Ράιντερ το 1970, προκειμένου να περιγράψει την παραβίαση των δικαιωμάτων των ζώων από τα επιστημονικά πειράματα που γίνονται με πειραματόζωα συνδέοντάς τα με τον ρατσισμό. Βάση της θεωρίας είναι ότι δεν πρέπει να διακρίνουμε τους ανθρώπους ως ανώτερους από τα υπόλοιπα είδη των ζώων στον τρόπο με τον οποίον τα μεταχειριζόμαστε.
Στο κίνημα υπάρχει μεγάλη γκάμα απόψεων και μορφών δράσης. Πολλοί ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι δέχονται «πόλεμο» από αυτούς που θίγονται τα συμφέροντά τους και κρατούν αποστάσεις από ενέργειες που χαρακτηρίζονται βίαιες. Διατυπώνουν ωστόσο το ερώτημα: εάν είναι βία ο βανδαλισμός μιας βιτρίνας κρεοπωλείου, τότε πώς θα πρέπει να χαρακτηρισθεί αυτό πού υπόκεινται τα ζώα μέσα στη συγκεκριμένη επιχείρηση; Οσο για τις ουτοπιστικές τάσεις που τους αποδίδουν, λένε ότι είναι αποφασισμένοι να μην εγκαταλείψουν τη «μάχη», τονίζοντας ότι πλέον τους ακούνε και τους αντιμετωπίζουν σοβαρά, καθώς αντιλαμβάνονται ότι όσα υποστηρίζουν έχουν ορθολογική βάση.
Κίνημα στα «σπάργανα»
Μια σειρά από ακτιβιστικές δράσεις έχουν πραγματοποιήσει και τα μέλη της Direct Action Everywhere. Στο «Βήμα» μίλησε η υπεύθυνη για τη διοργάνωση εκδηλώσεων διαμαρτυρίας στην Αθήνα κυρία Μαρία Αστραδενή Σκούρτα, η οποία σημείωσε ότι ο τρόπος δράσης της ομάδας είναι παρεμβατικός και ειρηνικός τόσο στη συμπεριφορά όσο και στις εκφράσεις της. Οπως επισημαίνει, το κίνημα στη χώρα μας είναι ακόμα στα «σπάργανα» και εκτιμά ότι τα επόμενα πέντε χρόνια θα έχει αλλάξει ριζικά η εικόνα, καθώς υπάρχουν πολλοί βέγκαν και ακτιβιστές που θα θελήσουν να πάρουν ενεργά μέρος στην προσπάθεια για την απελευθέρωση των ζώων.
«Πρέπει να ξεχωρίσουμε τον βεγκανισμό από τον ακτιβισμό» επισημαίνει λέγοντας ότι ο πρώτος είναι μια στάση ζωής που βασίζεται στη μη εκμετάλλευση οποιουδήποτε άλλου πλάσματος, ενώ ο ακτιβισμός είναι όταν κάποιος δεν μένει στη διατύπωση της άποψης, αλλά αποφασίζει να δράσει για να αλλάξει τον κόσμο.
Υπερέχει η γυναικεία συμμετοχή
Για το «προφίλ» των ακτιβιστών η κυρία Σκούρτα σημείωσε ότι οι περισσότεροι ανήκουν στη μεσαία προς ανώτερη τάξη και κατά κύριο λόγο είναι μορφωμένοι. Επιπλέον, οι περισσότεροι συμμετέχοντες είναι γυναίκες, επειδή έχουν υποστεί οι ίδιες διάκριση, οπότε μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα το ζήτημα, είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένες και ασχολούνται περισσότερο με παρόμοια θέματα. Στις δράσεις τους πέρα όμως από αυτούς που εκδηλώνουν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν ενεργά συναντούν και πολλούς που αποστρέφουν το βλέμμα τους. Σημειώνει ακόμη ότι σήμερα οι άνθρωποι έχουν επιλέξει να καταναλώνουν ζωικά προϊόντα, ωστόσο αυτό είναι αναπόφευκτο πως θα αλλάξει διότι ο πλανήτης δεν αντέχει άλλο. Υποστήριξε ότι η κτηνοτροφία είναι η πρώτη αιτία για την κλιματική αλλαγή μόλυνσης των υδάτων της γης και αποψίλωσης εκατομμυρίων στρεμμάτων γης.
Μιλήσαμε και με μέλη της ομάδας «269 Life Greece» που μάχονται για τα δικαιώματα των ζώων και όπως μας είπαν είναι «συνηθισμένοι καθημερινοί άνθρωποι, που στα αντισπισιστικά μας πιστεύω δεν κάνουμε εκπτώσεις». Σε ένα από τα κείμενα που υιοθετούν με τίτλο «Ο Βίγκαν Ακτιβισμός και η Αυταπάτη της Μη Βίας» αναφέρεται ότι ανάμεσα στους ακτιβιστές για την απελευθέρωση των ζώων, υπάρχει συχνά διαμάχη για το κατά πόσο είναι επιτρεπτή η χρήση βίας από το κίνημα. «Ακόμα χειρότερα, πολλοί βίγκαν ακτιβιστές απορρίπτουν τη χρήση βίας, όχι μετά από διεξοδική ανάλυση των επιλογών που έχουμε στην παρούσα φάση, αλλά ως κάτι αυτονόητο. Αυτό αποκαλύπτει ότι οι επιλογές τους οριοθετούνται όχι από πρακτικούς περιορισμούς, αλλά από τις ανήθικες αξίες τους σχετικά με τη θέση της ανθρωπότητας σε σχέση με τα υπόλοιπα ζώα» τονίζεται. Στο συγκεκριμένο κείμενο σημειώνεται επίσης ότι «ακόμα και αν τους δώσουμε όλα τα στοιχεία, ακόμα και αν τους δείξουμε βιντεοσκοπημένο υλικό από φάρμες και σφαγεία, αυτό που πετυχαίνουμε με τη μη βίαιη προσέγγιση είναι ότι δίνουμε την πλήρη ελευθερία στους καταπιεστές ως προς το αν θα κάνουν χρήση βίας ενάντια στα άλλα ζώα».
