Τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν είναι οι μόνες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής: περισσότερο από τα τρία τέταρτα της ξηράς στον πλανήτη έγιναν ξηρότερα τις τελευταίες δεκαετίες, προειδοποιεί νέα έκθεση του ΟΗΕ, μια μη αναστρέψιμη μεταβολή που πλήττει ιδιαίτερα τη Μεσόγειο και απειλεί να φέρει κύματα κλιματικής μετανάστευσης.
Στο 77,6% των παγκόσμιων χερσαίων εκτάσεων οι συνθήκες ήταν ξηρότερες τις τελευταίες τρεις δεκαετίες σε σχέση με την τριακονταετία που προηγήθηκε, διαπιστώνει η έκθεση της Συνθήκης του ΟΗΕ για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης (UNCCD). Στο ίδιο διάστημα, οι ξηρές περιοχές του πλανήτη επεκτάθηκαν κατά 4,3 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, έκταση που ξεπερνά την Ινδία, και πλέον καταλαμβάνουν το 40,6% της ξηράς με εξαίρεση την Ανταρκτική.
Και η γη που στεγνώνει απειλεί όχι μόνο τα οικοσυστήματα αλλά και την ανθρώπινη ευημερία και υγεία, καθώς τα εδάφη υποβαθμίζονται και η πρωτογενής παραγωγή απειλείται. Ηδη το 30,9% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σήμερα σε ξερότοπους, από 22,5% το 1990.
Σε αντίθεση με την ξηρασία, μια παροδική κατάσταση που προκαλείται συνήθως από την ανομβρία, η ξηρότητα είναι μια σταθερή κατάσταση μειωμένης υγρασίας. «Οι ξηρασίες τελειώνουν. Οταν όμως το κλίμα μιας περιοχής γίνει ξηρότερο, η ικανότητα επιστροφής στις προηγούμενες συνθήκες χάνεται» εξήγησε ο Ιμπραχίμ Τίο, εκτελεστικός γραμματέας της UNCCD. «Η αλλαγή που βιώνουμε αναδιαμορφώνει τη ζωή στη Γη» προειδοποίησε.
Η έκθεση, Η Παγκόσμια Απειλή των Ξηρών Εδαφών, παρουσιάστηκε στη διεθνή σύνοδο της UNCCD που πραγματοποιήθηκε στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας με τη συμμετοχή σχεδόν 200 χωρών. Σύμφωνα με διαφορετική έκθεση του ΟΗΕ που παρουσιάστηκε στη σύνοδο, οι ξηρασίες ήδη προκαλούν ζημιές 300 δισ. δολαρίων τον χρόνο και μέχρι το 2050 αναμένεται να επηρεάζουν το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού. Για την αντιμετώπιση της ερημοποίησης και της υποβάθμισης των εδαφών ο ΟΗΕ ζητεί τώρα επενδύσεις 2,6 τρισ. δολαρίων τον χρόνο.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της NASA, η συνολική ποσότητα γλυκού νερού στη Γη άρχισε να πέφτει απότομα από τον Μάιο του 2014, με τους ερευνητές να ανησυχούν ότι οι ήπειροι περνούν σε μια μακρά ξηρή περίοδο, έγραφε πρόσφατα το «Καλειδοσκόπιο».
Τα επίπεδα ξηρότητας, με βάση την έκθεση της UNCCD, αυξάνονται σήμερα στο 95,9% της χερσαίας έκτασης όλης της Ευρώπης, όμως η Νότια Ευρώπη και η Μεσόγειος είναι οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο και αντιμετωπίζουν «ένα ζοφερό μέλλον καθώς οι ημι-ερημικές συνθήκες επεκτείνονται». Στην Ελλάδα, η ερημοποίηση απειλεί μεγάλο μέρος της νότιας ηπειρωτικής χώρας και τα νησιά των Κυκλάδων.
Η τάση αυτή θα μπορούσε να έχει σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις, όπως ήδη συμβαίνει στην Αφρική, όπου η αύξηση της ξηρότητας ενοχοποιείται για πτώση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος κατά 12% το διάστημα 1990-2015.
«Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι αυξανόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ευθύνονται για την παγκόσμια θέρμανση. Τώρα, για πρώτη φορά, ένας επιστημονικός φορέας του ΟΗΕ προειδοποιεί ότι η χρήση ορυκτών καυσίμων προκαλεί μόνιμη ξηρότητα σε μεγάλο μέρος του κόσμου, με δυνητικά καταστροφικές συνέπειες» σχολίασε ο επικεφαλής επιστήμονας της UNCCD Μπάρον Ορ. «Η προσαρμογή δεν είναι πλέον προαιρετική, είναι επιτακτική ανάγκη» κατέληξε.
