Αν φοβάστε τις σαρανταποδαρούσες, πιθανότατα θα παθαίνατε κρίση πανικού στη θέα του Arthropleura, του μεγαλύτερου αρθρόποδου που έχει ανακαλυφθεί ποτέ, μήκους 3,2 μέτρων.
Το τερατώδες μαμούνι έζησε πριν από περίπου 300 εκατομμύρια χρόνια, όταν η Γη διήνυε τη Λιθανθρακοφόρο Περίοδο και τα επίπεδα οξυγόνου στην ατμόσφαιρα ήταν πολύ υψηλότερα από ό,τι σήμερα. Ως αποτέλεσμα, κάποια αρθρόποδα απέκτησαν πραγματικά γιγάντιες διαστάσεις.
Απολιθώματα του Arthropleura είχαν ανακαλυφθεί στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη ήδη από τον 19ο αιώνα, κανένα όμως δεν περιλάμβανε το κεφάλι του πλάσματος που απαιτείτο για την ταξινόμησή του.
Δύο νέα απολιθώματα που βρέθηκαν πρόσφατα στο Μονκό-λε-Μιν της Γαλλίας συμπληρώνουν τώρα το ανατομικό παζλ. Και τα δύο ανήκουν σε νεαρά άτομα, μήκους μερικών εκατοστών, των οποίων το σώμα χωριζόταν σε 24 μεταμερή, ή τμήματα, και έφερε 44 ζευγάρια ποδιών.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ:Lheritier et al., Sci. Adv. 10, eadp6362 (2024)
Οπως αναφέρουν οι ερευνητές στο έγκριτο «Science Advances», το Arthropleura συνδυάζει χαρακτηριστικά δύο διαφορετικών ομάδων: των σαρκοφάγων και ιοβόλων χειλόποδων, όπως ονομάζονται επιστημονικά οι σαρανταποδαρούσες, και της ομάδας των χιλιάποδων, τα οποία είναι ακίνδυνα και σαπροφάγα.
Το Arthropleura, αναφέρουν οι ερευνητές, είχε στοματικά εξαρτήματα που θυμίζουν σαρανταποδαρούσα αλλά δεν θα μπορούσαν να εγχέουν δηλητήριο. Και, σε αντίθεση με τις σαρανταποδαρούσες, οι οποίες φέρουν ένα ζευγάρι ποδιών σε κάθε τμήμα του σώματός τους και τρέχουν σχετικά γρήγορα, το προϊστορικό αρθρόποδο είχε δύο ζευγάρια ποδιών, όπως τα χιλιόποδα, και πιθανότατα κινούνταν αργά.
Το συμπέρασμα είναι ότι το Arthropleura ήταν ένα πρωτόγονο χιλιάποδο, καταλήγει η μελέτη. Το εύρημα έρχεται να προστεθεί σε πρόσφατα γενετικά δεδομένα, τα οποία υποδεικνύουν ότι τα χειλόποδα και τα χιλιάποδα είναι πιο στενοί συγγενείς από ό,τι νομίζαμε.
Στη διάρκεια της Λιθανθρακοφόρου Περιόδου έζησαν και άλλα γιγαντόσωμα αρθρόποδα – η ομάδα που περιλαμβάνει επίσης τα έντομα, τις αράχνες, τα καβούρια και τους αστακούς. Παραδείγματα είναι η Meganeura, μια λιβελούλη σε μέγεθος αετού, και ο Pulmonoscorpius, ένας σκορπιός με μήκος άνω του ενός μέτρου.
