Την ημέρα των Χριστουγέννων θα μου άρεσε να διάβαζα προσευχές. Είναι κατάλληλη στιγμή για ικεσίες που μοιάζουν με ποιήματα ή για ποιήματα που μοιάζουν με ικεσίες. Eρχεται στον νου μου ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες. Στο Religio Medici ξεκινάει ευσεβώς, υποτίθεται, μ’ ένα «Προστάτεψέ με Κύριε», για να συμπληρώσει αμέσως μετά πως «η επίκληση δεν συνεπάγεται κανέναν». Κι εξηγεί ξανά, εξηγεί καλύτερα: «Προστάτεψέ με απ’ το να είμαι αυτός που ήδη υπήρξα, / αυτός που ήδη υπήρξα ανεπανόρθωτα».
Οι προσευχές δεν είναι φτιαγμένες μόνο για πιστούς. Οταν το σκουλήκι μιλάει στον Θεό, σ’ εκείνη την παλιά προσευχή του Νίκου Καρούζου, ο τόνος είναι σκωπτικός: «Ακου Κύριε τον καλό σου φίλο / που αγαπά τους καρπούς και τους τάφους». Στον πυρήνα κάθε αληθινής επίκλησης θα βρούμε την επιθυμία να ξαναγίνουμε παιδιά και να αφήσουμε τη μοίρα μας με εμπιστοσύνη στα χέρια είτε της μεταφυσικής είτε του σύμπαντος.
Μου αρέσουν και οι παιδικές – στην απλότητά τους – «Προσευχές γραμμένες στη Βαϊλίμα για οικογενειακή χρήση» του Ρόμπερτ Λούις Στήβενσον. Προσευχές για τον βροχερό καιρό, τις Κυριακές, την αξία των φίλων. «Κύριε, τα πλάσματα που εσύ έπλασες έρχονται ενώπιόν Σου με τις ασυνάρτητες επιθυμίες και τις λύπες τους» γράφει κάπου. Τέτοια επιθυμία και λύπη εκφράζεται και στο μετεφηβικό «Ημερολόγιο Προσευχής» της πιστής καθολικής Φλάνερι Ο’ Κόνορ που προσεύχεται να γίνει μια μέρα «σπουδαία συγγραφέας» κι εξομολογείται: «Δεν θέλω να είμαι αναιδής. Θέλω ν’ αγαπώ». Δίπλα στη ρομαντική της αποστροφή θα έβαζα τo «Obscenity Prayer» της Μαίρη Καρ, μιας άλλης μεγάλης καθολικής ποιήτριας, που λόγω της ακλόνητης πίστης μπορεί να αστειεύεται με τον Θεό της. Η Καρ ξαναγράφει το Πάτερ Ημών με ασεβή ομόηχα, τελειώνοντας με το δικό της αμήν, από τα βάθη του αλκοόλ: «Α τζιν».
Από όλα τα προσευχητάρια που ξεφυλλίζω προτιμώ το παγανιστικό, ερωτικό γράμμα στον Θεό της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ. «Θεέ μου, μικρέ, / ας ήταν το πάθος στα μέτρα μου / να μην ποθώ ξαφνικά / ολόκληρη την ημέρα / σε ύψωμα με φλογέρα / κι ανασηκωμένα τα φουστάνια στο πράσινο». Η προσευχή της μας σηκώνει από τον χειμώνα και μας απιθώνει στην καρδιά της άνοιξης.
Η κυρία Αμάντα Μιχαλοπούλου είναι συγγραφέας. Το τελευταίο βιβλίο της,
«Η μεταμόρφωσή της», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
