Το πρόβλημα της εγκατάλειψης της υπαίθρου σε συνδυασμό με τη γήρανση του πληθυσμού, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι για πολλές περιοχές της χώρας το μέλλον διαγράφεται ζοφερό. «Αυτά τα δύο φαινόμενα λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία» επισημαίνει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Βύρων Κοτζαμάνης, υπεύθυνος του ερευνητικού προγράμματος «Δημογραφικά Προτάγματα στην Ερευνα και Πρακτική στην Ελλάδα» στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας. «Οταν από μια περιοχή φεύγουν οι νέοι και δεν αντικαθίστανται, ο πληθυσμός γερνάει, δηλαδή έχουμε περισσότερους θανάτους και λιγότερες γεννήσεις και όλο αυτό λειτουργεί σαν ένας φαύλος κύκλος. Υπάρχουν νομοί όπου το φαινόμενο αυτό έχει πάρει ακραίες διαστάσεις, όπως οι νομοί Αρτας και Ευρυτανίας. Γενικά στο σύνολο της χώρας την περίοδο 2019-2020 είχαμε 1,6 θανάτους ανά γέννηση. Καταγράφονται περίπου 50 δήμοι όπου δεν έχουμε καμία γέννηση και τουλάχιστον 100 δήμοι όπου έχουμε τον τριπλάσιο αριθμό θανάτων από γεννήσεις» σημειώνει ο κ. Κοτζαμάνης.
Οταν από μια περιοχή φεύγουν οι νέοι και μένουν οι γέροντες, οι γέροντες κάποτε πεθαίνουν, οπότε οι νέοι δεν έχουν κίνητρα για να επιστρέψουν σε μια επίσης γερασμένη περιοχή, στην οποία δεν υπάρχουν πια ούτε σχολεία ούτε άλλες κοινωνικές δραστηριότητες. «Σε ορισμένες περιοχές η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη» αναφέρει ο κ Κοτζαμάνης. «Ειδικότερα, από την πρώτη ανάλυση των προσωρινών αποτελεσμάτων της απογραφής του 2021 προκύπτει ότι 61 Περιφερειακές Ενότητες της χώρας μας είχαν μείωση πληθυσμού και 13 αύξηση. Στους δήμους αύξηση καταγράφεται μόνον σε έναν στους τέσσερις (81 στους 325) και πολύ μικρές αυξομειώσεις (από -2,0 έως +2,0%) στο 1/5 (σε 61 στους 325). Οι περισσότεροι από εκείνους που αύξησαν τον πληθυσμό τους εντοπίζονται στην Περιφερειακή Ενότητα Δωδεκανήσων και περιμετρικά των δύο μητροπολιτικών κέντρων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης (δευτερευόντως δε στην Κρήτη και στις Κυκλάδες), ενώ η πλειοψηφία όσων είχαν ποσοστά μείωσης σαφώς υψηλότερα του μέσου εθνικού όρου (μεγαλύτερα του 5%) συγκεντρώνεται στην ηπειρωτική Ελλάδα, κυρίως δε στη Βόρεια Ελλάδα και στη Θεσσαλία».
