ΑΕΙ «king size» με… χορηγία ΤΕΙ

Υπερ-πανεπιστήμια φτιάχνει το υπουργείο Παιδείας σε όλη τη χώρα, εφαρμόζοντας ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που φαίνεται ότι περιθωριοποιεί, παρά την επιτυχημένη πορεία τους, τα ανώτατα ιδρύματα-«μπουτίκ» (μικρότερα και εξειδικευμένα σε συγκεκριμένα αντικείμενα).

Ετσι, με δύο νέα «μεγαθήρια», τα νέα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας και Ιωαννίνων, να απειλούν ακόμη και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (που είναι ως σήμερα το μεγαλύτερο Ιδρυμα στη χώρα), οι πρυτανικές αρχές των ΑΕΙ εξαναγκάζονται τώρα σε έναν αγώνα δρόμου για το ποιος θα ξεχωρίσει.

Σε αυτόν τον αγώνα προνομιακή μεταχείριση φαίνεται να έχει το Πανεπιστήμιο Αθηνών που γιγαντώνεται με επτά νέα τμήματα στο Σχηματάρι, ένα νέο πολιτιστικό πάρκο στην περιοχή και ξεκάθαρο στόχο να κατακτήσει τις εντυπώσεις στον ιδιότυπο ανταγωνισμό που έχει γεννηθεί στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας.

Τα παραπάνω, όπως είναι φυσικό, φέρνουν σαρωτικές αλλαγές στο εφετινό μηχανογραφικό δελτίο, καθώς η λειτουργία των περισσότερων νέων τμημάτων θα ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο του 2019. Τίποτα από αυτά βέβαια δεν είναι ακόμη σίγουρο, καθώς το νομοσχέδιο για το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων έχει ψηφιστεί μεν, αλλά εκείνο για την περιοχή της Θεσσαλίας προκαλεί έντονες διαμάχες στα ανώτατα ιδρύματα της περιοχής που συγχωνεύονται (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ΤΕΙ Θεσσαλίας και ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδος), καθώς ακολουθείται από τον ανάλογο «αγώνα για τη νίκη».

Ευνοημένοι από τα παραπάνω αναμένεται να βγουν οι νυν φοιτητές των ΤΕΙ, που μπήκαν με χαμηλότερες βάσεις σε ένα τεχνολογικό ίδρυμα και θα αποφοιτήσουν από… πανεπιστήμιο. Στο νέο νομοσχέδιο (αλλά και στα ανάλογα προηγούμενα) υπάρχει πρόβλεψη για τους ενεργούς φοιτητές των δύο ΤΕΙ που καταργούνται, σύμφωνα με την οποία αυτοί έχουν δύο επιλογές.

Είτε να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στα ΤΕΙ εντός μιας μεταβατικής περιόδου, είτε να παρακολουθήσουν επιπλέον μαθήματα και να αποφοιτήσουν με πανεπιστημιακό πτυχίο.

Πώς θα στηριχθούν τα παραπάνω οικονομικά; Οπως αναφέρουν πηγές από την πλευρά των ΑΕΙ, ο στρατηγικός σχεδιασμός του εγχειρήματος ξεκινάει από τη… χρηματοδότηση των ΤΕΙ. Και αυτό γιατί οι προϋπολογισμοί που έδινε ετησίως το κράτος στα τεχνολογικα ιδρύματα της χώρας (σχεδόν 30 εκατομμύρια ευρώ) θα απορροφηθούν τώρα από τα πανεπιστήμια με τα οποία θα συγχωνευθούν.

Στην περίπτωση του Πανεπιστημίου Αθηνών, που επεκτείνεται προς το Σχηματάρι (μεταξύ Χαλκίδας και Αθήνας), έχει σχεδιαστεί η δημιουργία Τεχνόπολης – Σύμπλεγματος Τεχνολογίας, Τέχνης και Πολιτισμού (Τεχνόπολη Ευρίπου) στην ευρύτερη εδαφική περιφέρεια της πόλης της Χαλκίδας ως χώρου ανάπτυξης καινοτόμων ερευνητικών, αναπτυξιακών και πολιτιστικών δομών. Κάτι που ίσως θα μπορούσε να θυμίζει τις εγκαταστάσεις του Τεχνολογικού Πάρκου του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στο Λαύριο, το οποίο, όπως είναι φυσικό, θα χρηματοδοτηθεί αναλόγως.

Το Ιδρυμα έτσι «απορροφά» τα παλιά τμήματα του ΤΕΙ Χαλκίδας καθώς και επτά νέα τμήματα από το υπουργείο Παιδείας, ανάμεσα στα οποία και μια νέα… Κοινωνιολογία καθώς και μια Σχολή Αγροτικής Ανάπτυξης, Διατροφής και Αειφορίας, με έδρα την κωμόπολη των Ψαχνών, η ακαδημαϊκή λειτουργία της οποίας αναμένεται από την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2019-2020.

Στη νέα μορφή του το Ιδρυμα φαίνεται ότι «μπαίνει» στα επιστημονικά αντικείμενα όλων σχεδόν των άλλων πανεπιστημακών ιδρυμάτων της πρωτεύουσας, καθώς εκτός από την Κοινωνιολογία (που ως σήμερα προσφερόταν στο Πάντειο) διαθέτει τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων (με δυο Οικονομικά Πανεπιστήμια σε Αθήνα και Πειραιά), Διατροφής, Αγροδιατροφής (δίπλα στο Χαροκόπειο) κ.λπ.

Παράλληλα όμως τα μέλη του Πανεπιστημίου Αθηνών θα «θεραπεύουν» σύντομα και επιστημονικά αντικείμενα γύρω από την 4η βιομηχανική επανάσταση με το νέο τμήμα Τεχνολογιών Ψηφιακής Βιομηχανίας. Η 4η βιομηχανική επανάσταση – και τα επαγγέλματα που «απειλούν» οι νέες τεχνολογίες παγκοσμίως – μοιάζει βέβαια σήμερα… πολυτέλεια στο διδακτικό περιβάλλον της χώρας μας, το οποίο σαν να βρίσκεται στην άκρη του ακαδημαϊκού «σύμπαντος», με αντικείμενα σπουδών που δεν έχουν επικαιροποιηθεί, φαινόμενα οικογενειοκρατίας, κρούσματα βίας, έλλειψη αυτονομίας και προϋπολογισμούς στενά συνδεδεμένους με το κράτος.

Στην περίπτωση του Πανεπιστημίου Αθηνών, ωστόσο, έχει σχεδιαστεί αναλυτικά να λειτουργήσουν τμήματα Κοινωνιολογίας, Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών, Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας, Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου, Αγροτικής Ανάπτυξης, Αγροδιατροφής και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων, Τεχνολογιών Ψηφιακής Βιομηχανίας, Διατροφής και Διαιτολογίας με έδρα την κωμόπολη των Ψαχνών και Τουριστικών Σπουδών και

Εναλλακτικού Τουρισμού.

Οπως αναφέρεται δε στο τελευταίο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, «το Πανεπιστήμιο Αθηνών υπεισέρχεται αυτοδικαίως και χωρίς άλλη διατύπωση σε όλα τα ενοχικά και εμπράγματα δικαιώματα και σε όλες τις υποχρεώσεις του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδα, σε ό,τι αφορά το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΤΕ, το Τμήμα Μηχανικών Αυτοματισμού ΤΕ, το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών ΤΕ, το Τμήμα Μηχανικών Τεχνολογίας Αεροσκαφών ΤΕ και το Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, ήτοι περιέρχονται σε αυτό οι φοιτητές, το προσωπικό, τα κτίρια, εργαστήρια και λοιπές δομές που εξυπηρετούν τα ανωτέρω τμήματα και αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις που το ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας έχει αναλάβει έναντι τρίτων για τη λειτουργία των τμημάτων αυτών».

Στα παραπάνω, θετική εξέλιξη αποτελεί το ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών διοργανώνει τώρα το πρώτο προπτυχιακό πρόγραμμα ελληνικού πανεπιστημίου (με την εξαίρεση φυσικά του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης) στην αγγλική γλώσσα και με δίδακτρα για τους πολίτες εκτός της ΕΕ. Το πρόγραμμα θα γίνει στο προνομιακό επιστημονικό πεδίο της Αρχαιολογίας, στο οποίο η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να διεκδικεί την παγκόσμια διάκρισή της.

Εφόσον η δημιουργία του νέου τμήματος στην Αρχαιολογία ολοκληρωθεί κανονικά και δεχτεί τους πρώτους φοιτητές του (κάτι που μπορεί να γίνει την επόμενη χρονιά ή σε δύο χρόνια), στα σχέδια της διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών είναι και η ίδρυση προπτυχιακού προγράμματος στον τομέα της Πληροφορικής, στον οποίο το Ιδρυμα έχει διακριθεί στις διεθνείς επιστημονικές λίστες.

Οι αλλαγές που σχεδιάζονται δεν είναι ανέφελες. Στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών έχει ξεσπάσει «ανταρσία» και οι καθηγητές του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας (ΦΠΨ) διαμαρτύρονται για την κατάτμησή του κατά τρόπο που… δεν είχε συμφωνηθεί. Οπως λέει η πρόεδρος του τμήματος, κυρία Μαρίζα Φουντοπούλου, προκύπτει σοβαρό θέμα επαγγελματικών δικαιωμάτων των νέων φοιτητών του, καθώς ο τομέας της Παιδαγωγικής του τμήματος αντικαθίσται από Εκπαίδευση Ενηλίκων, τμήμα που ούτε παιδαγωγική επάρκεια μπορεί να δίνει στις καθηγητικές σχολές, ούτε (χειρότερα) επαγγελματικά δικαιώματα στους αποφοίτους του.

Κατ’ ακρίβεια, η κυρία Φουντοπούλου αναρωτιέται ποια επαγγελματικά δικαιώματα θα έχουν οι φοιτητές που θα μπουν την επόμενη χρονιά στο τμήμα αυτό, σε περίοδο δε κατά την οποία η χώρα μαστίζεται απο τα υψηλά ποσοστά ανεργίας πτυχιούχων. Κάποιοι βέβαια «βλέπουν» πίσω από αυτή την εξέλιξη αντιδράσεις από τα υπάρχοντα παιδαγωγικά τμήματα του ίδιου Ιδρύματος, οι εκπρόσωποι των οποίων φαίνεται ότι δεν επιθυμούν στην αυλή τους ένα νέο τμήμα με Επιστήμες της Εκπαίδευσης, όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί για τη μετεξέλιξη του τομέα Παιδαγωγικής του ΦΠΨ.

Οπως λέει η κυρία Φουντοπούλου, «το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας μεροληπτεί σαφώς κατά του τμήματος που προκύπτει από τον τομέα Παιδαγωγικής, καθώς ταυτοποιεί τους φοιτητές των τομέων Φιλοσοφίας και Ψυχολογίας με τα αντίστοιχα τμήματα, αλλά όχι τους φοιτητές του τομέα Παιδαγωγικής, που επιπλέον μένουν και χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα».